Ե՞րբ և որտե՞ղ են հայտնվել առաջին մասնագիտական տարբերանշանները. «Փաստ»
Lifestyle
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Հերալդիկան կարող է տարբեր լինել՝ ընտանեկան, տարածքային, ազնվական։ Բայց կա նաև կորպորատիվ՝ մասնագիտական հերալդիկա։ Այն գոյություն ունի հնուց և մինչ օրս էլ հանդիսանում է որևէ ընկերության բիզնես ոճի մի մասը:
Հին ժամանակներում տարբեր մասնագիտությունների ներկայացուցիչներ ստեղծում էին իրենց նշանները (օրինակ՝ բժշկական խորհրդանիշներն ու տարբերանշանները՝ բաժակը, օձը և գավազանը), և դրանք գալիս են հին քաղաքակրթությունների ժամանակներից։ Կորպորատիվ հերալդիկան առաջացել է միջնադարում և պահպանվել է մինչ օրս։ Այսօր զինանշանը կամ տարբերանշանը հանդիսանում է այն ընկերությունների կորպորատիվ մշակույթի անբաժանելի մասը, որոնք նպատակ ունեն ճանաչելի բրենդ ստեղծել:
Առաջին կորպորատիվ խորհրդանիշները և տարբերանշանները հայտնվել են Միջագետքում, Հին Եգիպտոսում և Հին Հունաստանում։ Սակայն կորպորատիվ տարբերանշանների մասին կարելի է լիարժեքությամբ խոսել միայն հերալդիկայի, որպես այդպիսին, ի հայտ գալուց հետո, այսինքն՝ սկսած 12-13-րդ դարերից։
Սկզբում զինանշանները բացառապես ազնվականների, թագավորների, ասպետների, խոշոր հողատերերի արտոնությունն էին։ Այնուամենայնիվ, մյուս դասերը նույնպես ցանկանում էին ցույց տալ իրենց անհատականությունը: Այդ ժամանակ էլ սկսեցին հայտնվել գիլդիաներ կամ արհեստանոցներ, այսինքն՝ որոշակի մասնագիտության վարպետների միավորումներ։ Օրինակ՝ կային առևտրական գիլդիաներ կամ կաշեգործների, կոշկակարների և հացթուխների միավորումներ։ Այդ միավորումները ունեին ներքին կանոններ և պաշտպանեում էին իրենց անդամներին:
Արհեստավորներն ունեին իրենց տարբերակիչ նշանը, այսպես ասած՝ որակի նշանը։ Եվ դրանք գրեթե զինանշաններ էին։ Մնում էր հարցը լուծել օրենքով, որը, սակայն, արգելում էր հասարակ մարդկանց զինանշաններ ստեղծել։ Ստացվում էր, որ արհեստանոցների և գիլդիաների առաջին զինանշանները անօրինական էին, սակայն գոյություն ունեին, քանի որ դրանց տերերը առատաձեռնորեն կաշառք էին տալիս։ Պետությունը, չցանկանալով այդ ամենին կողքից նայել, կաշառքը փոխարինեց «սխալ» զինանշանի համար պաշտոնական վճարմամբ, իսկ հետո հայտնվեց զինանշանների (տարբերանշանների) հարկը։ Ապա որոշվեց, որ գիլդիաներն ու համայնքները վարձավճարով կարող են ձեռք բերել սեփական զինանշան ստեղծելու իրավունք։ Իսկ որոշ դեպքերում պաշտոնյաները նույնիսկ սկսեցին ստիպել տարբեր գիլդիաների ներկայացուցիչներին՝ զինանշան ձեռք բերել։
Կորպորատիվ տարբերանշանները նման էին ընտանեկան զինանշաններին։ Այնուամենայնիվ, կային նաև տարբերություններ, դրանք անձնական տվյալներ չէին պարունակում, օրինակ՝ գիլդիայի ավագի մասին, նրա անձնական հատկանիշների մասին։ Այսպիսով, ի՞նչ էր պատկերված կորպորատիվ տարբերանշանների վրա. առաջին հերթին՝ համապատասխան մասնագիտության աշխատանքային գործիքները կամ աշխատանքի արդյունքները։ Օրինակ՝ վարսավիրական գիլդիայի զինանշանը կարող էր պատկերել մկրատ և ածելի, կոշկակարների զինանշանը ճտքավոր կոշիկ և այլն։ Ի տարբերություն ընտանեկան հերալդիկայի, կորպորատիվ տարբերանշանների պատկերները տեղադրվել էին պատահականության սկզբունքով: Բացի այդ, ֆիգուրները հաճախ պատկերվում էին ծավալով, ինչն անընդունելի էր ընտանեկան զինանշանների համար։
Կորպորատիվ տարբերանշանները նաև ունեին նշանաբան պարունակող ժապավեններ, որոնց վրա գրված էին կարճ «մեսիջներ»։ Ի դեպ, դա որպես գովազդ էր աշխատում:
Ի տարբերություն ընտանեկան զինանշանների, կորպորատիվ տարբերանշանները ենթակա չէին խիստ հերալդիկ կանոնների և հաճախ բավականին ազատորեն փոխանցում էին հիմնական գաղափարի իմաստը։ Սակայն նման զինանշանների հիմնական խնդիրը ոչ թե հերալդիկ սկզբունքները խստորեն պահպանելն էր, այլ ձեռնարկության կայունությունն ու ամբողջականությունը ցուցադրելը, նաև ընկերության փիլիսոփայության, նրա հիմնական առաքելության խորհրդանշական ներկայացումը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
