Ռումինիայի Թըրգու Մուրեշ քաղաքում հյուրընկալել են «Հայկական մշակույթի օրերը»
ՄշակույթՏրանսիլվանիայի Թըրգու Մուրեշ քաղաքում հոկտեմբերի 15-16-ն անցկացվել են Հայկական մշակույթի օրեր։ Միջոցառումը կազմակերպել էր տեղի Հունգարահայոց միությունը` Ռումինիայում Հայաստանի դեսպանության աջակցությամբ:
Ծրագրի շրջանակում ներառնված էին գիտաժողով, պատմական Հայաստանի քարտեզների ցուցահանդես, գեղարվեստական ծրագիր, պատանիների ճանաչողական մրցույթ և ժողովրդական արվեստի վարպետների գործերի ցուցահանդես-վաճառք:
Այս մասին տեղեկացրին ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության մամուլի, տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապի վարչությունից՝ հավելելով. «Հոկտեմբերի 15-ի առավոտյան Թըրգու Մուրեշի մշակույթի պալատում տեղի ունեցած գիտաժողովին զեկույցներ ներկայացվեցին նշանավոր հայերի՝ Տրանսիլվանիայում և 19-20-րդ դարերի Հունգարիայում ունեցած դերի մասին: Գիտաժողովը բացեց Ռումինիայում ՀՀ դեսպան Համլետ Գասպարյանը:
«Հայապահպանությունը Ռումինիայում դրված էինստիտուցիոնալ հիմքի վրա, քանի որ Ռումինիայիկառավարությունը ֆինանսավորում է Ռումինիայի Հայոցմիության գործունեությունը, որի ներքո գործում են մշակույթիտներ, թանգարաններ, գրադարաններ, խմբագրություն,հրատարակչություն, տպարան, մեկօրյա դպրոց: Կառավարությունը հոգում է նաև հայկական վանքերի և եկեղեցիների նորոգման և պահպանության ծախսերի մի մասը:
Կլուժիհամալսարանում հիմնվել է Հայագիտության ինստիտուտ, Բուխարեստի համալսարանում դասավանդվում է հայերեն, հրատարակվել ենարևմտահայերենի և արևելահայերենի դասագրքեր: Տարեկան տասնյակ գրքեր և ուսումնասիրություններ են հրատարակում հայերի և հայոցպատմամշակութային ժառանգության վերաբերյալ, ռումինական հեռուստառադիոն և մամուլը, թատրոնները և համերգասրահներըհաճախակի են անդրադառնում հայկական թեմաներին: Հայաստանի կառավարությունը ևս անմասն չի մնում Ռումինիայումհայապահպանության գործում:
ՀՀ արտաքին գործերի, սփյուռքի, մշակույթի, կրթության, ինչպես նաև տարածքային կառավարմաննախարարություններն ակտիվորեն ներգրավված են զանազան ծրագրերի մեջ»,- իր խոսքում ընդգծեց ՀՀ դեսպանը: ՀՀ ներկայացուցիչը միաժամանակ առանձնահատուկ կարևորեց երկու երկրների միջև ապակենտրոնացված համագործակցությունը և դրա դերակատարությունը նաև տեղական հայկական կյանքի, հայկական ժառանգության նկատմամբ խնամքի խրախուսման տեսակետից:
Դեսպան Գասպարյանը բարձր գնահատեց հայապահպանության ուղղությամբ ռումինահայ համայնքի, մասնավորապես տրանսիլվանահայերի ջանքերը, որոնք, մասնավորապես, ուղղված են երիտասարդության ներգրավմանը:
Այդ առիթով Հայաստանի դեսպանը ՀՀ սփյուռքի նախարարության շնորհակալագրեր հանձնեց Թըրգու Մուրեշի Հունգարահայոց միության նախագահ Աթիլա Պուշկաշին, ինչպես նաև Գեորգենի Հունգարահայոց միության նախագահ Լասլո Կուլչարին և վարչության անդամ Գյուլա Բուշլիգին:
Այնուհետև Տրանսիլվանիայի տարբեր քաղաքներից և Բուդապեշտից ժամանած զեկուցողներ հանդես եկան Տրանսիլվանիայի հայ կաթոլիկ ընտանիքներից սերող նշանավոր օպերային երգչուհի Կոռնելիա Հոլոշիի (1827-1890), դաշնակահար Գյուլա Շյոնհերի (1864-1908), 1928թ. Ամստերդամի օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալակիր Լայոշ Կերեստեսի (1900-1978), նշանավոր հոգևորական Յոակիմ Գյորոգի և 1956թ. հունգարական ապստամբության հերոս Գերգեյ Պոնգրացի (1932-2005) մասին զեկույցներով:
Գիտաժողովից հետո Մշակույթի պալատում հայկական դուդուկի մասին զեկույցով և Կոմիտասի ու հայկական մեղեդիների կատարումով հանդես եկավ Թըրգու Մուրեշի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի անդամ Դոմոկոշ Օսը: Հայկական պարային տարրեր ներկայացրեց «Անդրաշ Լորանտ» պարախումբը:
Երեկոյան Թըրգու Մուրեշի միջնադարյան ամրոցի Նահանգային թանգարանում բացվեց Ռուբեն Գալիչյանի «Հայացք Հայաստանի պատմությանը քարտեզագրության միջոցով» ցուցահանդեսը, որտեղ բացման խոսքով հանդես եկավ դեսպան Գասպարյանը, իսկ բուն ցուցահանդեսը ներկայացրեց քարտեզագետ, Կլուժի Բաբեշ-Բոյայ համալսարանի դասախոս դր Սոմբոր Բարտոշ-Էլեկեշը: Թանգարանում ամփոփվեցին նաև Տրանսիլվանիայի հայ երիտասարդության ճանաչողական մրցույթի արդյունքները և հաղթողներին հանձնվեցին մրցանակներ:
Հաջորդ օրը Թըրգու Մուրեշի կենտրոնական հրապարակներից մեկում տեղի ունեցավ հայկական թեմաներով` ռումինաբնակ վարպետների փայտաքանդակների, կերամիկայի և կաշվե իրերի ցուցահանդես-վաճառք:
Թըրգու Մուրեշի Հայկական մշակույթի օրերին ներկա էին տեղի պետական, քաղաքական և հոգևոր շրջանակների ներկայացուցիչներ, հարյուրավոր հյուրեր, որոնց մեջ Հունգարիայի խորհրդարանում հունգարահայոց ներկայացուցիչ Թամաշ Թուրգյանը և Միերկուրեա Չուկում Հունգարիայի գլխավոր հյուպատոս Զոլտան Շանդորը: Միջոցառումները լայնորեն լուսաբանվեցին տեղական մամուլում:
Հայկական մշակույթի օրերի շրջանակում դեսպան Գասպարյանն այցելեց Թըրգու Մուրեշի կաթոլիկ եկեղեցի և կաթոլիկ գերեզմանատուն, որտեղ եկեղեցու խորանում և ապակենկարներին պատկերված են Սբ Գրիգոր Լուսավորչի կողմից Հայոց Տրդատ թագավորի մկրտության տեսարաններ, իսկ եկեղեցու նկուղներում և գերեզմանատանն ամփոփված են Տրանսիլվանիայի նշանավոր հայերի աճյուններ և տոհմիկ դամբարաններ»: