Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Վրաերթի ենթարկված 83-ամյա կինը հիվանդանոցում մահացել է Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան ԶՊՄԿ-ն մասնակցել է ՀԱՊՀ Կապանի մասնաճյուղի կազմակերպած «Ապագա ճարտարագետ» էքսպոյին «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե Իսայան Կասպից ծովում երրորդ երկրների ռազմական ներկայությունը հակասում է տարածաշրջանի շահերին․ Իրանի ԱԳՆ Ապրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան


Չի բացառվում խնդրի նաև ռազմական հանգուցալուծում. Լևոն Մարգարյան

Հարցազրույց

- Լևոն, ինչպե՞ս եք գնահատում տեղի ունեցածը: Արդյո՞ք սա կարելի է պատերազմ անվանել, թե ոչ:

- Փորձագիտական հանրույթում խուսափում են այդ ձևակերպումը կիրառել: Եղածը պատերազմ անվանելու համար որոշակի չափանիշներ են պետք՝ լայնամասշտաբ էվակուացիա, մոբիլիզացիա և այլն, ինչը այս անգամ մենք չտեսանք: Բացի այդ այս պահին տեղի ունեցող բախումները դժվար է կոնկրետ տերմինով անվանել ու սովորաբար միայն դրանից հետո, որոշ ժամանակ անց, երբ գործընթացն արդեն մարսվել է, տրվում են հստակ գնահատականներ: Երկու կողմերի քաղաքական վերնախավը ևս խուսափում էր այդ տերմինն օգտագործելուց, նախընտրելով այլ, ավելի մեղմ ու նուրբ ձևակերպումներ: Բայց հանրային գիտակցության մեջ եղածը պատերազմական էր ընկալվում, միգուցե քաղաքական ու ռազմական առումով այստեղ ձևակերպման խնդիր կա, բայց խնդրի փիլիսոփայական ու բարոյական կողմերից եթե նայենք, իսկապես սա հանրության համար պատերազմի էր նման: Տարիներ շարունակ հայ-ադրբեջանական չսառեցված կոնֆլիկտում նկատվում էին տատանումներ՝ սահմանային տարբեր մասշտաբի լարումների տեսքով, բայց դրա ազդեցությունը հասարակության վրա այդքան շոկային չէր, ինչպես այս անգամ: Հանրության արձագանքներն այս իմաստով ցույց տվեցին, որ տեղի ունեցողի ընկալումը հենց պատերազմական էր:

- Այժմ հարաբերական անդորր է տիրում սահմանին, տեղի են ունեցել նախնական բանակցություններ, ինչպես նաև երկու կողմերի քաղաքական վերնախավը հանդիպումներ է ունենում տարբեր գերտերությունների, վերպետական կառույցների ներկայացուցիչների հետ: Ի՞նչ եք` կարծում խնդիրը հնարավոր կլինի՞ դիվանագիտական ճանապարհով լուծել նման էսկալացիայից հետո:

- Կարճաժամկետ իմաստով միգուցե հաջողություններ ձեռք բերվեն, դրանք արդեն ձեռք են բերվել ու նաև միջազգային սուբյեկտների ուշացած քայլերի շնորհիվ: Այս օրերին շատ խոսվեց նաև այն մասին, որ ԵԽԽՎ Մինսկի խմբի ֆորմատը չի արդարացնում իրեն` հաշվի առնելով վերջիններիս բավական նեյտրալ, ուշացող ու վախվորած հայտարարությունները: Դա իրոք այդպես է: Բայց այլ ֆորմատ այս պահին չկա: Այդ ֆորմատի տապալման ջատագովը Ադրբեջանն է, դրա տապալումը շանս է տալիս Բաքվին ազատել ձեռքերը ու գործել ավելի անկաշկանդ: Ու չնայած այս պահին, թե մեր ռազմա-քաղաքական, թե բարոյա-հոգեբանական շահերին ԵԽԽՎ Մինսկի խմբի պահվածքը չի բավարարում, բայց, կարծում եմ, այդ ֆորմատը պետք է ինչ-որ կերպ պահել, քանի դեռ նորը չկա: Ավելի արդյունավետ գործում է ուղղակիորեն ԱՄՆ ու ՌԴ միջամտությունը: Բայց, կարծում եմ, այն ինչ մենք այժմ քննարկում ենք` հարցի վերջնական լուծման բանալի համարել չարժի, նմանատիպ ֆորմատներն ընդամենը կարճաժամկետ պատասխաններ են տալիս հարցերին ու դժվար թե զսպեն ադրբեջանական կողմի աճող ագրեսիան, իսկ այդ ագրեսիան անընդհատ աճում է: Ինչքան էլ պնդեն միջազգային քաղաքականության սուբյեկտները, որ կոնֆլիկտը ռազմական լուծում չունի, ամեն դեպքում ադրբեջանական կողմից անընդհատ ավելացող ագրեսիայի ծավալները այլ բան են փաստում: Եվ ինչքան էլ Հայաստանը կողմ լինի խնդիրը բանակցային տարբերակով լուծելուն, այս իրադարձություններից հետո ավելի քան պետք է պատրաստ լինենք այն մտքին, որ չի բացառվում խնդրի նաև ռազմական հանգուցալուծում: 

- Վերջին օրերի ընթացքում անընդհատ խոսվում էր մեր ազգի միասնականության, կամային հատկանիշների մասին: Ի՞նչ եք կարծում, այդ հանգամանքները որոշիչ դեր ունեն, թե ոչ:

- Հարցը շատ լայն է ու կարիք կա մասնավորեցնել, թե այդ դերը որտեղ է որոշիչ, որտեղ ոչ: Ռազմական արդյունաբերությունը այսօր այնքան է զարգացել, որ մարդկային գործոնի դերը այդքան էլ էական չէ: Այստեղ մենք խնդիր ունենք և այդ խնդիրը նոր չէ: Այո մեր բանակն ավելի կարգապահ է, մեր զինված ուժերում իրենց ծառայություն կատարողներն ավելի մոտիվացված են, մեր երկրապահները միշտ պատրաստ են մեկնել առաջին գիծ, ինչպես տեսանք հանրությունը ևս պատրաստ է տարբեր միջոցներով սպասարկել բանակին: Բայց տեխնոլգիական իմաստով բանակի ունեցած բացերը սա չի կարող փակել: Տեսեք, անընդհատ խոսում ենք հանրության միասնականության մասին: Ինքներս մեզ պետք է հարց տանք, ի՞նչ հանգամանքներում դրսևովեց այդ միասնականությունը ու երբ պատասխանենք, կհասկանանք, որ հանգամանքները շոկային էին: Եթե այդ շոկային հանգամանքներում կուտակված դրական էներգիան վերափոխվի ու կիրառվի նաև հետագայում, դառնա հասարակական, քաղաքական ու ի վերջո տնտեսական կյանքի վերանայման խթան, ապա այո՛, կարող ենք խոսել այն մասին, որ մեր հասարակության կամային հատկանիշներն իրենց արդյունքը տվել են: Շատ կուզենայի հավատալ, որ այն կոլեկտիվ պահվածքը, որ դրսևորեց մեր հանրությունը վերջին օրերին, շոկային փուլից հետո գոնե մասնակի կտեղափոխվի նաև սովորական առօրեական հուն: Այլապես շոկից շոկ միասնական լինելով՝ կկարողանանք ընդամենը պինդ պահել մեր ոգին, բայց ռազմա-քաղաքական հաջողությունների վրա դա կարող է չազդել:

- Սահմանագոտում հարաբերական դադար հաստատվեց, սկսվեցին բանակցություններ: Ընդհանուր առմամբ, եթե գնահատելու լինենք այս փուլը, մենք դրանում ի՞նչ հաջողություններ գրանցեցինք և ինչ կորուստներ ունեցանք:

- Ամենամեծ ու անդառնալի կորուստը, իհարկե, մեր զինծառայողների կորուստն է: Ու սրանք հուզական խոսքեր չեն: Շատ են համեմատում մեր ու ադրբեջանական կողմերի զոհերի քանակը: Անկեղծ ասած, այդ համեմատությունը ոչինչ չի բացատրում: Նախ այն պատճառով, որ մեր ամեն մի զինվորի, սպայի կյանք անգին է ու չի կարող որևէ կերպ փոխհատուցվել: Երկրորդ, կա մշակութային ու քաղաքական տարբերություն: Ադրբեջանը մեծ է ու ավելի մեծ բնակչությամբ, ապրում է այլ մշակույթով, ի վերջո մահմեդական են, ունեն փակ ինֆորմացիոն համակարգ, կա Ալիև, որ պատրաստ է կրկին ու կրկին նորանոր զինվորներ նետել մսաղացի մեջ, զինվորի կյանքն այնտեղ այլ գին ունի: Մենք այլ մշակույթով ենք ապրում, մեր ամեն զինվորի մահը դառնում է կոլեկտիվ դեպրեսիայի առիթ, ցավոք մենք նաև քիչ ենք բնակչությամբ, ապրում ենք իրար հետ խիստ սերտ միջանձնային կապերով ու սա ևս իր ազդեցությունն ունի: Սա մարդկային ռեսուրսի իմաստով: Տնտեսական իմաստով էլ ադրբեջանցիները խնդիր չունեն կորցնել հարյուրավոր տանկեր, իսկ մենք ունենք: Ու այս ասիմետրիան թույլ չի տալիս մեզ պարզ համեմատականներ անել ու բավարարվել, որ այդ պարզ համեմատություններով իրենց կորուստները ավելի շատ են, քան մերը:
Երրորդ, պետք է հասկանալ, լա՛վ, ենթադրենք մենք տվել ենք 50 զոհ, իսկ ադրբեջանական կողմը՝ 5000, ի՞նչ ստրատեգիական խնդիր է լուծվել դրանով: Այն, որ հայկական զինուժը կատարել է ահռելի կարևոր գործ՝ զսպելով Ադրբեջանի գործողությունները, հասկանալի է: Բայց այս կորուստները պետք է հիմնավորվեն նաև քաղաքական առումով: Բանակի,երկրի ղեկավարությունը պիտի հիմնավորի հասարակության աչքերին նայելով՝ գիտե՞ք,ինչ, ձեր տղաները զոհվում են, կարող են զոհվել, որովհետև մենք հետապնդում ենք հետևյալ նպատակը, լուծում ենք հետևյալ խնդիրը: Այլապես միայն հերոսականությամբ կամ ադրբեջանական ագրեսիայի առկայությամբ հարցը չի բացատրվում, մարդիկ պետք է ռացիոնալ, պոզիտիվ նպատակներ տեսնեն: Այո, մեր հասարակությունը շոկային իրավիճակում միասնական էր, համախմբված, ավելորդ հարցեր չէր տալիս: Բայց երբ շոկն անցնի, այդ հարցերը լինելու են, կախվելու են օդից ու դրանց պատասխանել է պետք: Ես ռազմական ոլորտի մասնագետ չեմ ու չեմ կարող հաշվել այս փուլի կորուստներն ու ձեռքբերումներն այդ կոնտեքստով: Բայց ակնհայտ է մի բան, որ սա թե մեր արտաքին քաղաքական, թե ներքաղաքական, տնտեսական, հասարակական կեցության ձևերը վերանայելու համար առիթ, դրական էմոցիոնալ ֆոն ստեղծեց: Իսկ թե ինչպես դա կտրանսֆորմացվի համեմատաբար ավելի խաղաղ պայմաններում, կդառնա՞ դա արդյոք ձեռքբերում, թե ոչ, արդեն կախված է բոլորիցս ու պարզ կդառնա միայն որոշակի ժամանակ հետո:

Ռուզաննա Խաչատրյան

Վրաերթի ենթարկված 83-ամյա կինը հիվանդանոցում մահացել է Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան ԶՊՄԿ-ն մասնակցել է ՀԱՊՀ Կապանի մասնաճյուղի կազմակերպած «Ապագա ճարտարագետ» էքսպոյին «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԿասպից ծովում երրորդ երկրների ռազմական ներկայությունը հակասում է տարածաշրջանի շահերին․ Իրանի ԱԳՆԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Տաք օդային հոսանքներ են ներթափանցել Հայաստան. Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Այրվել է վագոն-տնակ՝ ներսում եղած իրերով Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ Ուրբաթ է, տեղի կունենա Խաչելության կարգ Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Մայիսին կամ հունիսին սպասվում է Ռուսաստանի կողմից լայնածավալ հшրձակում, բայց մենք պատրաստ չենք․ մենք հիմա օգնության կարիք ունենք․ Զելենսկի «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Մենք իբր հողի վրա ենք, բայց մեռած ենք, թաղած չենք․ Էդուարդ Շարմազանով Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանՈւ՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել Ազատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Փաշինյան-Բլինկեն-Ֆոն դեր Լեյեն հանդիպումը չի կարող հանգեցնել էսկալացիայի. Պետքարտուղարությունը՝ Բաքվին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»