Ղարաբաղյան ճգնաժամի լուծումը խճճվել է չհամընկնող շահերի մեջ. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

kommersant.ru-ն «Ղարաբաղյան ճգնաժամի լուծումը խճճվել է չհամընկնող շահերի մեջ» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակը լուրջ խոչընդոտ է դարձել Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության գործընթացի առաջընթացի համար։ Երևանը Բաքվին մեղադրում է տարածաշրջանի անմարդկային շրջափակման մեջ։ Ադրբեջանը հակադարձում է, որ շրջափակում չկա, Հայաստանն է, որ միտումնավոր քաղաքականացնում է մարդասիրական օրակարգը։ ՄԱԿ-ում Ղարաբաղի հարցի քննարկումը հստակորեն ընդգծեց տարածաշրջանի առանցքային խաղացողների շահերը, որոնք չունեն հատումներ փոխզիջման կետերում։ Դա բարդացնում է Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղությանն ուղղված շարժումը։ Նիկոլ Փաշինյանը, գնահատելով օգոստոսի 16-ի ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում տեղի ունեցած քննարկումը, վստահություն է հայտնել, որ դա ավարտվել է հօգուտ Երևանի: Բաքվի ներկայացուցիչները, ինչպես միշտ, այլ կարծիքի են:

«ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում քննարկումները ևս մեկ անգամ ցույց տվեցին, թե ով է ցանկանում իրական կայուն խաղաղություն, և ով է շարունակում խաղարկել «մարդասիրական աղետները»՝ ժամանակ շահելու և վրեժխնդրության դատարկ հույսերով: Համաշխարհային հանրության միաձայն կարծիքն այն է, որ ժամանակն է ներկայացումներից անցնել Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև երկարաժամկետ կայուն խաղաղության կոնկրետ մանրամասների քննարկմանը»,- Twitter-ում գրել է Ադրբեջանի նախագահի օգնական Շահմար Մովսումովը։ Հայաստանի և Ադրբեջանի հակամարտությանը հետևողների համար կողմերի գրեթե երբեք չհամընկնող դիրքորոշումները նորություն չեն։ Այս դեպքում կարևոր է այն, որ Ադրբեջանի ղեկավար Իլհամ Ալիևը, ի տարբերություն Նիկոլ Փաշինյանի, չի մեկնաբանել ՄԱԿ-ում քննարկման արդյունքները։ Փոխարենը դա արել են նրա օգնականն ու Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն։ Ալիևի արձագանքի բացակայությունը, ըստ երևույթին, պետք է ցույց տա, որ Բաքուն այնքան վստահ է, որ ճիշտ է, որ նախագահին պետք չէ շեղվել և դա ևս մեկ անգամ ապացուցել։ Մինչդեռ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի նիստը, որում քննարկվել է Ղարաբաղյան հիմնախնդիրը, ստացվել է ցուցադրական, և շատերի ելույթները չեն կարող շոյել Բաքվի ականջները։

Չինաստանը չեզոք է խոսել: Նրա ներկայացուցիչը, ի տարբերություն շատ այլ բանախոսների, մատնանշելով փոխզիջումներ գտնելու անհրաժեշտությունը, ոչ մի բառ անգամ չի ասել մարդասիրական ծանր իրավիճակի մասին։ Նյու Յորք ժամանած Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավար Արարատ Միրզոյանը և ՄԱԿ-ում Ադրբեջանի մշտական ներկայացուցիչ Յաշար Ալիևը, բնականաբար, վեճի մեջ են մտել։ Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի ներկայացուցիչների ելույթները եղել են հանգիստ ու խաղաղ։ ՄԱԿ-ում ՌԴ ներկայացուցչի առաջին տեղակալ Դմիտրի Պոլ յանսկին ասել է, որ Ռուսաստանն անում է հնարավոր ամեն ինչ կարգավորման համար, անհանգստացած է միջանցքի արգելափակմամբ և պատրաստ է աշխատել այդ հարցի շուրջ «բոլոր պատասխանատու խաղացողների հետ, որոնք շահագրգռված են կարգավորել իրավիճակը և հասնել հայ-ադրբեջանական հաշտեցման»: Միաժամանակ նա նշել է, որ «խնդիրներն ամեն դեպքում պետք է լուծվեն Բաքվի և Երևանի միջև, և դրսից պարտադրված ոչ մի սխեմա և լուծում չի փոխարինի նրանց երկխոսությանը»:

ԱՄՆ մշտական ներկայացուցիչ Լինդա Թոմաս-Գրինֆիլդը, որը նախագահում էր նիստը, թեև կոչ է արել Ադրբեջանի կառավարությանը՝ «վերականգնել ազատ տեղաշարժը միջանցքով», միևնույն ժամանակ մատնանշել է «բոլոր կողմերի ուղիղ բանակցություններ սկսելու անհրաժեշտությունը, այդ թվում՝ Ադրբեջանի պաշտոնյաների և Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության ներկայացուցիչների միջև»։ Եթե հաշվենք նրանց թիվը, ովքեր փաստացի քննադատել են Բաքվին և պահանջել, որ Ղարաբաղում հասանելի լինի այն ամենն, ինչ անհրաժեշտ է, ապա նրանք մեծամասնություն են կազմել։ Այդ տեսանկյունից Երևանին կարելի է հաղթող համարել։ ԵՄ-ում Ադրբեջանի նախկին դեսպան Արիֆ Շահմարլին այդ կապակցությամբ մատնանշել է ԵՄ-ի անսովոր կոշտ արձագանքը։ «Մենք տարբեր արձագանքներ ենք տեսել։ Կա Արևմտյան Եվրոպայի դիրքորոշում, դա ԵՄ-ն է: Ֆրանսիայի դիրքորոշումը այլ է, այն վառ է, հայամետ, քննադատաբար է վերաբերվում Ադրբեջանին և միջանցքի փակմանը։

ԵՄ-ի դիրքորոշումն անսպասելիորեն կոշտ էր, երևի դեր է խաղացել Ֆրանսիայի դիրքորոշումը, որը, ըստ էության, Հայաստանի քաղաքական պաշտպանն է»,ասել է նա kommersant.ru-ին տված հարցազրույցում։ Իսկ Քաղաքական վերլուծությունների կովկասյան կենտրոնի տնօրեն Ահմեդ Ալիլին մատնանշում է մեկ այլ կարևոր նրբերանգ: «Քննարկման արդյունքը արդյունքի բացակայությունն է։ Ոչ մի փաստաթուղթ չի ընդունվել, ոչ մի բանաձև, ուղղակի հավաքվեցին ու խոսեցին։ Նման դեպքերում Անվտանգության խորհրդի նախագահի կողմից ուղերձներ են լինում, բայց դա էլ չեղավ»,նշել է նա kommersant.ru-ի հետ զրույցում՝ ավելացնելով, որ Նիկոլ Փաշինյանը կարող է դա համարել իր հաղթանակը, բայց միայն ներհայկական դիսկուրսում, որտեղ նրան խիստ քննադատում են Ղարաբաղի հանձնման համար։ Արիֆ Շահմարլին կարծում է, որ ոչ մի բանաձև չի ընդունվել, քանի որ Բաքուն դրան «անհապաղ և կոշտ» կարձագանքեր։

Ադրբեջանը, նրա կարծիքով, կարող է նույնիսկ դուրս գալ ինչպես Վաշինգտոնի, այնպես էլ Բրյուսելի հետ բանակցություններից: «Բաքուն ակնարկել է դա։ Դա հասկացել են բոլորը, և Արևմուտքը կցանկանար խուսափել դրանից։ ԱՄՆ-ը, կարծում եմ, մեծ դեր է խաղացել, որ ոչինչ չընդունվի։ Կարծում եմ՝ ճնշում են գործադրել թե՛ ԵՄ-ի, թե՛ Բրիտանիայի վրա, որպեսզի չլինի որևէ փաստաթուղթ: Միևնույն ժամանակ, Միացյալ Նահանգները հասկացել է, որ Մոսկվան կա՛մ արգելափակելու է դա (այդ փաստաթուղթը), կա՛մ չի դառնա դրա լուծման մաս, և այդ դեպքում դա կամրապնդի Մոսկվայի դերը, որում ԱՄՆ-ը շահագրգռված չէ», - կարծիք է հայտնել նախկին դիվանագետը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում