Ոչ միայն զենքով, այլև... ձեռքերով. «Փաստ»
Lifestyle
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Պատմության ընթացքում մարդկությունը պատերազմներ է վարել ինչպես զենքի կիրառմամբ, այնպես էլ արդյունավետ ձեռնամարտի տեխնիկայի կիրառմամբ, քանի որ մարտական պայմաններում մարդկային կյանքը հաճախ է կախված լինում այդ հմտություններից: Մերձավոր Արևելքի պետությունների, Չինաստանի և Հնդկաստանի էպոսները բազմաթիվ հիշատակումներ են պարունակում ձեռնամարտի մասին: Օրինակ՝ Հին Եգիպտոսում երեխաների և երիտասարդների շրջանում հատկապես տարածված էին մարտական գործողությունները նմանակող խաղերը, որոնց թվում առանձնանում էր ըմբշամարտը։
Պատմության և մշակույթի հուշարձաններն են մեզ տեղեկություններ տալիս վաղ դարաշրջանների ընդհանուր և հատուկ ֆիզիկական և զինվորական պատրաստության առկայության, տարբեր տեսակի մրցաշարերի և մենամարտերի անցկացման մասին: Հին Հունաստանի Կրետե կղզում լայն տարածում են գտել սպորտային ներկայացումները, որոնցից հանդիսատեսի շրջանում ամենամեծ հաջողությունն ունեցել է ցլամարտը։ Այդ կենդանու հետ մենամարտերն անցկացվել են ուժային ակրոբատիկաների միջոցով՝ ցատկելով և խուսափելով ցլից։ Հաճախ նման կռիվներն ավարտվում էին մասնակիցների մահով։ Հին Հնդկաստանում մշակվել են մարմնամարզական-առողջապահական համակարգեր և ինքնապաշտպանություն առանց զենքի: Տրակտատներում տեղեկություններ կան մարդու մարմնի կենսական և խոցելի մասերին ձեռքերով և ոտքերով հարվածելու մասին։
Հին Չինաստանում և Ճապոնիայում լայն տարածում է գտել Չան շարժումը (հիմնադիրն էր Բոդհիդհարման, որն սկսել էր իր աշխատանքը Շաո-Լինի վանքում). այն քարոզում էր մարմնի և հոգու զորացում։ Դաոսական դպրոցի այդ արվեստը անգնահատելի օգնություն էր այն մարտիկներին ու վանականներին, ովքեր իրենց կյանքը նվիրել էին մարտարվեստին։ Ճապոնիայում, Կորեայում և Վիետնամում տեղի է ունեցել մարտարվեստի այնպիսի տեսակների ձևավորում և զարգացում, ինչպիսիք են կարատեն և ջիուջուցուն, սամուրայների մարզման դպրոցը և յամաբուշի նինձան (Ճապոնիա), վիետվո դաոն (Վիետնամ), հապկիդոն և թեքվանդոն (Կորեա) և այլն: Միջնադարյան Չինաստանում հոգեբանական պատրաստվածությունը մարտական պատրաստության մեջ ամենակարևոր տեղն էր զբաղեցնում։ Այն ժամանակ Չինաստանում կային զգալի թվով տարբեր մարտարվեստների դպրոցներ։
Ձևավորվել է ուշուն, որն իր հերթին, ըստ տարածման աշխարհագրության, բաժանվում է տեսակների՝ հարավային և հյուսիսային։ Հյուսիսում ավելի զարգացած էր ոտքի տեխնիկան (հատկապես ցատկելու հարվածները)։ Հարավում նրանք ավելի պատրաստ էին կռվել ձեռքերով։ Սրա հետ մեկտեղ լայնորեն կիրառվել են տարբեր տեսակի շեղբեր, զենքեր (ձողիկներ, թրեր, նիզակներ, նժույգներ, շղթաներ, թիակներ և այլն)։ Հարավային Ամերիկա մայրցամաքում էլ եղել է մարտարվեստի տարբերակիչ այլ ոճ՝ կապոեյրան։ Մարտարվեստի այդ յուրահատուկ ոճի ձևավորումն ու զարգացումը կապված է ժամանակակից Բրազիլիայի պատմության գաղութային շրջանի հետ։ Աֆրիկյան երկրներից Բրազիլիա են բերել սևամորթ ստրուկներ, որոնք էլ իրենց հետ բերել են իրենց սեփական ռիթմերը և ծիսական պարերը։
Քողարկելով իրենց մարզումները աֆրիկյան պարեր կատարելով՝ ստրուկները վարժվել և հղկել են զինված անձի դեմ առանց զենքի պաշտպանության մեթոդները: Կապոեյրա ոճում շեշտը դրվում է արագաշարժության և շարժումների համակարգման վրա։ Այսօր կապոեյրան Բրազիլիայի զինված ուժերում մարտական պատրաստության անբաժանելի մասն է: Ժամանակակից ձեռնամարտը կարելի է բաժանել հետևյալ տեսակի. - մարտեր առանց հրազենի կամ այլ տեսակի զենքի կիրառման՝ հակառակորդին հնարավորինս արագ վնասազերծելու համար, - սերտ մարտեր շեղբերով կամ հրազենի կիրառմամբ, - մարտական սպորտ, որն օգտագործվում է որպես տարբեր ուժային կառույցների մարտիկների պատրաստության մաս:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
