Նշվեց երաժշտագետ Ռոբերտ Աթայանի ծննդյան 100-ամյակը
ՄշակույթՆոյեմբերի 7-ին լրանում է երաժշտագետ, կոմիտասագետ, կոմպոզիտոր, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, արվեստագիտության թեկնածու, պրոֆեսոր, երաժշտահասարակական գործիչ Ռոբերտ Արշակի Աթայանի ծննդյան 100-ամյակը: Վաստակաշատ երաժշտագետի գիտական բարձրարժեք ժառանգության, նրա գիտամանկավարժական գործունեության պատմական դերին ու նշանակությանն էր նվիրված Գ յումրու Ք.Կարա-Մուրզայի անվան պետական երաժշտական քոլեջում կազմակերպված հուշ-ցերեկույթը:
Իբրեւ ազնիվ եւ ազգանվեր մտավորական Ռ.Աթայանը իր բազմաոլորտ գործունեության մեջ հանդես է եկել որպես բարձր պրոֆեսիոնալ մասնագետ եւ անձնուրաց հայրենանվեր գործիչ: Հայ երաժշտության պատմության եւ տեսության հիմնախնդիրների, անհատ երաժիշտների կյանքին ու ստեղծագործությանը նվիրված բազմաբնույթ հետազոտությունների շարքում Ռ.Աթայանի «Կյանքի գործը» մշտապես եղել է Կոմիտաս վարդապետի բազմաբարդ խնդիրներով հագեցած ստեղծագործական ժառանգությունը: Նա կոմիտասյան ավանդույթների անխոնջ հետեւորդն էր. լավագույնս իրականացնելով վարդապետի ցաքուցրիվ ձեռագիր մասունքների հավաքման« համակարգման, գիտական քննության բարդագույն աշխատանքները կազմել և խմբագրել է Կոմիտասի Երկերի ակադեմիական հրատարակությունը: Շուրջ 20 հատոր կազմող այս ոսկեղեն ժառանգությունը մեծ գիտնականի բացառիկ բծախնդիր պրպտումների ու քրտնաջան որոնումների արդյունքն էր: Ռ.Աթայանը գրել է կամերային գործիքային և վոկալ երկեր« մշակել ժողովրդական և գուսանական երգեր, միջնադարյան մեղեդիներ: Նա Հայաստանի կոմպոզիտորների միության անդամ էր, երաժշտագիտական սեկցիայի ղեկավար:
«Կոմիտասյան ոգու ու մտքի արգասիքն էր նաեւ Ռ.Աթայանի հայ միջնադարյան խազային նոտագրության պատմատեսական քննասիրությունը, որտեղ հանգամանորեն եւ գիտական բացառիկ ճշգրտությամբ բացահայտվել են երաժշտական խազագրության երկու՝ Շարականի խազերի եւ Մանրուսման խազերի համակարգերի ձեւավորման« դրանց կիրառման եւ ճգնաժամի հասնելու պատմական փուլերը: Կոմիտասյան սկզբունքներին հետամուտ նա նաեւ խորապես ուսումնասիրեց հայ ժողովրդական երգարվեստի հատկապես տեսական խնդիրները եւ հանդես եկավ բազմաթիվ հրապարակումներով: Նրա տեսադաշտում էին նաեւ հա յ խմբերգային արվեստի զարգացման խնդիրները« որոնց թվում առաջնահերթ էին կոմիտասյան խմբերգերի երաժշտաոճական առանձնահատկությունների յուրացումն եւ հանրահռչակման ուղիները»,- երկոյի ընթացքում իր խոսքում նշեց երաժշտագետ Հասմիկ Հարությունյանը:
Մեծ երաժշտագետի գործունեության մի զգալի ոլորտը հանդիսացել է մանկավարժությունը: Շուրջ 50 տարի /1944-1994թթ./ նա երաժշտագիտական մասնագիտական դասարան է վարել Երեւանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում: Արժեքավոր դասագրքերի ու ձեռնարկների հեղինակը երաժշտագետների մի քանի սերունդների մասնագիտական ուղու ձեւավորման անփոխարինելի վարպետ էր:
Անվանի երաժշտագետը յուրահատուկ մասնագիտական կապեր էր հաստատել Հայաստանի ու Արցախի երաժշտական հաստատությունների, անհատ երաժիշտների հետ: Ալեքսանդրապոլ-Լենինականի ավանդական քաղաքային երաժշտության« վարպետ կատարողների մասին նա առանձնահատուկ վերաբերմունք ուներ՝ իբրեւ հիմնադրույթ մշտապես կարեւորելով քաղաքային ժողովրդական երաժշտության դերը ազգային երաժշտարվեստի եւ ազգային ինքնության արժեքային համակարգում« ի հակակշիռ այն թյուր տեսակետի, որ միայն գեղջկական երգ-երաժշտության մեջ են խտացած ազգային երաժշտական լեզվի մաքրամ աքուր տարրերը:
1960թ. սկսած նա մշտապես այցելում էր Լենինական եւ հատուկ վերաբերմունք էր տածում Ք.Կարա-Մուրզայի անվան երաժշտական ուսումնարանի /այժմ՝ քոլեջի/ նկատմամբ, մշտապես աջակցելով հաստատության պրոֆեսիոնալ աճին՝ սա շեշտեցին քոլեջի մասնագետները, բոլոր նրանք, ովքեր ևս իրենց համարում են մեծ արվեստագետի հոգևոր ժառանգ ու աշակերտ:
Հուշ-ցերեկույթի ընթացքում քոլեջի ուսանողների կատարմաբ հնչեցին նաև երաժշտագետ-կոմպոզիտորի ստեղծագործություններից, իսկ վերջնակորդը կոմիտասյան: