Սեփական անցյալը մերժողները և ուրացողները. հերթը ե՞րբ կհասնի Հայկ Նահապետին. «Փաստ»
Վերլուծական«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Դեռևս 1999 թվականից ՀՀ նախագահի հրամանով Երևանի քաղաքապետարանին հանձնարարվել է մայրաքաղաքի փողոցներից մեկը կոչել Կարեն Դեմիրճյանի անունով և այնտեղ տեղադրել նրա հուշարձանը: 2014 թվականի ապրիլի 30-ին Երևանի ավագանին համաձայնություն էր տվել Կարեն Դեմիրճյանի հիշատակը հավերժացնող հուշարձանի տեղադրմանը Մաշտոցի պողոտայի հ.15 և հ.17 շենքերի միջանկյալ հատվածում գտնվող այգու տարածքում, որտեղ ներկայում տեղադրված է հուշարձանի կառուցման հուշաքարը: Արձանը նախատեսվում էր տեղադրել 2017 թվականի ապրիլի 17-ին, երբ նշվելու էր Կարեն Դեմիրճյանի 85-ամյակը:
Սակայն 2017 թվականն էլ անցավ, և Երևանի քաղաքապետարանից կրկին հետաձգեցին հուշարձանի տեղադրման ժամկետները։ Մինչև անցյալ տարի խոսակցություններ կային, որ հուշարձանն արդեն պատրաստ է և շուտով տեղադրվելու է, բայց այդպես էլ չտեղադրվեց։ Ավելին, օրերս ականավոր քաղաքական, պետական գործչի որդին նշել էր, թե իրեն էլ է հետաքրքրում, թե ե՞րբ է վերջապես տեղադրվելու Կարեն Դեմիրճյանի արձանը։ «Այս հարցը պետք է ուղղել քաղաքապետարանին։ Սկզբից ասում էին՝ 2022թ. դեկտեմբերին, հետո խոսում էին արդեն այսօրվա մասին, այսօր ասում են ամենաուշը մինչև սեպտեմբեր. տեսնենք։
Հուսով ենք, որ այս անգամ խոստումը կպահեն», -ասել էր Ստեփան Դեմիրճյանը: Եվ, ահա, պարզվեց, որ Երևանի քաղաքապետարանը վերջապես որոշել է այս տարի ամռանը Մարզահամերգային համալիրի բակում տեղադրել Կարեն Դեմիրճյանի արձանը։ Ծրագրվում է նաև արձանի շրջակայքը բարեկարգել, իսկ հարակից տարածքում պուրակ ստեղծել։ Իսկապես այս տարի կտեղադրվի՞, դժվար է ասել, քանի որ քաղաքապետարանն, ինչպես համոզվում ենք, այս և ընդհանրապես բոլոր հարցերը ձգձգելու մեծ փորձ ունի։ Բայց այս հարցում մեկ այլ հետաքրքիր ասպեկտ կա. հուշարձանի տեղադրման հետ կապված կան տարբեր, նույնիսկ իրարամերժ կարծիքներ։ Օրինակ՝ քննարկելի հարց է, թե Մարզահամերգային համալիրի բակը որքանով է լավագույն վայրը հուշարձանի տեղադրման համար։ Կարելի է քննարկել նաև այն հարցը, թե ներկայացված հուշակոթողի տարբերակը որքանով է ներկայացնում Դեմիրճյանի կերպարը, նրա ապրած կյանքն իր յուրահատկություններով։
Օրինակ՝ հանրության մի մասը կարող է նշել, որ իսկապես բրոնզաձույլ արձանը հաջողված է, քանի որ դրանում Դեմիրճյանը պատկերված է իր կերպարին բնորոշ քայլի մեջ, շարժի մեջ, որը նրան դինամիկա է հաղորդում: Մարդկանց մի մասն էլ կարող է հուշարձանի այդ տարբերակը այնքան էլ չհավանել։ Իսկ շատերն էլ կարող են նշել, թե ավելի կոլորիտային ու պատկառելի կարելի էր ներկայացնել արձանում Դեմիրճյանի կերպարը։ Սրանք հարցեր են, որոնց շուրջ առողջ քննարկումները նորմալ են, նույնիսկ բնական: Սակայն ամենատարակուսելին, եթե ավելի կոպիտ չարտահայտվենք, հուշարձանի տեղադրման հետ կապված որոշ ծայրահեղական շրջանակների արձագանքն է։ Այդ մարդիկ այնքան են խորացել հակառուսականության, հակասովետականության գծի մեջ, իրենց զետեղել արևմտյան քաղաքական նեղ կաղապարի շրջանակներում, որ նույնիսկ պատրաստ են սեփական երկրի ու ժողովրդի անցյալը ջնջել։
Օրինակ՝ կարկառուն «բևեռականներից» մեկը հարց է բարձրացնում, թե ինչո՞ւ պետք է «ՀՀ հարկատուների վճարած գումարներով տեղադրվի օտար կուսակցության տեղական մասնաճյուղի ղեկավարի արձանը»։ Պատասխանենք. թեկուզ հենց միայն նրա համար, որ Կարեն Դեմիրճյանը նույն այդ խորհրդային ժամանակաշրջանում շատ ավելին է արել Հայաստանի ու հայ ժողովրդի համար, քան իրենց զավակներին «կանադաներ» փախցրած, միայն ճոռոմաբանության սովոր, հանուն փողի ամեն ինչի ունակների ամբողջ «բանակը» միասին վերցրած: Վերջինիս կարող ենք հանգիստ գումարել նաև օրվա իշխանություններին, որոնց սատելիտներն են դարձել անցյալն ուրացող նշյալները: Թե ինչպիսին էր Խորհրդային Միությունը, այլ քննարկման թեմա է: Սակայն չպետք է մոռանալ, որ նշյալ կերպարների չսիրած խորհրդային ժամանակներում, նույնիսկ փակ համակարգի պայմաններում Կարեն Դեմիրճյանն այնքան մեծ ավանդ է ունեցել մեր երկրի առաջընթացի, զարգացման և կայացման հարցում, որ մինչև հիմա տարբեր սերունդներ շարունակում և շարունակելու են նրա անունը հնչեցնել մեր երկրի կարևոր ձեռքբերումները հիշատակելիս։
Թերևս իր կառավարման ընթացքում Դեմիրճյանը երկրի և ժողովրդի համար այնքան կարևոր նախագծեր է նախաձեռնել ու հասել դրանց իրագործմանը, որ խորհրդային ժամանակաշրջանի մերժմանը լծված մարդիկ նույնիսկ դրա չնչին մասը չեն կարող համատեղ ջանքերով իրագործել։ Չեն էլ փորձի, որովհետև դրա համար ոչ թե պաթոս, ցուցադրականություն, այլ իրական հայրենասիրություն է պետք: Իսկ ընդհանրապես, անկախ նրանից, թե կոնկրետ ժամանակաշրջանի հետ կապված ինչ վերաբերմունք ունենք, սեփական անցյալը մոռանալը, առավել ևս ուրանալը ամենավատ բանն է, որ կարող է տեղի ունենալ որևէ ժողովրդի հետ: Այդպես մի օր կսկսենք մերժել բոլորին՝ սկսած Տիգրան Մեծից կամ Հայկ Նահապետից: Չնայած, ոչ էլ զարմանում ենք. կարկառուն քպականներից մեկը իսկապես մեր այսօրվա խնդիրների համար մեղադրում էր Տիգրան Մեծին: Տեսնենք՝ Հայկ Նահապետին երբ է հերթը հասնելու...
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում