Վարուժան Բաբաջանյան. «Ազգային ժողովը «բեսեդկա» չէ, որտեղ հավաքվում են, կենացներ կամ միմյանց հասցեին լավ բաներ ասում»
Քաղաքական
«Փաստի» զրուցակիցն է Տավուշի մարզից ԲՀԿ տարածքային ընտրական ցուցակով ԱԺ արտահերթ ընտրություններին պատգամավորության թեկնածու առաջադրված Վարուժան Բաբաջանյանը: Թեկնածուի հետ զրույցում ամփոփել ենք քարոզարշավը, խոսել նաև ծրագրերի, առաջնահերթ քայլերի անհրաժեշտության մասին:
Գնահատելով քարոզարշավի ընթացքը՝ Վարուժան Բաբաջանյանն արձանագրեց, որ դեռևս հեռու ենք բացարձակ ժողովրդավարական ընտրություններ անցկացնելուց:
«Խնդիրը իշխանությունների կամքի բացակայությունը չէ, պատճառը երկար տարիներ արմատավորված քաղաքական մշակույթն է: Մարդիկ դեռևս սովոր են ընտրություն կատարել՝ առաջնորդվելով խնամի–ծանոթ–բարեկամ ինստիտուտով: Այնուամենայնիվ, կարծում եմ, որ քաղաքական կամքի առկայության պայմաններում մյուս ընտրություններին մենք արդեն ամբողջովին այլ պատկեր կունենանք»,–ասաց թեկնածուն:
ՀՀԿ–ի համար գիշեր–ցերեկ ձայներ ապահովողները ծվարել են գործող իշխանության գրկում
Իսկ թե ի՞նչ է պետք իրապես ժողովրդավարական ընտրություններ ունենալու համար, մեր զրուցակիցը շեշտեց. «Ցանկացած դեպքում, հատկապես երբ տեղի ունեցածը ոչ թե ֆորմացիայի, այլ իշխանության փոփոխություն է, պետք է սպասենք, որ նախ թուլանա իներցիան, որովհետև, ամեն դեպքում, դեռ որոշակի կոնտինգենտ կա, որն անպայման ուզում է տեղավորվել իշխանության հովանու ներքո: Շատերը, որոնք գիշեր–ցերեկ ՀՀԿ–ի համար էին ձայներ ապահովում, հիմա ծվարել են գործող իշխանության գրկում: Կոնկրետ մեզ մոտ այդպիսի պատկեր կա. մարդիկ կային, որոնք նույնիսկ մինչև ապրիլի 22–ը փորձում էին խոչընդոտել Նիկոլ Փաշինյանի աջակիցներին, հիմա շատ հարմար տեղավորվել են իշխանական ուժին մոտ, և նրանց համար ձայներ են ապահովում: Իսկ նման իրավիճակ չունենալու համար, կարծում եմ, գործընթացները պետք է զուգահեռ ընթանան. աստիճանաբար անցում ռեյտինգայինից՝ դեպի ավելի քաղաքական ընտրության, ինչի արդյունքում էլ իներցիան գնալով կթուլանա»:
Վերոնշյալ անձանց՝ «կոնտինգենտ»–ի վերաբերյալ քաղաքացիների արձագանքն ու հակազդեցությունն այս փուլում, ըստ թեկնածուի, այդքան էլ բուռն չէ: Մի շարք պատճառներով նա դա բնական է համարում, բայց նաև հավելում է. «Կարծում եմ, որ հասարակությունն այս ընտրություններից հետո աստիճանաբար պետք է փորձի բոլոր դետալներն իրենց տեղում դնել, որովհետև նախորդ իշխանության արատավոր կադրերով չես կարող կառուցել նոր համակարգ և նոր որակի իշխանություն: Կներեք բառիս համար, բայց եթե «տասովչիկների» ինստիտուտը չվերանա, որի ներկայացուցիչները ցանկացած իշխանության կողքին են, ապա մենք, ըստ էության, որևէ առաջընթաց չենք արձանագրի»:
Զերծ՝ իրար վրա քարեր և ցեխ նետելու անպտուղ հռետորաբանությունից
Անդրադառնալով քարոզարշավի հռետորաբանությանը, որի ժամանակ, ըստ որոշ կարծիքների, ստվերվեց գաղափարական պայքարը, Վ. Բաբաջանյանն ասաց. «Նախ՝ շատ սխալ մարտավարություն է ընտրվել տարիներ շարունակ: Ընդհանրապես՝ իշխանությունը ընտրությունների ժամանակ ծրագրեր բերող է, իսկ ընդդիմադիր կամ այլընտրանքային ուժերը՝ դրանք քննադատողը: Այսինքն՝ չի լինում այնպես, որ քննադատի և՛ իշխանությունը, և՛ ընդդիմությունը: Այս առումով բավականին աբսուրդային պայքար էր: Ըստ էության՝ ավելի շատ լեզվակռիվ է, քան քաղաքական գործընթաց, քաղաքական բանավեճ ու քաղաքական ծրագրային բախում»: Իսկ թե որքանո՞վ հաջողվեց նման ընտրապայքարում ընտրողին հասցնել ծրագրային ուղղությունները, Վարուժան Բաբաջանյանը նախ ընդգծեց, որ իրենք այլ մարտավարություն են ընտրել:
«Մենք որդեգրել ենք ավելի գաղափարական ու ծրագրային դիրքորոշում: Ինքս չեմ մտել լեզվակռիվների ու նման բախումների մեջ, ներկայացրել եմ իմ ծրագրերը: Կարողացել եմ հանրությանը հասցնել, թե ինչ եմ պատրաստվում անել և փորձել եմ գծագրել, թե ինչպիսին պետք է լինի քաղաքական գործչի ու ԱԺ պատգամավորի կերպարը: Այդ առումով, կարծում եմ, շատ ավելի շահեկան վիճակում ենք, որովհետև հասցրել ենք խոսել ծրագրերից, գաղափարներից, կերպարից և զերծ մնացել իրար վրա քարեր և ցեխ նետելու անպտուղ հռետորաբանությունից:
«Որքան վատն էին նախկին իշխանությունները» կամ՝ այլևս հնարավոր չի լինի մարդկանց «կերակրել» լոզունգներով
Որպես հեղափոխության ավարտ՝ մատնանշվում են ԱԺ ընտրությունները, որից հետո պետք է այլ իրականություն լինի, իսկ հիմքում՝ ոչ թե խոսքերը, այլ աշխատանքը: Վ. Բաբաջանյանն այս առումով անելիքների իր պատկերացումն ունի:
«Ճանապարհը պարզ է և հստակ: Տեսարաններից պետք է անցնել հաց արարելուն: «Տեսարաններ և հաց» բանաձևը կարող է աշխատել առավելագույնը մինչև ընտրությունները: Ընտրություններից հետո, երբ արդեն սոցիալական, քաղաքական և մյուս խնդիրները շատ ավելի սուր կդրվեն հասարակության առաջ, այդ ժամանակ այլևս հնարավոր չի լինի մարդկանց «կերակրել» այն լոզունգներով, թե որքան վատն էին նախկին իշխանությունները, որքան վատն էին նրանց կադրերը կամ նրանց վարած քաղաքականությունը: Ճանապարհը հստակ է՝ գնալ ցավոտ բարեփոխումների, գնալ օրենսդրական, ներդրումային դաշտի հստակեցման ճանապարհով, և սկսել կետ առ կետ մշակել տնտեսական փոփոխությունների հայեցակարգ: Եթե առաջիկա վեց ամիսների ընթացքում հասարակությունը իր գրպանի վրա շոշափելի աճ չզգա, եթե այդ ընթացքում օրենսդրական խութերը չվերացրեցինք, և մարդը չզգաց, որ պետական մեքենան սկսել է արդյունավետ աշխատել, հասարակությունը կընկնի խոր ապատիայի մեջ և այլևս որևէ կերպ հնարավոր չի լինի նրան ստեղծագործական հուն վերադարձնել: Ընտրություններից հետո այլևս հնարավոր չէ նույն հռետորաբանությամբ շարունակել, ասել, որ «ամեն ինչ վատ է, գանք իշխանության՝ փոխենք»: Այլևս ունենալով բացարձակ լեգիտիմություն՝ պարտավոր են լուծել այդ մարդկանց խնդիրները: Հիմա արդեն ամեն օր և ժամ հասարակությունը պետք է լծվի ստեղծագործ աշխատանքի: Կունենանք դա՝ հեղափոխությունը երկրի համար դրական ազդեցություն կունենա, չենք ունենա՝ կլինի խորը հիասթափված հասարակություն, որը կհավաքի վերջին իրերն ու կլքի երկիրը: Չգիտեմ, թե ինչ պատկեր կունենանք կառավարությունում, բայց իշխանությունը հաջորդ օրվանից մի կողմ պետք է դնի պոպուլիզմը և զբաղվի կոնկրետ տնտեսական քաղաքականությամբ»:
Նա շեշտեց՝ ցանկացած քաղաքական ուժի, իշխանության և ցանկացած հեղափոխության առանցքը մարդու բարեկեցությունը բարձրացնելն է. «Ցանկացած իրադարձության հիմքում պետք է լինի երկրի տնտեսական աճը: Եթե քաղաքական ուժը տնտեսության զարգացման տեսլական չունի և առաջնորդվում է միայն մասսաներին գրգռելով ու նրանցից միայն ձայներ կորզելով, նշանակում է, որ այդ ուժը պետք է ուղղակի նետվի քաղաքական աղբանոցը: Եթե իշխանությունը, քաղաքական ուժերը տնտեսական բարեփոխումների կամք չունեն, նրանք այս արևի տակ գոյության իրավունք չպետք է ունենան»:
Սահման պահող գյուղերը պետք է սկսեն շնչել. ի՞նչ է ակնկալում տավուշցին
Որպես ռեյտինգային թեկնածու, խոսելով արդեն տարածաշրջանային ու մարզային խնդիրներից՝ այդ համատեքստում մեր զրուցակիցը իր ծրագրից զարգացման մի քանի ուղղություն նշեց. «Տավուշում ևս մարդիկ ակնկալում են ենթակառուցվածքների բարելավում, ինչը ցանցային բիզնես զարգացնելու հնարավորություն կտա՝ կլինեն թե՛ գյուղատնտեսական բիզնես ծրագրեր, թե՛ փոքր արտադրություններ: Գյուղատնտեսության հարցում հստակ է՝ ջուրը հասցնել հողին, որ գյուղացին կարողանա գյուղատնտեսությամբ զբաղվել: Պետք է ստեղծել նաև արտոնյալ հարկային դաշտ, որտեղ գյուղացու համար շատ ավելի ձեռնտու կլինի իր գյուղում, գյուղաքաղաքում զբաղվել ձեռներեցությամբ, քան, օրինակ, գնալ Ռուսաստան և, հեռու լինելով տնից, հարազատներից, նման այլ գործունեությամբ զբաղվել»:
Նա ընդգծեց, որ այս առումով մի քանի առաջարկներ մինչ այս արդեն արել է, բայց արձագանք չկա:
Ծրագրում առկա ուղղություններից մեկն էլ հետևյալն է. «Մարզերում կան զորամասեր, որոնց համար գյուղատնտեսական արտադրանքը մեծամասամբ ներմուծում ենք: Ի վերջո, պետությունը գումար է ծախսում, բայց պետությունը պետք է հաշվարկի և իր գումարներն ավելի ճիշտ ծախսի իր երկրի ներսում: Մեծ հաշվով՝ հարկավոր է ստեղծել գյուղացիական տնտեսությունների ցանց, որը սնում է բանակին: Սա է իմ առաջնահերթ ծրագրերից մեկը, որի արդյունքում հնարավոր կլինի մեր ունեցած գումարներն ուղղորդել ոչ թե օտար պետությունների գյուղատնտեսության զարգացմանը, այլ սեփական երկրի, մարզի, գյուղի: Սրանք մանր հարցեր չեն: Պատկերացրեք՝ զորանոցները շրջապատող համայնքներում ստեղծվում է ցանցը, մարդիկ սկսում են իրենց հողը մշակել և արդյունքում արտադրանքի իրացման խնդիր չեն ունենում: Ընդամենը մեկ–երկու տարում գյուղերում տնտեսական բավականին մեծ ակտիվություն կլինի: Սա է ճանապարհը՝ ուրիշ ճանապարհ չկա: Մեր ունեցած ռեսուրսները պետք է օգտագործենք, որ հատկապես սահման պահող գյուղերը սկսեն շնչել»:
Որ ավելի խոր հիասթափություն չունենանք
Ամփոփելով՝ Վարուժան Բաբաջանյանն իր կոչը հղեց ընտրողներին:
«Բազմաթիվ ծանոթներ, բարեկամներ և ընկերներ տարբեր եղանակներով փորձում են խնդրել, ճնշել, համոզել ու ասել՝ ընտրեք նրան՝ մեր ընկերն է, լավ տղա, կամ մյուսը մեր բարեկամն է, մեր հորեղբոր աղջիկը, մորաքրոջ տղան... Մեր հանրությունը պետք է հասկանա, որ վաղն ԱԺ–ում այդ մարդկանցից չի կարող պահանջատեր լինել: Եթե մարդն ունակ չէ օրենքներ գրել, և չի հասկանում՝ օրենքն ինչ է, ու գնում է ԱԺ միայն նրա համար, որ իր շուրջը տարբեր նկատառումներով ավելի շատ հեղինակություններ են հավաքվել, կամ ավելի մեծ ազգի ու գերդաստանի ներկայացուցիչ է, մենք այս շանսը ևս տանուլ կտանք: Իսկ այն ծրագրերը, որոնց մասին խոսվում է, չեն մտնի խորհրդարան, և կրկին կհայտնվենք կոտրած տաշտակի առաջ: Միակ կոչս ու խնդրանքս հետևյալն է. բոլորին մեկ առ մեկ ուսումնասիրել, հասկանալ նրանց հնարավորությունները և կատարել բացառապես քաղաքական ընտրություն, որովհետև ԱԺ–ն լավ մարդկանց «բեսեդկա» չէ, որտեղ հավաքվում են, կենացներ կամ միմյանց հասցեին լավ բաներ ասում: ԱԺ–ն քաղաքական ամբիոն է, քաղաքական պայքարի, հայեցակարգերի մշակման ամբիոն, ուր պետք է գործուղել բացառապես քաղաքական գործիչների: Այս ուղերձը կընդունենք, կընկալենք՝ կունենանք բոլորովին այլ որակի խորհրդարան: Չընկալեցինք և կրկին հին մեթոդներով շարունակեցինք ԱԺ գործուղել խնամի, ծանոթ, բարեկամների, կունենանք շատ ավելի խորը հիասթափություն և տխուր արդյունք, քան մինչ այժմ ենք ունեցել»:
