«Իրավիճակը շտկելու համար ավելի համակարգային, ավելի գործուն միջոցառումներ են անհրաժեշտ»․ «Փաստ»
Հասարակություն«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Համավարակի տարածման միջազգային մարտահրավերները դեռ առկա են, դրանք շարունակվում են և, ցավոք, ավելի են ուղղորդում դեպի վատատեսական սցենարները: Տնտեսագիտության թեկնածու, դոցենտ Ջուլիետա Թադևոսյանի դիտարկումն է, որի խոսքով, այդ մարտահրավերներն այսօր նոր ռիսկեր են առաջացնում, ու մենք վատատեսական ցուցանիշների ենք բախվում: Նա շեշտեց, որ ԱՄՆ-ում, ԵՄ-ում ու աշխարհի շատ երկրներում 8-10 տոկոս և ավելի անկում է կանխատեսվում: «Այս ամենը մտորումների տեղիք է տալիս, որովհետև ակնհայտ է, որ շարունակվում են խաթարվել մատակարարման շղթաները, կրճատվել ներդրումները:
Զբաղվածության մակարդակը ևս անկում է ապրում, համաշխարհային առևտրի տեմպերը բավականին իջնում են և այսպես շարունակ: Իսկ Հայաստանն այս իրողություններից չի կարող զերծ մնալ, ինչի մասին փաստում են վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած՝ երկրորդ եռամսյակի և հունվար-հուլիս ամիսների ցուցանիշները: Ցավոք, մենք տեսնում ենք, որ տնտեսական անկումը նախորդ տարվա երկրորդ եռամսյակի համեմատ կազմել է 13,7 տոկոս, մինչդեռ առաջին եռամսյակում 3,9 տոկոս տնտեսական անկում էր գրանցվել:
Այս ցուցանիշը մտահոգիչ է: Առկա ոլորտներից վեցն են որոշակի դրական ազդեցություն ունեցել ՀՆԱ-ի վրա: Խոսքը հանքարդյունաբերության, կապի ոլորտում գրանցված աճի, մասնակի գյուղատնտեսության, կրթության և պետական կառավարման հատվածների մասին է: Այդուհանդերձ, 13, 7 տոկոս անկման մեջ բավականին լուրջ տեսակարար կշիռ ունի հատկապես առևտրի ու ծառայությունների հատվածը»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց տնտեսագետը՝ շեշտելով, որ մենք, ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի համար ևս վատատեսական սցենարի ենք բախվում:
«Կառավարության կողմից միջոցառումներ մշակվեցին, որոնք նախատեսում էին որոշակի ֆիսկալ փաթեթ՝ 150 մլրդ դրամի չափով: Երբ նայում ենք կառավարության կողմից մշակված միջոցառումների իրականացմանը, տնտեսական ու սոցիալական բնույթի գրեթե 24 աջակցության ծրագրեր են ներկայացվել: Էկոնոմիկայի նախարարն ասուլիսի ժամանակ ասաց, որ շահառուներին հասանելի օժանդակության ընդհանուր թիվը գրեթե 124 մլրդ 807 միլիոն է կազմել:
Այսինքն, կարելի է ասել, այդ գումարը գրեթե իրացվել է: Բայց, ցավոք, մենք բախվում ենք այն իրողության հետ, որ թեպետ աջակցության փաթեթը գործում է, իրականացվել է, բավականին ֆինանսական ռեսուրսներ են ներարկվել շուկա, բայց տնտեսական զարգացման ցուցանիշները շարունակվում են անկում ապրել»: Տնտեսագետը նշեց, որ այս առումով առաջին հերթին առաջանում է ֆինանսական ռեսուրսների ոչ բավարար լինելու հարցը: «Այսինքն, աջակցության փաթեթները միգուցե ծավալներով պետք է ՀՆԱ-ի ոչ թե 2 տոկոսը, այլ ավելին կամ կրկնակին լինեի՞ն, որպեսզի հնարավոր լիներ խնդիրները լուծել:
Օրինակ՝ սոցապ փոխնախարարն ասուլիսի ժամանակ փաստեց, որ մոտ մեկ միլիոն շահառու է դիմել աջակցության այն ծրագրին, որով նախատեսվում էր գրանցված աշխատանք չունեցող և նպաստ չստացող ծնողների մինչև 18 տարեկան յուրաքանչյուր երեխայի հատկացնել 26 հազար 500 դրամ: Այդուհանդերձ, թեպետ շահառուներն ավելի շատ են դիմումներ ներկայացրել, բայց եղած ֆինանսական սուղ ռեսուրսների պարագայում, եթե չեմ սխալվում, կարողացել են միայն 1/5-ի պահանջները բավարարել, ինչը մտահոգիչ է:
Իրավիճակը շտկելու համար պետք է ավելի համակարգային, ավելի գործուն միջոցառումներ իրականացնել: Այս առումով գովելի են 23,24 միջոցառումները: Մենք տեսնում ենք, որ աջակցության գլոբալ փաթեթներից կառավարությունն անցնում է ավելի կոնկրետ, ոլորտային խնդիրների լուծմանը: Բայց այդ աջակցություններն էլ ավելի ոլորտային պետք է դարձնել»,-ասաց նա՝ այս համատեքստում մատնանշելով աղքատության մակարդակի մասին: «Միայն այն փաստը, որ առևտրի և ծառայությունների, ներքին առևտրաշրջանառության հատվածներում մենք անկումային ցուցանիշներ ունենք, խոսում է այն մասին, որ մարդիկ չեն կարողանում լուծել անգամ առաջին անհրաժեշտության խնդիրները:
Եվ աջակցության ծրագրերն այս իմաստով ևս ավելի թիրախային պետք է լինեն: Ընտանիքներին տրամադրվող միանվագ դրամական աջակցությունը պետք է շարունակել ու շատ ավելի մեծ շրջանակների տրամադրել այն, որովհետև առանց վիճակագրության, անգամ անզեն աչքով շրջապատին նայելով՝ տեսնում ենք, որ ընտանիքներն այսօր ֆինանսական լուրջ խնդիրներ ունեն, ու կա կառավարության աջակցության անհրաժեշտությունը»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը: Ջ. Թադևոսյանը նկատեց՝ եթե նույնիսկ ընտանիքներից շատերը խնայողություններ են անում, ապահովագրում իրենց ավելի վատ իրավիճակների համար, այնուամենայնիվ, եթե ընտանիքի որևէ անդամ վարակվում է կորոնավիրուսով, դա լուրջ ֆինանսական ռեսուրս է պահանջում:
Տնտեսագետը հավելեց, որ նման ֆորսմաժորային իրավիճակներ միշտ են հնարավոր, և այս իմաստով երկու խնդիր առանձնացրեց. «Կառավարությունը պետք է առաջին հերթին լուրջ ներդրումներ անի առողջապահական համակարգում՝ առաջին հերթին մարդկանց առողջությունը պահպանելու և վերականգնելու համար: Երկրորդ կարևոր խնդիրը սոցիալական ոլորտն է, աղքատ խավին լրացուցիչ աջակցության հատկացումը: Կարևոր է նաև ներմուծման փոխարինման քաղաքականությունը»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
