Երևան, 23.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Ո՞վ կդառնա պատգամավոր. «Փաստ» Սեփական սխալներն ուրիշների վրա բարդելու հերթական «շուստրիություն». «Փաստ» Ընթացք կտա՞ «թղթապանակներին», թե՞ կբավարարվի պաշտոնազրկումով. «Փաստ» Խոշոր հարկատուների ցանկում նաև բեռնափոխադրողներ կան. «Փաստ» Գործարարների նկատմամբ քրեական հետապնդումները շարունակվում են. «Փաստ» Ադրբեջանը Հայաստանի հանձնած 4 գյուղում սահմանային ուղեկալներ կկառուցի Եվրոպայի ադրբեջանական գազի գամբիտը լավ նորություն է Ռուսաստանի համար. Politico Իրանի քաղաքացին ավտոցիստեռնով ընկել է Որոտան գետը Հաջորդ տարվա գարնանից ԼՂ-ից տեղահանվածների աջակցությունը կնվազի ու կվերաբերվի կոնկրետ խմբերի Թուրքիայի ու Ադրբեջանի ռազմածովային ուժերը զորավարժություն են անցկացնում


Реинкарнация ГУАМ. Состоится ли антироссийский альянс в обновленном формате?

Վերլուծական
В уходящем месяце турецкая дипломатия активизировала контакты со странами постсоветского пространства. 15 февраля состоялся визит министра иностранных дел Ахмета Давутоглу в Киев, в ходе которого он заявил, что «формирование антиазербайджанского альянса России и Армении стало свершившимся фактом, угрожая территориальной целостности Азербайджана».

Запланированный визит президента Турции Реджепа Тайипа Эрдогана в Баку не состоялся из-за теракта в Анкаре. Зато 19 февраля прошла пятая встреча глав МИД Турции, Азербайджана и Грузии. Похоже, что турецкая дипломатия пытается возродить подобие блока ГУ(У)АМ как систему перекрестного взаимодействия стран, имеющих трудности с Россией.

Идея создания блока ГУАМ появилась в середине 1990-х как альтернатива СНГ. Еще на Венской конференции в июне 1996 года Молдавия и Грузия совместно заявили, что присутствие российских войск на их территории нарушает условия Договора об обычных вооруженных силах в Европе (ДОВСЕ). В октябре 1997 года на форуме в Страсбурге представители Грузии, Азербайджана, Украины и Молдавии заявили о намерении создать систему консультаций ГУАМ с целью «противодействовать российской гегемонии». В 1999-м к переговорному формату присоединился Узбекистан: на короткий период времени ГУАМ превратился в ГУ(У)АМ. Вершиной развития этого субблока стало подписание Ялтинской хартии 7 июля 2001 года, которая была призвана превратить ГУАМ в полноценную организацию.

Однако «классический» ГУ(У)АМ в то время не состоялся. Сначала из-за растущих проблем с США к нему охладел Узбекистан. После прихода к власти президента Ильхама Алиева Азербайджан также стал дистанцироваться от участия в данном субблоке. С тех пор попытки возродить ГУАМ предпринимались внешними игроками. В 2005–2007 годах такие усилия предпринимала Польша, пытаясь с помощью президента Украины Виктора Ющенко вовлечь в работу обновленного ГУАМ Литву и Румынию.

Похоже, теперь на роль неформального лидера ГУАМ начинает претендовать не Варшава, а Анкара. Идея лидерства Турции в альтернативном России субблоке сама по себе не нова. Ее идеологом был сначала премьер-министр, а затем президент Турции Сулейман Демирель (1991–2000). На встрече в Анкаре 31 октября 1992 года президенты Турции, Азербайджана, Казахстана, Киргизии, Туркменистана и Узбекистана подписали Декларацию о взаимном сотрудничестве (Анкарскую декларацию). На встрече в Анталье 28 марта 1993 года ими была подписана Декларация о взаимопомощи и единстве тюркских государств и народов (Анталийская декларация). Создать механизм реального партнерства на базе Анкарской и Анталийской деклараций в то время не удалось: конфликт в Нагорном Карабахе доказал, что у Турции нет ресурсов для реального воздействия на процессы на Кавказе и тем более в Центральной Азии.

На этот раз турецкая дипломатия рассчитывает возродить партнерство в ином составе. Анкара делает ставку не просто на тюркских партнеров, а на страны, имеющие претензии к России (Грузия, Украина) или опасающиеся взаимодействия России с их противниками (Азербайджан). Теоретически этим форматом могут заинтересоваться Молдавия и Румыния. Недавний визит канцлера Ангелы Меркель, которая поддержала турецкую позицию по Сирии, породил в Анкаре надежды на стратегическое партнерство с Германией. Последний вариант поддерживают в Вашингтоне, где давно мечтают переформатировать ФРГ на роль антироссийского лидера восточноевропейских стран.

Но, будучи привлекательным теоретически, формат «турецкого ГУАМ» на сегодняшний день малореалистичен. «Турецкий ГУАМ» создавался в начале 1990-х как вариант обновленного пантюркизма. Нетюркские страны имеют с ним сложные отношения, а тюркские не готовы полностью переориентироваться на Анкару при слабом турецком военном «зонтике».

Во-первых, в Грузии есть традиционные опасения из-за возможных территориальных претензий Турции. Речь прежде всего идет об Аджарии с ее традиционными связями с Турцией. В Москве и Ереване все чаще звучат голоса о возможности расторжения мирного договора с Турцией 1921 года. Однако в этом случае территориальные претензии могут появиться не только у Армении к Турции (Арарат), но также и у Турции к Грузии (Аджария).

Во-вторых, руководство Азербайджана озабочено обострением нагорнокарабахского конфликта. Российско-турецкое партнерство, существовавшее до ноября прошлого года, порождало в Баку надежды на трансформацию позиции Москвы в благоприятную для себя сторону. При этом взаимодействие Москвы и Анкары порождало неуверенность в Ереване в будущей позиции России. Администрация Ильхама Алиева понимает, что резкое сближение Баку с Анкарой может привести к укреплению российско-армянского союза и породить в Ереване надежды на повторение в НКР абхазского сценария.

В-третьих, существуют потенциальные противоречия между Турцией и Украиной. Сегодня в Киеве преобладает логика «во вред России». Но правительство Давутоглу все больше берет на себя роль защитника оппозиционных России крымско-татарских организаций. Создание ими соответствующих отрядов в Херсонской области ставит вопрос о том, сохранит ли в будущем Киев контроль над этой территорией.

Сказанное не означает, что России следует инертно относиться к проекту обновленного ГУАМ. Иногда консолидация против кого-то (в данном случае – России) может заставить забыть взаимные обиды, невзирая на последствия. Задача России – вести тщательный мониторинг соответствующих процессов и поддерживать диалог с государствами Закавказья. Опыт противодействия ГУАМ у нас за двадцать лет накоплен.

Алексей Валериевич Фененко – доцент факультета мировой политики МГУ им. М.В. Ломоносова
Ո՞վ կդառնա պատգամավոր. «Փաստ»Սեփական սխալներն ուրիշների վրա բարդելու հերթական «շուստրիություն». «Փաստ»Ընթացք կտա՞ «թղթապանակներին», թե՞ կբավարարվի պաշտոնազրկումով. «Փաստ»Խոշոր հարկատուների ցանկում նաև բեռնափոխադրողներ կան. «Փաստ»Գործարարների նկատմամբ քրեական հետապնդումները շարունակվում են. «Փաստ»Ադրբեջանցին ասել է բառացի նույն միտքը, ինչ քիչ առաջ Փաշինյանը ասաց հարցազրույցում․ Հայկ ՄամիջանյանԱրմավիրում թմրանյութ է հայտնաբերվել (տեսանյութ) Mercedes-Benz մեքենաները կարելի է կառավարել Apple Watch-ի միջոցով Բերբոքն ու Բայրամովը քննարկել են Երևան-Բաքու կարգավորման գործընթացը Ինչ է կատարվել Շիրակի մարզի Դատախազության շենքի մոտ․ հայհոյանքներ, անպարկեշտ վերաբերմունք (տեսանյութ)Երվանդ Քոչարի «Ինքնադիմանկար» ստեղծագործությունը բնօրինակ է. ԿԳՄՍՆ ՌԴ-ն իրեն իրավունք է վերապահում զենք կիրառել այն երկրների օբյեկտների դեմ, որոնք թույլ են տալիս զենք օգտագործել ռուսական օբյեկտների դեմ. Պուտին Ադրբեջանը Հայաստանի հանձնած 4 գյուղում սահմանային ուղեկալներ կկառուցի «2 ամիս հիվանդանոցում էր, արդեն տանն է, տրամադրությունը լավ է». Լուիզա Ներսիսյանը՝ Հրանտ Թոխատյանի առողջական վիճակի մասին Ինչպես չսնանկանալ Սև ուրբաթին. 5 օգտակար խորհուրդԵվրոպայի ադրբեջանական գազի գամբիտը լավ նորություն է Ռուսաստանի համար. Politico Ասում են, որ ես սպառել եմ ինձ, որ այստեղ եմ միայն փողի համար․ Ռոնալդուն պատասխանել է քննադատներին (տեսանյութ) Իրանի քաղաքացին ավտոցիստեռնով ընկել է Որոտան գետը Հայաստանում բնակվող յուրաքանչյուր 100 մարդուց 37-ը բնակվում է Երևան քաղաքում, 63-ը՝ մարզերումԱմիօ բանկի ավանդատուները կստանան Աբու Դաբի շքեղ ուղևորության հնարավորություն«Արարատ-Արմենիան» գլխավորեց մրցաշարային աղյուսակըԵթե Նեթանյահուն գա Կանադա, կձերբակալվի․ ԹրյուդոԶՊՄԿ-ն տարածաշրջանի ուշադրության կենտրոնում էԷլիտար շենքի շինհրապարակում «Shacman» մակնիշի բետոնախառնիչը կողաշրջվել է, վիրավnր կա․ ShamshyanՆախատեսվում է անցկացնել պահեստազորայինների վարժական հավաքներ․ ի՞նչ է հայտնիՄալթայում կայացել է ftNFT YoCerebrum Awards-ը. հայտնի են հաղթողներըՍուսաննա Բունիաթյանը որոնվում է որպես անհետ կորածՓաշինյանն ունի «ջղայն Նիկոլ» տեսարանի կարիք, որովհետև հասկացավ՝ ձախողվել է. Էդուարդ Շարմազանով Նարեկ Զեյնալյանը մանդատը վայր դնելու դիմումը ներկայացրել է ԱԺ նախագահինՄարդկանց Բաքվի բանտում տանջում եք, որ ընտրություններից առաջ գերիների առողջության գնով 2 ձայն պոկեք․ ՄամիջանյանԲաքուն «ադրբեջանական Երևան» միջոցառում է անցկացնելու COP29-ի շրջանակներում. Factor.amՈվքե՞ր և ինչքա՞ն հունվարից կվճարեն տրանսպորտից օգտվելիս (ինֆոգրաֆիկա)Մեր կյանքում լավ բաներ էլ կան, բայց դրանք կապված չեն այս իշխանության հետ․ Ավետիք ՉալաբյանՀնդկաստանում արևային վահանակների տեղադրումը ռեկորդային է եղել Արդարության և հայրենասիրության ընկալումը պետք է սերմանել հենց դպրոցից․ Մհեր Ավետիսյան Ինչու պետք չէ սպասել Փրկիչ, այլ մեր վաղվա օրը կերտել ամենօրյա հետևողական աշխատանքով․ Ավետիք ՉալաբյանԻ հակադրություն այս վարչախմբի պարտվողական օրակարգի` Հայաստանն ունի հստակ այլընտրանք. «Հայաքվե»Քանի՞ կոպեկի արժեք ունի պահանջատեր, քննադատ ու հարցասեր լինելու մասին նախարարի ազատականութենաթաթախ հորդորը ուսանողներին․ Մենուա ՍողոմոնյանԲաքվի համաժողովն անցկացվում է այս վարչախմբի ջանքերով․ Մենուա ՍողոմոնյանԱՄՆ-ն Ուկրաինային ռազմական օգնության նոր փաթեթ կհատկացնի Հաջորդ տարվա գարնանից ԼՂ-ից տեղահանվածների աջակցությունը կնվազի ու կվերաբերվի կոնկրետ խմբերի 44-օրյայի մասնակիցը ոստիկանությանը հայտնել է, թե ինչ է թողել Արմավիրի աղբանոցում Մեսսիի և Ռոնալդուի ժամանակներն անցել են. Ռոդրի Վախենում ես՝ մի արա, անում ես՝ մի վախեցիր, իսկ եթե արել ես, մի ափսոսա․ Ռոմանոս ՊետրոսյանՄենք չենք կարող տասնյակ հազարավոր մարդկանց կյանքը զոհել՝ Ղրիմը վերադարձնելու համար. Զելենսկի Կարմիր կամուրջը վերականգնվում է․ Տիգրան ԱվինյանՄանկապարտեզներում բացառվում է անառողջ և անորակ սնունդըՄայթով քայլում ես, տեսնում 61 թվի «ԳԱԶ 66»-ի «ռամա» է դրված պապուց հիշատակ, տարե՛ք ձեր տուն, պատից կախեք. Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ) «Ի՞նչ նպատակով է Նիկոլը իր կաբինետը կանացի դարձնում, արդյոք դա ֆեմինիստական շարժում կարելի՞ է կոչել»․ Մարգարիտ ԵսայանԹուրքիայի ու Ադրբեջանի ռազմածովային ուժերը զորավարժություն են անցկացնում