Ինչ փոփոխություններ են նախատեսվում
Հասարակություն
ԱԺ նիստում քննարկվում է Քրեական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու նախագիծը։ Արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը ներկայացրեց փոփոխությունները։
«Առաջին անգամ որպես քրեական դատավարության սկզբունք ամրագրված է իրավունքի չարաշահման արգելքը։ Մեր հանրությունը հիմա բավական նյարդային վիճակով հետևում է մի շարք դատավարությունների, որտեղ բուն գործի քննությունը այդպես էլ չի սկսվում, որովհետև կողմերն իրականացնում են իրավունքի չարաշահում։ Նույնանման միջնորդություններով, վարքագծով ամեն կերպ հասնում են արդարադատության իրականացման հետաձգմանը։ Նախագծով արդեն ամրագրվում է իրավունքի չարաշահման արգելքը։ Եվ հնարավորություն է տրվում իրավունքի չարաշահման դեպքում կիրառել սանկցիա»,- ասաց նա։
Մյուս կարգավորումը հետևյալն է։ Ծավալուն քրեական գործերի դեպքում, եթե դատավորն ինչ-ինչ պատճառով փոխվում է, ապա գործի քննությունը վերսկսվում է։ Ըստ Բադասյանի՝ նոր նախագիծը հնարավորություն է տալիս պահեստային դատավորի գաղափարը ներդնել։ Այսինքն՝ գործերի ծավալի բարդության դեպքում դատարանի նախագահին հնարավորություն է տրվում ընտրել դատավորի, ով մասնակցում է գործի քննությանը պասիվ դերում, և բուն դատավորի փոփոխության դեպքում ստիպված չեն լինում գործը նորից սկսել։
Գործառույթների տարանջատում է եղել։ Նախագծով առաջարկվում է, որ դատախազը հստակ պատասխանատվություն կրի քրեական հետապնդման հարուցման, դադարեցման, օրինականության վերահսկողության համար, քննիչը՝ գործի նախաքննության արդյունավետության համար, հետաքննության մարմինը՝ գաղտնի քննչական գործողությունների և օպերատիվ հետախուզական միջոցառումների մասով։
«Նաև պաշտպանի դերակատարումն է մեծացել նախաքննության փուլում։ Վերջինիս կողմից ներկայացված տեղեկություններն ապացույցի կարգավիճակ ունեն։ Ներդրվել է փաստերի իրավական կանխավարկածի ինստիտուտը։ Մենք հաճախ ականատես ենք լինում անմեղության կանխավարկածի սկզբունքի խիստ տառացի մեկնաբանմանը։ Եվ շատ հաճախ գործերի քննության ընթացքում ասում են՝ դե թող մեղադրանքի կողմն ապացուցի։ Բայց մեղադրանքի կողմը չի կարող ապացուցել այնպիսի փաստեր, որոնք որպես մեղադրյալի բացառիկ իրազեկության հանագամանք են հանդես գալիս։ Օրինակ՝ ապօրինի հարստացման դեպքում գործում է փաստի կանխավարկածը։ Այսինքն՝ եթե անձի ներկայացրած հայտարարագրով չի հիմնավորվում որևէ գույքի ձեռքբերումը, ապա այստեղ համարվում է, որ կգործի եկամուտներով չհիմնավորված գույքի դեպքում փաստի կանխավարկածը։ Եվ անմեղության կանխավարկածի, այսպես ասած, գռեհիկ մեկնաբանություններ ու կիրառումներ չեն լինի դատական համակարգում և նախաքննության փուլում»,- ասաց նա։
Վերացել է նաև քրեական գործի ձևական հարուցման փուլը, փոխարենը խոսք է գնում վարույթ նախաձեռնելու մասին։ Վարույթ նախաձեռնելու ինստիտուտն է մտցվում, այսինքն՝ հանցագործության մասին բավարար տեղեկությունների դեպքում քննիչը կազմում է արձանագրություն, միանգամից անցնում է նախաքննության իրականացմանը և իրազեկում դատախազին։ Վերացվում է հետաքննությունը որպես առանձին փուլ, այսուհետ հետաքննությունը նախաքննության հետ զուգահեռ է ընթանալու։
«Հստակեցվել են հարկադրանքի միջոցները, ներառյալ ձերբակալման և կալանքի կիրառման նպատակները, հիմքերն ու ընթացակարգերը։ Եվ առաջին անգամ նորամուծություն է Հայաստանի քրեական դատավարությունում լինելու։ Հաճախ լինում են դեպքեր, երբ դատարանը ոչ իրավաչափ է ճանաչում ձերբակալությունը, այնուհետև քննում է կալանքի միջնորդությունը և բավարարում։ Նման իրավիճակ չունենալու համար ձերբակալման նոր տեսակ կա։ Այսինքն՝ եթե վարույթն իրականացնող մարմինը գտնում է, որ ազատությունից զրկման հիմքեր կան, ձերբակալում է, և հնարավորություն է տրվում կալանքի միջնորդությունը քննել»,- ասաց նա։
Ավելին ՝ այստեղ
