Երևան, 26.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
«Մա՛մ ջան, չմտածես, գալու եմ ու կյանքդ փոխեմ, ամեն ինչ լավ է լինելու». տանկիստ Հակոբ Մանթաշյանն անմահացել է հոկտեմբերի 16-ին՝ մարտնչելով Ջրականում․ «Փաստ» Իրենց ո՛չ պետությունն է հետաքրքրում, ո՛չ էլ ժողովուրդը. կարևորը իշխանությունն է ու աթոռները․ «Փաստ» Հայաստանի տնտեսության արտածին արգելակները․ «Փաստ» «Ներսում քանդում է Ռուսաստանի հետ փոխգործակցության մակարդակը ու անելու է դա այնքան ժամանակ, քանի դեռ որոշակի այլընտրանք չունի»․ «Փաստ» Իրականում ի՞նչ կա փաշինյանական իշխանության «արևմտյան շարժի» խորքերում. «Փաստ» 2025 թ.-ին ևս 8000 էլեկտրամոբիլ Հայաստան կներմուծվի անտոկոս մաքսատուրքով. նախագիծ. «Փաստ» Ինչո՞ւ է միջազգային իրավունքի ողջ համակարգը հայտնվել ծայրահեղ խոցելի և անկայուն վիճակում. «Փաստ» Նիկոլ Փաշինյանի ու Արարատ Միրզոյանի միջև «սև կատու է անցե՞լ». «Փաստ» Հանցավորության դեմ «պայքարի» յուրօրինակ «հայեցակարգ». «Փաստ» Վերջին տարիներին արտերկրում սովորող ՀՀ քանի՞ քաղաքացի է պարտադիր զինվորական ծառայության զորակոչից տարկետում ստացել. «Փաստ»


Թիկունքն ամրապնդելու ժամանակը. «Փաստ»

Վերլուծական

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Որևէ փոփոխություն ղարաբաղյան հարցի կարգավորման բանակցությունների ձևաչափում պետք է ընդունելի լինի բոլոր կողմերի համար. Երևանում Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարի հետ համատեղ ասուլիսի ժամանակ հայտարարեց ԵԱՀԿ գործող նախագահ, Սլովակիայի արտաքին գործերի նախարար Միրոսլավ Լայչակը: ԵԱՀԿ բարձրաստիճան պաշտոնյան առաջինն էր միջազգային պաշտոնյաներից, որն, ըստ էության, արձագանքեց Նիկոլ Փաշինյանի ստեփանակերտյան ելույթին։

Լայչակն, ըստ էության, հասկացրեց, որ գոնե առայժմ Արցախը չի կարող բանակցային գործընթացի լիարժեք սուբյեկտ լինել։ ԵԱՀԿ գործող նախագահի այս դիրքորոշումը միանգամայն բնական է, ու այլ կերպ լինել չէր էլ կարող. ի վերջո, նա չէր կարող հակադրվել այն հրապարակային դիրքորոշմանը, ինչն ընդամենը օրեր առաջ հեղինակել էին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները։ Մյուս կողմից՝ Նիկոլ Փաշինյանն առաջ է քաշել մոտեցում, որը չի ենթադրում արագ արդյունք, հակառակ պարագայում՝ ո՛չ հակամարտություն կունենայինք, ո՛չ էլ՝ դրա լուծմանը հետամուտ կարգավորման գործընթաց։

Սակայն արդյո՞ք ԵԱՀԿ գործող նախագահի դիրքորոշումը ենթադրում է, որ հայկական կողմը պետք է հրաժարվի իր սկզբունքային դիրքորոշումից, կամ հակադրության մեջ մտնի միջազգային հանրության, տվյալ դեպքում՝ ԵԱՀԿ-ի ու նրա միջնորդական առաքելության հետ։ Իհարկե՝ ոչ. Երևանը պետք է մնա իր սկզբունքային դիրքերի վրա, միևնույն ժամանակ՝ արդյունավետ ու կառուցողական համագործակցություն ծավալի միջազգային հարթակներում։ Արցախի սուբյեկտության ամրագրումը պետք է լինի Հայաստանի իշխանության առաջնահերթությունը, որովհետև միայն այդ ճանապարով է հնարավոր հասնել ԼՂՀ միջազգային ճանաչմանն ու երաշխավորված անվտանգությանը, միևնույն ժամանակ՝ այդ խնդիրը կարող ենք լուծել, եթե մեր դիրքորոշումները համահունչ լինեն համաշխարհային զարգացման համատեքստին։

Արցախի խնդրում Նիկոլ Փաշինյանն ակնհայտորեն սահմանել է բավականին բարձր քաղաքական, անվտանգային նշաձողեր, որոնք բխում են Հայաստանի ու Արցախի կենսական շահերից։ Սակայն այդ նշաձողին հասնելու համար նվազագույնը պետք է հետևողական աշխատանք տարվի, ընդ որում՝ բազմաշերտ, բազմահարթակ։

Նախ՝ էապես պետք է բարձրացվեն մեր դիվանագիտության որակն ու արդյունավետությունը։ Հեղափոխությունն, ինչպես բազմիցս նշել է Նիկոլ Փաշինյանը, չի փոխել Հայաստանի արտաքին քաղաքականության վեկտորը, սակայն անհրաժեշտաբար պետք է վերանայվեն վարվող քաղաքականության բովանդակությունն ու որակը։ Դրանք պետք է համապատասխանեցվեն Նիկոլ Փաշինյանի սահմանած նշաձողին, այլ խոսքով՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը պետք է դառնա ավելի նախաձեռնող՝ միտված նոր դաշնակիցների որոնմանը։ Միջազգային հանրությանը հակադրվելն արկածախնդրություն է, ինչի հետևանքները երկար սպասել չեն տալու, ըստ այդմ՝ անհրաժեշտ է օգտագործել դիվանագիտական բոլոր ռեսուրսները, այդ թվում՝ խորհրդարանական, Սփյուռքի ներուժը, որպեսզի Արցախի հարցում պաշտոնական Երևանի տեսակետները հասու լինեն, ընկալելի դառնան համաշխարհային ուժային կենտրոնների համար։ Սակայն ավելի սկզբունքային է, որ Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը հաղթահարի միավեկտորությունն ու իր առաջ ավելի ամբիցիոզ խնդիրներ դնի։

Մյուս կողմից՝ ԼՂ հարցով երկրի ներսում պետք է ծավալվի քաղաքական, հանրային դիսկուրս, որը հնարավորինս ձերբազատված կլինի զգայական բաղադրիչից, հուզականությունից, մարգինալությունից։ Քաղաքական ուժերը պետք է հաղթահարեն, այսպես կոչված, «անկյալությունն» ու արձագանքողի կարգավիճակում գտնվողից դառնան տեսակետների, դիրքորոշումների կրողներ։ Նիկոլ Փաշինյանը բարձր նշաձողեր է սահմանել՝ իշխանության լեգիտիմության գործոնը հաշվի առնելով։ Լեգիտիմության գործոնն, անշուշտ, կարևոր է, սակայն բավարար չէ. արտաքին քաղաքականության մեջ պետք է կապիտալիզացվեն թավշյա հեղափոխության արդյունքները, սակայն նույնքան վտանգավոր կլինի հեղափոխության դերի ու հետևանքների գերագնահատումը։

Թերևս անհրաժեշտ է Արցախյան հարցից սահուն անցում կատարել պետական համակարգի արդիականացման, տնտեսության զարգացման հարցերին։ Առանց արդյունավետ պետական համակարգի՝ հնարավոր չէ հասնել այն նշաձողին, որը սահմանել է Փաշինյանը։ Տնտեսության ներկա կառուցվածքով Հայաստանը ոչ միայն մրցունակ չի լինի, այլ նաև չի կարող դառնալ տարածաշրջանային կամ միջազգային քաղաքականության գործոն։ Իրապես անհրաժեշտ է տնտեսական հեղափոխություն, սակայն գեղեցիկ կարգախոսը կարող է արժեզրկվել, եթե չստանա կոնկրետ քաղաքական, սոցիալական բովանդակություն։ Բերենք կոնկրետ օրինակ։ Վրաստանի ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակել է 2018թ. տնտեսական տվյալները, ըստ որոնց, օտարերկրյա ներդրումների ծավալը անցնում է 1 մլրդ 200 մլն դոլարը: Վրաստանը այս ցուցանիշով առնվազն 5 անգամ առաջ է Հայաստանից: Սակայն ավելի զավեշտալի է այն փաստը, որ անցած տարի Ռուսաստանից Վրաստան կատարված ներդրումների ծավալը գերազանցում է 60 մլն դոլարը, ինչն անհամեմատ ավելի է Ռուսաստանից Հայաստան կատարված ներդրումների ծավալից: Սա՝ այն դեպքում, երբ Ռուսաստանը և Վրաստանը չունեն դիվանագիտական հարաբերություններ և գտնվում են փաստացի պատերազմական վիճակում, իսկ հայ-ռուսական հարաբերությունները հռչակված են ռազմավարական։ Ու այսպիսի տասնյակ օրինակներ կարող ենք նշել, սակայն մեր խնդիրը ոչ թե անմխիթար վիճակի արձանագրումն է, այլ իշխանություններին ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների մղելու ցանկությունը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

«Մա՛մ ջան, չմտածես, գալու եմ ու կյանքդ փոխեմ, ամեն ինչ լավ է լինելու». տանկիստ Հակոբ Մանթաշյանն անմահացել է հոկտեմբերի 16-ին՝ մարտնչելով Ջրականում․ «Փաստ»Իրենց ո՛չ պետությունն է հետաքրքրում, ո՛չ էլ ժողովուրդը. կարևորը իշխանությունն է ու աթոռները․ «Փաստ»Հայաստանի տնտեսության արտածին արգելակները․ «Փաստ»«Ներսում քանդում է Ռուսաստանի հետ փոխգործակցության մակարդակը ու անելու է դա այնքան ժամանակ, քանի դեռ որոշակի այլընտրանք չունի»․ «Փաստ»Իրականում ի՞նչ կա փաշինյանական իշխանության «արևմտյան շարժի» խորքերում. «Փաստ»2025 թ.-ին ևս 8000 էլեկտրամոբիլ Հայաստան կներմուծվի անտոկոս մաքսատուրքով. նախագիծ. «Փաստ»Ինչո՞ւ է միջազգային իրավունքի ողջ համակարգը հայտնվել ծայրահեղ խոցելի և անկայուն վիճակում. «Փաստ»Նիկոլ Փաշինյանի ու Արարատ Միրզոյանի միջև «սև կատու է անցե՞լ». «Փաստ»Հանցավորության դեմ «պայքարի» յուրօրինակ «հայեցակարգ». «Փաստ»Վերջին տարիներին արտերկրում սովորող ՀՀ քանի՞ քաղաքացի է պարտադիր զինվորական ծառայության զորակոչից տարկետում ստացել. «Փաստ»Հովհաննես Շահինյանը անդամակցել է «Հայոց համազգային միասնություն» կուսակցությանըԶՊՄԿ-ն՝ հանուն սահմանամերձ գյուղի Ադրբեջանում հայտնել են՝ ինչու են փակ պահում երկրի ցամաքային սահմաններըՍեզոնային գրիպով վարակվածների թիվն աճել է. ի՞նչ վիճակ է COVID-19–ի մասով ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհWildberries-ը գործարկում է սպառողական վարկավորման ծառայությունը«Շատ թանկ ա»․ Ամանորին ընդառաջ թանկացումներ են. հարցումՎրաստանի նոր խորհրդարանը ստանձնել է լիազորություններըՎճարի՛ր Իդրամով Երեւան մոլում եւ շահի՛ր նվերներ Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով, սպասվում է թաց ձյունԵգիպտոսում զբոսանավ է խորտակվել, որում ավելի քան 30 զբոսաշրջիկ է եղելԹրամփը մտադիր է ԱՄՆ բանակից հեռացնել բոլոր տրանսգենդերներին. The TimesԱդրբեջանի և Իրանի զինված ուժերը 4-օրյա համատեղ զորավարժություններ են սկսելՄայրության օրվան նվիրված տոնական համերգը Կրեմլում հավաքեց ավելի քան 2 հազար բազմազավակ ընտանիքներԹուրքիան արգելել է Երևանից Ստամբուլ մեկնած կանադացի լրագրողի մուտքըԱրկտիկական բեմի գրավումը Ստեփանակերտի ռուսական դրամատիկական թատրոնի կողմից Վարչախումբը փորձում է մոռացության տալ մեր հիշողությունը․ Մենուա ՍողոմոնյանՀայաստանը վերածվել է 30-ականների Չիկագոյի Աղազարյանին կարող են ճնշել Փաշինյանի խաղը մինչև հանրաքվեն է Ֆրանսիայի դեսպանի գրառումը նախ եւ առաջ ապտակ էր Փաշինյանին․ Էդուարդ ՇարմազանովԳերմանիան մոտենում է 100 ԳՎտ արևային էներգիայի գեներացման «Երաժշտություն հանուն ապագայի հիմնադրամը շնորհալի երիտասարդ երաժիշտներին առաջարկում է դեպի Դուբայ կրթական ուղևորության մասնակիցը դառնալ Մեղավորը պետք է պատժվի երկիրն այս օրը գցելու համար․ Հրայր Կամենդատյան Փաշինյանը ծառայում է Էրդողանի իշխանությանը և շարունակելու է ժողովրդին խաբելով առաջ մղել նրա օրակարգը․ «Հայաքվե»Հայաստանը ոչինչ չշահեց COP29-ից. Ադրբեջանն օգտագործեց այն Հայաստանի դեմ քարոզչությունն առավել սրելու համար. Աբրահամյան Ոչ խեղճ ենք, ոչ թույլ ենք, ոչ էլ անհրաժեշտություն ունենք համակերպվելու թուրք-ադրբեջանական պարտադրանքին․ Ավետիք ՉալաբյանՓաշինյանը մեր աչքի առաջ փորձում է Հայաստանը վերակողմնորոշել Ռուսաստանից Թուրքիա․ «Հայաքվե»Չպետք է այս իշխանությանը թույլ տալ մեզ վերածել Թուրքիայի ծայրագավառի․ Ավետիք ՉալաբյանՊատմական և իրական Հայաստանների հակադրությունը կեղծ է․ Մենուա ՍողոմոնյանՌուսաստանին Հայաստանում պրոռուսական իշխանություն պետք չէ, Ռուսաստանին Հայաստանում պրոհայաստանյան իշխանություն է պետք․ Մհեր ԱվետիսյանԳեներալ Նորատ Տեր Գրիգորյանի հետ քննարկեցինք Մոսկվայում տեղի ունենալիք Ռուսաստան-Հայաստան հասարակական 2-րդ ֆորումի գործունեության մասին հարցեր. Մհեր ԱվետիսյանՌուսաստանի դաշնակից համարվող Հայաստանում երբ, դու խոսում ես Ռուսաստանի դեմ, վարկաբեկում ես հայ-ռուսական հարաբերությունները. Մհեր ԱվետիսյանReuters. Էրդողանը ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի հետ կքննարկի Ուկրաինայի շուրջ վերջին իրադարձությունները Բնակարանային գողությունը բացահայտվել է դատագենետիկական փորձաքննության եզրակացության արդյունքում Լրատվամիջոցներում շարունակում են զետեղվել սպառազինության ձեռքբերման՝ իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկություններ. ՊՆ Պեսկով. ԱՄՆ-ի հեռացող վարչակազմը գնալով ավելի անխոհեմ քայլեր է անում Ուկրաինայի շուրջ ՌԴ ՊՆ-ն «Իսկանդեր»-ով հարվածել է Դնեպրի օդանավակայանին COP29-ում պայմավորվածություն է ձեռք բերվել տարեկան 300 մլրդ դոլար հատկացնել գլոբալ տաքացման դեմ պայքարի համար Շերը բացահայտել է այն միակ հայտնի մարդուն, ով հեռացել է իրենից՝ նշելով, որ ինքը «խենթի պես սիրահարված էր» նրան