Վրացին, Լարսն ու հայկական վիճակագրությունը

Վերին Լարսը տարբեր պատճառներով այնքան ժամանակ փակ կլինի, քանի դեռ Հայաստանում չի ավարտվել բերքահավաքը: Մի օր սողանք կլինի, մյուս օրը քարեր կթափվեն և այսպես շարունակ: Հիմա, երբ արդեն քարերը ճանապարհից հեռացվեն, կրկին սողաքնքներ կսկսվեն: Նման պատկեր է լինում նաև ձմռանը, մասնավորապես ամանորյա տոներից առաջ, երբ հայ գործարարները փորձում են հայկական ապրանքներ հասցնել Ռուսաստան:

Այսպես եղել է միշտ, բայց հայերը, չգիտես ինչու, կրկին նստել են թախտին ու սպասում են իրենց բախտին: Ոմանք էլ հույս ունեն, որ հրաշքը տեղի կունենա ու իրենց պտուղ-բանջարեղենը Ռուսաստան կհասնի: Ո՛չ, մեկ անգամ ևս, ո՛չ: Հիմա տեղին կլինի կրկին հիշեցնել անցած պատմությունները, երբ վրացին իր հերթին է սկսել մատների վրա խաղացնել հայերին: Հայերը, սեփական այլընտրանքային ուղիները որոնելու և գտնելու փոխարեն, իրենց հույսը դրել են վրացու թասիբի վրա, թե հարևան Վրաստանը Հայաստանին չի քաշի: Քաշելն էլ ո՞նց է լինում: Նա էլ հենց դրա վրա է գումար աշխատում ու միշտ էլ կքաշի, քանի դեռ հավատում ենք, թե ամեն ինչ լավ է լինելու...

Ու եթե մի օր էլ քարի փոխարեն ամառվա կեսին Լարսի ճանապարհին մի քանի մետր ձյուն թափվի երկնքից, էլի չզարմանաք: Սա էլ ճիշտ և ճիշտ «վրացական դիվանագիտություն» ասվածին նման կլինի: Ինչպես միշտ, նրանք կրկին դարան մտած սպասում են, թե երբ հարմար պահ կլինի, որ մի քար էլ իրենք վերցնեն ու հային վնաս հասցնեն:

Բա ի՞նչ, կարծում եք՝ վրացին ձեռքերը ծալած պետք է նստի ու սպասի, որ հայը պարծենա, թե այսքան տոննա ծիրան կամ կեռաս է կարողացել արտահանել Ռուսաստան: Հայ գործարարները, եթե իրենց ախորժակները մի քիչ մեղմեն ու մի քիչ էլ ապագայի մասին մտածեն նման անելանելի իրավիճակում չեն հայտնվի: Հետաքրքիրն այն է, որ Լարսը ճիշտ փակվում է այն ժամանակ, երբ բեռնավորված մեքենաները հասնում են Վրաստան: Զարմանալի զուգադիպություն է, չէ՞:

Թե նման իրավիճակում հայ վիճակագիրները մրգի արտահանման մասով ինչ թվեր կնկարեն, դեռ պարզ չէ, բայց, որ իրական պատկերը բավական տխուր է, փաստ է: Հայ սպառողի համար շուկայում մրգի գինը չի իջնում, որովհետև չի հերիքում, իսկ ռուս սպառողն էլ մնացել է հայկական մրգին կարոտ: Հիմա վրացին հավանաբար նստած նոր անեկդոտ է հորինում, թե հայը որոշել էր ռուսական 170 միլիոնանոց շուկան սեփական պտուղ-բանջարեղենով լցնել: Կլցնի, բա ի՞նչ կանի...

Այնպես որ, ինչպես ժողովուրդն է ասում, ներսից մերինների աչքն ենք հանում, դրսից էլ դրսինների, բայց կարևորը՝ հայոց վիճակագրությունը ողջ լինի, ինքը հո վնասները չի՞ հաշվում: Հաշվում է լոկ ծառերը ու դրա վրա աճած բերքի միջին ցուցանիշները, բայց թե դրանից որքանն ուր գնաց, որտեղ թափվեց ու ինչքան վնաս պատճառեց գյուղացուն, արդեն նրանց գործը չէ: Կարևորը, որ հաշվետու տարում դրական ցուցանիշ լինի: Նրանք էլ դրա համար են աշխատավարձ ստանում, իսկ Լարսը փակվելու կամ բացվելու ժամանակ ում գրպանն ինչքանով է դատարկվում, վիճակագրության խնդիրը ո՛չ եղել է, ո՛չ էլ կլինի …

Ա.Գրիգորյան