Նոր ընդդիմության և նոր իշխանության հին դեմքը. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Ազգային ժողովում կառավարության ծրագրի եռօրյա քննարկումն ավարտվեց բավական բուռն: Չնայած ոչ պակաս բուռն էր նաև բուն ընթացքը, բայց վարչապետ Փաշինյանի ամփոփիչ ելույթը էլ ավելի սրեց վիճակը: Ելույթն ինքնին ոչ միայն հետաքրքրական էր եռօրյա քննարկումների ամփոփման կոնտեքստում, այլև քաղաքական դաշտի նոր արձանագրման առումով: Փաշինյանը ելույթի սկզբում ներողություն խնդրեց իր ոճի համար:

Սակայն հաջորդիվ շարունակեց նույն ոճով: Դա ստացվեց ինքնաբուխ, թե նախապես կանխամտածված, դժվար է ասել: Բայց իշխանություն–«Լուսավոր Հայաստան» կոշտ երկխոսությունը էլ ավելի կոշտացվեց: Որպես քաղաքական թիրախ ընտրվեց հենց «Լուսավոր Հայաստանը», ու վարչապետը մի քանի ճակատով բախման գնաց «Լուսավորի» հետ: Այդ բախման մեջ էական դեր ուներ նաև ինքնին այդ կուսակցությունը, որ ստանձնել է վարչապետի ու իշխանության թիվ մեկ քննադատի դերը ու վարչապետից ոչ պակաս էմոցիոնալ ոճով արձագանքում է նրան:

Մի կողմից, իհարկե, չի կարելի չգնահատել այն հանգամանքը, որ չնայած 88 հոգանոց մեծամասնությանն ու այդ մեծամասնության մեջ վարչապետին քծնելու համար սկսված մրցավազքին, խորհրդարանում կա բավական կոշտ քննադատություն: Այնքան կոշտ, որ երեք օր Փաշինյանին վերադարձրեց հեղափոխական ժամանակներ: Ինչպես արդարացիորեն նշեց Փաշինյանը, նույնիսկ իռացիոնալ ու անարդար քննադատությունը օգտակար է ու դաստիարակող:

Սակայն խնդիրն ունի մեկ այլ կողմ ևս: Գեղագիտական տեսանկյունից կոշտ քննադատությունն, իհարկե, հաճելի է, հուսադրող, որ իշխանության սխալները մատնանշող ու բարձրաձայնող կա: Սակայն քաղաքական իմաստով մենք ունենք փակ ցիկլում հայտնվելու վտանգ, երբ ընդդիմության գործառույթը դառնում է իշխանությանը կոշտ քննադատելը, իսկ իշխանությունն էլ սկսում է այդ քննադատությունները կա՛մ անտեսել, կա՛մ հեգնել՝ հընթացս շարունակելով անել այն, ինչ նպատակահարմար է: Այս իմաստով խնդիր իսկապես կա ու այն արտահայտվում է կառավարության ծրագիրը խմբակցությունների հետ նախապես չքննարկելու մեջ: Սա գուցե ֆորմալ, բայց շատ կարևոր ընթացակարգ է: Պատահական չէ, որ Մարուքյանը հիշատակում է Տիգրան Սարգսյանի կողմից իր հետ անհատապես կառավարության ծրագրի քննարկման հանգամանքը:

Նոր իշխանությունները նման ընթացակարգերի հետևից չեն ընկնում` թերևս կարծելով, որ լիուլի լեգիտիմությունը բավարար ու հավերժ է՝ քաղաքական կյանքը միայնակ առաջնորդելու համար: Չհետևելով այդ ընթացակարգերին ո՛չ բովանդակային իմաստով, ո՛չ ֆորմալ, նրանք մի կողմից իշխանություն– ընդդիմություն հակադրությունը տեղափոխում են կոշտ բախման դաշտ, մեկ այլ կողմից մնում են միայնակ, առանց որևէ դաշնակցի, որևէ հնարավոր հարցում: Եվ, որ ամենավտանգավորն է, ստեղծում և ապրում են մի մտայնության մեջ, որ փոքրամասնության, ընդդիմության ձայնը լսելի չէ, որովհետև իրենք մեծամասնություն են ու այդ մեծամասնութունը ձեռք են բերել արդար ընտրություններով: Իշխանությունները հաշվի չեն առնում ո՛չ միջազգային քաղաքական մշակույթի նորմերը՝ ականջալուր լինել ու երկխոսել ընդդիմության հետ, ո՛չ էլ Հայաստանի քաղաքական համակարգի էությունը` կարծելով, թե 70 տոկոսը կայուն, մնայուն, չփոփոխվող արժեք է: Արդյունքում առաջին հայացքից առողջ քաղաքական բախումը կարող է մնալ բացառապես լեզվակռվի մակարդակում` այդպես էլ քաղաքական համակարգի առողջացման հույսերը թողնելով չփարատված:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում