«Տնտեսությունը փոքր, խեղճ ու անհեռանկար վիճակում է». «Փաստ»
Հասարակություն
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Այս ընթացքում փաստացի արտարժույթային մուտքերն ավելացել են՝ հաշվի առնելով հատկապես ՌԴ-ից առկա ներհոսքը: Այս առումով որոշակի ակտիվություն կա, և առկա հավասարակշռությունը հօգուտ դրամի ամրապնդման է:
Այս մասին «Փաստի» հետ զրույցում նշել է տնտեսագետ Կարեն Ադոնցը՝ անդրադառնալով վերջին օրերին հայաստանյան տարադրամի շուկայում դոլարի և եվրոյի կտրուկ արժեզրկմանը:
«Այստեղ խնդիրն այլ է: Հարցն այն է, թե ինչ քայլեր կանի կառավարությունը, որը կա՛մ պետք է ինտերվենցիաների միջոցով մաքրի այդ արտարժույթը՝ պահպանելով կայուն կուրս, կա՛մ պետք է թողնի այդ արտարժույթը, որ ներդրողները դրանք գնեն ու ներդրումներ կատարեն: Այս պահի դրությամբ դրամը կարող է ամրապնդվել, բայց դա, ամեն դեպքում, որևէ կապ չունի տնտեսության վիճակի ու զարգացման հետ: Խոսքն այս պահին շուկայում առկա վերոնշյալ հավասարակշռության մասին է, և ես այս պահին հեռանկարում չեմ տեսնում գործոններ, որոնք դրամը կթուլացնեն»,-ասաց մեր զրուցակիցը:
Ինչ վերաբերում է վերոնշյալի ազդեցությանը տնտեսության վրա, տնտեսագետը շեշտեց, որ դա ևս կախված է նրանից, թե ինչ քաղաքականություն է վարվում. «Եթե քաղաքականությունը կնպաստի նրան, որ մարդիկ գնեն այդ տարադրամը, ներմուծեն, օրինակ՝ որևէ արտադրություն սկսելու մեջ, դրական արդյունք կլինի: Եթե զարգացման որևէ քաղաքականություն չվարվի, այդ դեպքում ներմուծումը կէժանանա, ինչը կբերի ընդհանուր գնաճի զսպմանը: Միևնույն ժամանակ, այս իրավիճակը խնդիր է առաջացնում արտահանման համար: Վերոնշյալի հետևանքով արտահանման գները թանկանում են: Մեծ հաշվով, երբ դրամն ամրապնդվում է, վնասում է արտահանմանը, էժանացնում է ներմուծումը: Իրականում այս վիճակը հնարավորություն է տալիս իրականացնել հեռանկարային քաղաքականություն՝ խթանելով ներդրողներին: Բայց այս պահին, մեծ հաշվով, ոչինչ չի արվում: Մենք պարզապես կունենանք իրավիճակ, երբ ներմուծումը կէժանանա, արտահանման գները որոշ չափով կբարձրանան»:
Անդրադառնալով ընդհանուր տնտեսական միտումներին՝ Կ. Ադոնցը շեշտեց, որ այսօր համաշխարհային շուկան անկայուն վիճակում է, փոխվում է պահանջարկի կառուցվածքը. «Գլխավորն այն է, որ կառավարությունը ճիշտ կողմնորոշվի քաղաքականության առումով: Այսօր որոշակի, այսպես կոչված, նպաստավոր պայմաններ են ստեղծվել ՏՏ ոլորտի, տուրիզմի համար, կա նաև շինարարության ակտիվություն: Այս ողղություններով որոշակի տնտեսական ակտիվություն կապահովվի, բայց զարգացման խնդիրները չեն լուծվի, որովհետև այստեղ լուրջ կողմնորոշման կարիք կա: Իրականում տնտեսությունը ինքնահոսի է թողնված: Տնտեսության ոլորտներն ազատականացվել են: Ասում են՝ պայմանները ստեղծված են, զբաղվեք ձեր գործով: Սա հնարավոր է՝ բավարար է տուրիզմի, շինարարական ոլորտների, նաև շրջանառության ապահովման համար, բայց խնդիրն այն է, որ նոր ոլորտներ չեն զարգացնում: Այս ճյուղերը, որոնց վրա հիմնված է ՀՀ տնտեսությունը, ունեն անկայուն հեռանկար, պայմանավորված են բազմաթիվ զգայուն գործոններով: Տնտեսական ակտիվությունն ապահովվում է լրացուցիչ՝ շինարարության, պղնձի գների աճով պայմանավորված առկա մուտքերով, ՌԴ-ից մարդկանց ներհոսքով: Ընդհանուր առմամբ, տնտեսությունն այսպես փոքր, խեղճ ու անհեռանկար վիճակում է առաջ շարժվում. որոշակի ակտիվություն է դրսևորվում, բայց ի վիճակի չէ զարգանալ»,- ասաց մեր զրուցակիցը՝ շեշտելով, որ արտադրական նոր ոլորտներ զարգացնելու կարիք կա, ինչի համար, սակայն, նոր տեխնոլոգիաներ, արդյունաբերական գոտիներ, նաև մասնագետներ են պետք:
Կարեն Ադոնցի խոսքով՝ առանց տնտեսական զարգացման խնդիրը լուծելու, չենք կարող քննարկել նաև սոցիալական հարցերի հնարավոր լուծումները. «Տնտեսությունը պետք է զարգանա, որ կարողանանք լուծել սոցիալական խնդիրները, որ կարողանանք լուծել բանակի խնդիրները: Առանց զարգացման որևէ հարց ու խնդիր չի կարող լուծվել: Մենք սոցիալական պաշտպանության առումով ևս խնդիր ունենք: Այսօր 500 հազար թոշակառու ստանում է թոշակ, որը նվազագույն գոյատևման հնարավորություն անգամ չի տալիս: Մեզ մոտ 500 հազար թոշակառու փաստացի սովի մատնված վիճակում է, և այդ հարցի նկատմամբ վերաբերմունքը փաստացի զրոյական է. կարող է բարձրացնեն այլ աշխատավարձեր՝ մոռանալով, որ թոշակառուները նման վիճակում են: Մի անգամ բարձրացրին, հետո՝ վերջ: Հիմա խոսում ենք գնաճի ու դրա ազդեցության, դրա հետևանքով վիճակի վատթարացման մասին, բայց այդ մարդկանց վիճակն առանց այդ էլ ահավոր է: Ես դեռ չեմ խոսում աղքատության մակարդակի մասին: Թոշակ վճարելը պետության հիմնական սյուներից է: Սա ոչ միայն սոցիալական, այլև տնտեսական զարգացման, որոշ առումներով էլ քաղաքական կատեգորիա է: Մարդիկ մտածում են, թե ինչ խնդիրներ են ունենալու թոշակառու դառնալուց հետո: Պետությունը, տնտեսությունը չեն կարող զարգանալ, եթե լուծված չէ թոշակառուների հարցը, վերաբերմունքը կոնկրետ խնդրի նկատմամբ: Մեծ հաշվով, կա՛մ տնտեսությանը լուրջ ենք վերաբերվում, կա՛մ այնպես, ինչպես հիմա: Եթե տնտեսությունը չզարգանա, ի վիճակի չենք լինի սոցիալական խնդիր լուծել»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
