Իշխանության չավարտված «պատերազմը» Քոչարյանի ու ՀՀԿ-ի ստվերների դեմ. «Փաստ»
Վերլուծական«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Երբ ուշադիր վերլուծում ենք վարչապետի նախօրեի ասուլիսը, տպավորություն է ստեղծվում, որ ամբողջ չորսուկես ժամվա ընթացքում Փաշինյանն անընդհատ փորձում է իր իշխանությունը հակադրել Ռոբերտ Քոչարյանի ու ՀՀԿ-ի հետ՝ շարունակելով այդ ճանապարհով պահել հասարակության աջակցությունը։
Նման իրավիճակը հակասական տպավորություններ է թողնում։ Եթե նույնիսկ նախկին համակարգն ամբողջովին ապամոնտաժված չէ (օրինակ՝ գործում է տնտեսության հին կառուցվածքը), միևնույն է՝ ռեստավրացվելու հնարավորություններ գոնե այս պահին չի դրսևորում։ Ըստ այդմ՝ նախկինների թեման նույնիսկ արհեստական է թվում։ Այնինչ, պետք է հասկանալ, որ, այսպես կոչված, հակահեղափոխության թեման վաղուց արդեն «մոդայիկ» չէ: Կալանքի տակ պահվող Ռոբերտ Քոչարյանի ու հետևողական լռություն պահպանող Սերժ Սարգսյանի ստվերների դեմ պայքարելու փոխարեն Փաշինյանը պետք է կենտրոնանա զարգացման ծրագրերի, ապագայի վրա։ Հակառակ պարագայում՝ նորմալ քաղաքական մշակույթ չենք ունենա, մանավանդ՝ գործող խորհրդարանում գոյություն ունի ընդդիմություն՝ ԲՀԿ-ի ու «Լուսավոր Հայաստանի» դեմքով, ու այս իրավիճակում այնքան էլ ադեկվատ չէ քաղաքական պայքարը դարձյալ տեղափոխել «սևերի» ու «սպիտակների» հակադրության դաշտ։
Ավելին, հաճախ նույնիսկ նրանք, որոնք ոչ մի առնչություն չունեն նախկին համակարգի հետ, բարդույթավորվում են գործող իշխանությանը քննադատելուց՝ «ռևանշիստի» կամ «հակահեղափոխականի» պիտակին չարժանանալու համար։
Ստեղծված իրավիճակն, ըստ ամենայնի, ձեռնտու է առաջին հերթին Նիկոլ Փաշինյանի թիմին։ Պոզիտիվի, զարգացման ծրագրերի բացակայությունը գործող կառավարությանը ստիպում է գտնել հասարակությանը կոնսոլիդացնող երևույթներ, այդ թվում՝ «բոբոյի» կերպարով։ Սակայն իրականության մեջ հստակ է, որ հակահեղափոխության վտանգն այսօր գալիս է ոչ թե նախկիններից, այլ միանգամայն ուրիշ տեղից։
Քաղաքականությունը պայքար է և ունի խաղի իր կանոնները: Սակայն, եթե հակահեղափոխություն ասելով հասկացվում է սոսկ գործող իշխանություններին ընդդիմացող ցանկացած քայլ, ապա դա չի ենթադրում, որ իշխանության անպայման պետք է վերադառնան Ռոբերտ Քոչարյանը կամ ՀՀԿ-ն։ Իրականում կարող ենք բախվել հակահեղափոխության մոդիֆիկացված դրսևորմանը, ու այս պարագայում Փաշինյանը մեղավորներ պետք է փնտրի ոչ թե իր քաղաքական ախոյանների, այլ՝ յուրայինների ճամբարում։ Եվ դա՝ առաջին հերթին չհաշվարկված, չմտածված քայլերի պատճառով: Եթե հեղափոխության արդյունքները մինչև վերջ չկապիտալիզացվեն, այլ խոսքով, օրինակ, իրականություն չդառնա Նիկոլ Փաշինյանի ասած տնտեսական հեղափոխությունը, ապա մեծանում է անցած տարվա պատմական իրադարձությունների քաղաքական, սոցիալական հետևանքների չեղարկման վտանգը։ Երբ այսօրվա կառավարությունը չունի ծրագրային ու կադրային հենք՝ զարգացման ծրագրեր իրականացնելու համար, ապա ակամայից հենց ինքն է դառնում հակահեղափոխության հիմնական կենտրոն։
Ի դեպ, երբ վարչապետն անընդհատ ու սևեռուն խոսում է Քոչարյանի ու ՀՀԿ-ի մասին, ակամա ձևավորում է քաղաքական պայքարի որոշակի օրակարգ ու կառուցվածք, ինչը բացառում է որակապես նոր ընդդիմության ձևավորումը, որն ինստիտուցիոնալ որևէ առնչություն չի ունենալու հին համակարգի հետ։ Այդ ընդդիմությունը «Ֆերարիով» գործող իշխանությանը հետապնդելու խնդիր չունի, որովհետև նրան սպասում է ապագայում՝ պատասխան պահանջելու համար այն ծրագրերի չիրագործման համար, որոնք հնչել են հեղափոխական հարթակից։
Դատելով Նիկոլ Փաշինյանի երեկվա ասուլիսի տրամաբանությունից՝ վարչապետն այնքան էլ խանդավառված չէ նման ընդդիմության ձևավորման հեռանկարով։ Նման ընդդիմությունն ամենևին էլ չի ձգելու «բոբոյի» կարգավիճակին, որի դեմ հնարավոր կլինի կոնսոլիդացնել հասարակությանը, ավելին՝ նրա համար դառնալու է իրական այլընտրանքի մարմնավորում, ինչի հետևանքով կառավարությունը ստիպված է լինելու հրաժարվել, այսպես կոչված, կարգախոսային քաղաքականությունից ու կենտրոնանալ կոնկրետ ծրագրերի վրա։
«Թեժ աշունը» կամ «թեժ գարունը» պատվերով համերգ չեն, դրանք լինում են, երբ հասարակության հարաճուն պրոբլեմները բախվում են իշխանության անկարողության պատին, իսկ պոպուլիզմն ու սուբյեկտիվիզմը բախվում են իրականության պատին։ Ընդ որում՝ հասարակության դժգոհությունները կարող են ինստիտուցիոնալիզացվել, եթե գոյություն ունի դրանց տրանսլ յատորի դեր կատարող ընդդիմություն։ Սակայն նույնիսկ նրա բացակայության պարագայում հասարակության դժգոհությունները, հիասթափությունները, խաբվածության զգացումը որևէ տեղ չեն անհետանում ու երկիրը կարող են ներքաշել պերմանենտ անկայունության փակուղի, որքան էլ դրա հնարավորությունը վարչապետը չի տեսնում։
Ըստ այդմ, Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքական գնահատականները մասամբ են արտացոլում իրական վիճակը. նրա հիմնական մարտահրավերը ոչ նախկիններն են ու ոչ էլ՝ դեռ չձևավորված նոր ընդդիմությունը, այլ՝ թիմի, օրակարգի ու հայեցակարգային մոտեցումների բացակայությունը։ Քոչարյանի ու ՀՀԿ-ի ստվերների դեմ «պատերազմով» հասարակությանը երկար չես կոնսոլիդացնի։ Տնտեսական հեղափոխությունն էլ ոչ թե բազմամարդ հանրահավաքներ ու կարգախոսներ, այլ՝ նպատակային ծրագրեր ու արհեստավարժ թիմ է պահանջում։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում