ՀՑԹԻ-ն Ցեղասպանության վերաբերյալ 4 նոր գիրք է ներայացրել հանրության դատին
Մշակույթ
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի միջոցառումների շրջանակում հանրության դատին է ներկայացրել 4 հրատարակություններ: Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում սեպտեմբերի 23-ին տեղի ունեցավ թանգարանի հրատարակած 4 գրքերի շնորհանդեսը:
Շնորհանդեսի ընթացքում ներկայացվեցին Արման Կիրակոսյանի «Հայոց ցեղասպանութունը ժամանակակից ամերիկյան հանրագիտարաններում», Ռոբերտ Թաթոյանի «Արևմտահայության թվաքանակի հարցը 1878-1914 թվականներին» մենագրությունները, Ռուբինա Փիրումյանի «Հայոց ցեղասպանությունը գրականության մեջ. երկրորդ սերնդի արձագանքները» աշխատությունը և «Հայոց ցեղասպանության սկանդինավյան արձագանքը» ժամանակավոր ցուցադրության կատալոգը:
«Հայոց ցեղասպանությունը ժամանակակից ամերիկյան հանրագիտարաններում» ձեռնարկի հեղինակ, Ավստրիայում ՀՀ դեսպան և ԵԱՀԿ-ում Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչ Արման Կիրակոսյանը նշեց, որ ինքն ուսումնասիրել է ժամանակակից ամերիկյան հանրագիտարանները՝ հասկանալու, թե ինչպես է արտացոլված հանրագիտարաններում Հայոց ցեղասպանության հարցը: Նա ընդգծեց, որ ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան աշխատելու տարիներին կարդացել է «Ցեղասպանության թանգարան» հանրագիտարանը, որտեղ էլ առաջին փորձն էր Հայոց ցեղասպանությունն ընդգրկել ցեղասպանության համատեքստում: «Մինչ այդ, Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ ամերիկյան հանրագիտարաններում ամբողջական տեղեկատվություն չկար: Դրանցում 1915թ-ի իրադարձությունները չէին որակում որպես ցեղասպանություն: «Սա առաջին հանրագիտարանն էր, որը 1915թ. իրադարձությունները որակեց որպես ցեղասպանություն»,- Արմենպրեսի հաղորդմամբ՝ նշեց Կիրակոսյանը՝ հավելելով, որ դրանից հետո իրողությունը բոլորովին այլ էր:
Նա նշեց, որ հանրության դատին ներկայացվող ձեռնարկում ներառել է 40 հանրագիտարանների՝ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ նյութերը, որոնց հեղինակներն են առաջատար մասնագետներ և ցեղասպանագետներ ոչ միայն ԱՄՆ-ից, այլ տարբեր երկրներից:
«Արևմտահայության թվաքանակի հարցը 1878-1914 թվականներին» մենագրության հեղինակ Ռոբերտ Թաթոյանն էլ նշեց, որ արևմտահայության թվաքանակի հարցն ամենահակասական թեմաներից մեկն է, որովհետև թուրքական ժամանակակից պատմագրությունը և իշխանությունները ժխտում են Հայոց ցեղասպանությունը՝ հիմնվելով օսմանյան վիճակագրության վրա, ըստ որի օսմանահպատակ հայերի թիվը եղել է 1 միլիոն 200 հազարից 1 միլիոն 300 հազար մարդ: «Փորձել եմ վերլուծել այդ ժամանակ հրապարակի վրա եղած երկու կարևորագույն մարմիների՝ Օսմանյան կայսրության և Կոստանդնուպոլսի Հայոց պատրիարքարանի տվյալները, քանի որ միայն նրանք իրավունք ունեին հաշվարկներ անցկացնել»,-ասաց նա:
Հեղինակն ընդգծեց, որ աշխատության երեք գլուխներում ինքը հաստատում է, որ մինչ հայկական հարցի առաջ գալը Օսմանյան կայսրությունում 2 միլիոն 400 հազար հայ է ապրել, իսկ հայկական հարցի օրակարգ մտնելուց հետո օսմանկան իշխանությունները երկու անգամ նվազեցրել են օսմանահպատակ հայերի թիվը: Թաթոյանը նաև ընդգծեց, որ Օսմանյան կայսրության հայերի թիվն այդ տարիներին քիչ է ներկայացրել նաև Կոստանդնուպոլսի Հայոց պատրիարքարանը՝ հարկումից խուսափելու համար:
Ռուբինա Փիրումյանի «Հայոց ցեղասպանությունը գրականության մեջ. երկրորդ սերնդի արձագանքները» գիրքը ներկայացրեց Հայկ Դեմոյանը, ով շեշտեց, որ գրքում հեղինակն անդրադարձել է գրական աշխատանքներում երկրորդ սերնդի մոտ Հայոց ցեղասպանության արձագանքներին՝ հավելելով, որ դրանցում արտացոլվում են մարդու հոգեբանական մոտեցումները:
«Հայոց ցեղասպանության սկանդինավյան արձագանքը» ժամանակավոր ցուցադրության կատալոգին անդրադառնալով՝ Հայկ Դեմոյանը նշեց, որ երկու օր առաջ Օսլոյում բացվել է այդ թեմայով ցուցադրություն:
