Yerevan, 05.November.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Futsal tournament Galaxy Champions League 2024 kicks off Unibank is now a regular partner of “Pan-Armenian intellectual movement” IDBank issued another tranche of dollar bonds Green Iphone on the best credit terms at green operator's stores UCOM Provided technical assistance to Shengavit administrative district AMD 9,808,684 to the "City of Smile" Charitable Foundation. The next beneficiary of "The Power of One Dram" is known Unibank offers a “Special” business loan with an interest rate of 8.5% per annum IDBank implements the next issue of nominal coupon bonds Flyone Armenia will start operating regular direct flights Yerevan-Moscow-Yerevan New movie channels in Ucom and good news for unity tariff subscribers


Հայ գործարարները պետք է ակտիվ լինեն ղազախական շուկայում հայկական ապրանքը առաջ մղելու գործում. դեսպան

Economics

Ղազախստանի շուկան մեծ հնարավորություններ ունի, և հայ գործարարները պետք է ակտիվ լինեն այս շուկայում հայկական ապրանքը առաջ մղելու գործում: Այս մասին  նշեց Ղազախստանում Հայաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան Արա Սահակյանը:

-Պարոն դեսպան ինչպե՞ս կգնահատեք հայ-ղազախական հարաբերությունների ներկա մակարդակը:

- Անկախության նվաճումից ի վեր հայ-ղազախական հարաբերություններն, ընդհանուր առմամբ, բնութագրվում են որպես բարեկամական և դաշնակցային: Նախնական փուլի համեմատ այդ հարաբերությունները զարգացում են ապրել, խորացել, ամրապնդվել են` ընդգրկելով միջպետական հարաբերությունների հնարավոր բոլոր ոլորտները: Մեր պետությունների, կառավարությունների, արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավարների միջև գոյություն ունի մշտական քաղաքական երկխոսություն և պետք է նկատել, որ դրանք շատ ավելի խոր են ու առաջանցիկ, քան միջպետական հարաբերությունների մյուս մակարդակներում ու քաղաքացիական հասարակության կառույցների միջև է: Նկատի ունեմ հետևյալ հանգամանքը. Հայաստանը գտնվում է Ղազախստանի հետ այնպիսի խոշոր ինտեգրացիոն տնտեսական կառույցի կազմում, ինչպիսին է Եվրասիական տնտեսական միությունը, այնպիսի ռազմաքաղաքական դաշինքում, ինչպիսին ՀԱՊԿ-ն է, համագործակցում է ՄԱԿ-ի, ԵԱՀԿ-ի, ԱՊՀ-ի և այլ միջազգային ու տարածաշրջանային կազմակերպություններում: Դրանք դինամիկ ու բազմավեկտոր փոխգործակցության քաղաքական, ռազմաքաղաքական, տնտեսական  հարթակներ են, որտեղ տեղի է ունենում միջազգային օրակարգի շրջանակներում փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող խնդիրների շուրջ դիրքորոշումների, տեսակետների փոխանակում, համաձայնեցում, համակարգում:

Իսկ ահա՛ առևտրատնտեսական, հումանիտար ոլորտում հայ-ղազախական շփումները չեն համապատասխանում և՛ եղած ներուժին, և՛ քաղաքական ու բարձր մակարդակի փոխվստահելի երկխոսությանը, որ գոյություն ունի, ինչպես վերը նշեցի, մեր երկու պետությունների միջև: Դեսպանությունն, անշուշտ, ջանքեր գործադրում է հատկապես փոխադարձ ապրանքաշրջանառության աշխուժացմանը նպաստելու ուղղությամբ: Հանրապետության Նախագահը օտարերկրյա պետություներում Հայաստանի դիվանագիտական առաքելությունների առջև խնդիր է դրել՝ շոշափելի արդյունքների հասնել դիվանագիտության տնտեսական բաղադրիչի աշխուժացման գործում: Ընթացիկ տարվա մարտին կայացած դեսպանահավաքի ժամանակ ՀՀ վարչապետը նույն առաջադրանքը քննության դրեց գործնական-կազմակերպական մակարդակում: Ուրեմն, երկկողմ տնտեսական կապերի զարգացման խնդիրները մեր ամենօրյա աշխատանքի կենտրոնում են. Հայաստանի արտգործնախարարությունը բոլոր մակարդակների դիվանագետների աշխատանքում զգալի նշանակություն է տալիս հենց տնտեսական կապերի աշխուժացմանը, արտասահմանյան ուղղակի ներդրումների ներգրավմանը, նորագույն տեխնոլոգիաների, ինովացիաների ներդրմանը:

Սա՝ առհասարակ, իսկ դիցուք հայ-ղազախականի փոխհարաբերությունների մասով սխալված չեմ լինի, եթե նկատեմ, որ վերջին տասը տարիներին շփումներն աշխուժացել են: Նախորդ տարի սպասվում էր ՂՀ Նախագահ Նազարբաևի պաշտոնական այցը Հայաստան: Այն հետաձգվեց նրա առողջական խնդիրների պատճառով: Այցը մնում է երկկողմ հարաբերությունների օրակարգում: Հայաստանը պատրաստ է ընդունել Ղազախստանի նախագահին:

-Պարոն դեսպան, ձեր գնահատմամբ, ընդհանուր առմամբ, Ղազախստանն ինչպիսի քաղաքականություն է վարում:

-Ղազախստանը նախաձեռնողական արտաքին քաղաքականություն է վարում: Եվ օրինակները բազում են: Ղազախստանն ընտրվեց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ոչ մշտական անդամ և Հայաստանը, որպես բարեկամ երկիր, աջակցեց այդ ընտրությանը:

Մենք ուրախանում ենք բարեկամ Ղազախստանի ոչ միայն տնտեսական վերելքով, իրականացվող լայնամասշտաբ ծրագրերով, սոցիալական խնդիրների հաղթահարման ուղղությամբ ձեռնարկվող, մարզերի համաչափ զարգացման և, իհարկե, կոռուպցիայի դեմ պայքարի ջանքերով:  Ղազախստանին հաջողվել է բևեռել իր նկատմամբ ընդհանուր հետաքրքրություն, անառարկելի է նրա աճող միջազգային հեղինակություն: Ի դեպ, նկատելի է երկրի քաղաքական ղեկավարության հավակնոտ նախաձեռնություններին ցուցաբերվող հասարակական աջակցությունը: Երկրի յուրաքանչյուր նվաճմամբ հպարտության զգացումը սնունդ է տալիս հատկապես ղազախական երիտասարդության հայրենասիրությանը:  Քաղաքական վերնախավն էլ, իր կողմից, ծրագրված աջակցում է ազգային զարթոնքին, կրոնական, ազգամիջյան հանդրուրժողականությանը, արդի կրթական ստանդարտներին, մշակութային արժեքներին հաղորդակցմանը: Այս օրերին, տեսե՛ք ինչ ջերմությամբ են նրանք վերաբերվում միջազգային մասնագիտացված ցուցահանդեսի անցկացմանը: Բոլորի շուրթերին է՝ «Astana Expo 2017»:

-Դուք նշեցիք,  որ տնտեսական ցուցանիշները չեն համապատասխանում քաղաքական երկխոսության մակարդակին: Ասացեք խնդրեմ, երկու երկրների առևտրաշրջանառության ի՞նչ տվյալներ ունենք: ԵԱՏՄ-ին անդամակցելուց հետո ինչպիսի՞ դինամիկա կա:

- Նախորդ տարվա արդյունքներով առևտրաշրջանառության ծավալը կազմել է 3,3 մլն ԱՄՆ դոլար: 2015-ին մոտ 5 մլն էր: Մինչ ճգնաժամային շրջանում այս ցուցանիշը բարձր է եղել և մոտեցել է մինչև  20 մլն-ի: Ի դեպ, Հայաստանից արտահանումը կազմում է նշված ծավալի մինչև 80 տոկոսը: Տեսնում եք՝ նվազումն ակնբախ է: Փոխադարձ ներդրումները չնչին թիվ են կազմում: Ոմանք փորձում են դա բացատել մեր աշխարհագրական դիրքով, դրանից բխող օբյեկտիվ գործոններով: Կարծում եմ՝ դա ոչ թե պատճառ է, այլ պատրվակ: Մենք և ղազախներն աշխատում ենք, առևտուր անում շատ ավելի հեռու ընկած երկրների հետ...

-Այդ դեպքում ո՞րն է պատճառը: Այստեղ ի՞նչ խնդիրներ եք տեսնում:

-Եթե նայենք խնդրին ոչ դիվանագիտորեն, ոչ՝ «մունդիրի» տեսանկյունից, որպես Հայաստանի պարզ քաղաքացի, ապա կարող եմ ասել՝ մեր գործարարներից շատերը ջանք չեն գործադրում ղազախական շուկան ուսումնասիրելու և մտնելու համար: Հավանաբար, դրա պատճառներից մեկն այն է, որ գործարար շրջանակներում ընդունված չէ անծանոթ շուկաներ մտնել, բիզնես ռիսկի դիմել: Չօգտագործել ղազախական շուկայի հնարավորությունները՝ ճիշտ չէ: Երկիրը հարուստ է ոչ միայն ածխաջրածիններով, այլև գունավոր մետաղների ողջ շարքն այստեղ կա: Վերջին 25 տարվա ընթացքում 265 մլրդ դոլարի ուղիղ արտասահմանյան ներդրում է արվել: Բայց երկրում կա բարձրորակ աշխատուժի կարիք, ցանկություն, ձգտում աշխատելու գործընկերների հետ: Տարօրինակ է, որ վերամշակված գյուղմթերքների ոլորտը (որով շատ հպարտանում ենք) ծուլորեն է մոտենում ղազախական շուկային: Մինչդեռ այստեղից հետաքրքրության ազդակները մշտական են: Բացի մեկ-երկու ընկերությունից, մի քանի բնական հյութերից, այլ հայկական ապրանք ներկայացված չէ այստեղ: Բացառությամբ, անշուշտ, «Արարատ» կոնյակի, որը աշխատում է համակարգված ու բարձր ստանդարնտներին համապատասխան:

Այս բացերը լրացնում են Ղազախստանում հաստատված հայերը, որոնք հայկական ապրանք են արտադրում՝ ամենուր հանդիպում են հայկական լավաշ, պանիր, թան, չորացրած մրգեր, անգամ՝ բաստուրմա:

Հայ-ղազախական ապրանքաշրջանառության մեջ չերևացող մի «տող» կա, Հայաստանից Ղազախստան արտահանվող աշխատուժը: Այստեղ գործում են մասնավոր ճանապարհաշինական ընկերություններ, որոնք սեզոնային աշխատանքում ներգրավում են մեծաքանակ հայաստանցի աշխատողների:

Գործնական առումով, հավանաբար, ճիշտ կլինի որպես առաջին քայլ հայաստանցի գործարարները համախմբվեն ըստ որևէ հեռանկարային ուղղության ու այստեղ ներկայացուցչություն հիմնեն՝ ղազախական շուկա մուտք գործելու նպատակով: Դա կարող են անել ոչ միայն գյուղմթերք վերամշակող ձեռնարկությունները կամ նրանց արտադրանքի մեծածախ առևտրով զբաղվող ընկերությունները, այլև շինանյութերի արդյունաբերության ոլորտի առաջատարները: Մատների վրա կարող ենք հաշվել այն գործարարներին, որոնք տեղում են զբաղվում հայկական ապրանքները առաջ մղելով: Ոչ մի արդարացում չի կարող լինել նրան, որ ղազախական շուկայում՝ մոլդովական և վրացական գինիների անվերջ շարանում տեղ չունի հայկական գինին: Քաղցրահամ ջրերի, կովկասյան բուժիչ ջրերի, «Բորժոմիի» կողքին չես տեսնի հայկական ոչ պակաս համարժեքները:

-Պարոն դեսպան, մայիսին գործարկվեց Երևան-Աստանա ուղիղ չվերթը, ի՞նչ հեռանկարներ եք տեսնում այս ուղղությամբ:

-Այո, Երևան-Աստանա ուղիղ չվերթը գործարկվեց մայիսի 31-ին: Այն տեղեկությունները, որոնք ես հավաքում եմ ուղևորահոսքի հետ կապված, հույս են ներշնչում, որ այս հնարավորությունը կօգտագործվի ինչպես ուղևորափոխադրումների, այնպես էլ բեռնափոխադրումների ծավալների ընդլայնման նպատակով: Ուղիղ չվերթը կարող է ազդակ լինել զբոսաշրջության զարգացման համար: Զբոսաշրջությամբ զբաղվող հայկական ընկերություններին հորդորում եմ՝ Հայաստանից արտասահման զբոսաշրջիկներ տանելուն զուգահեռ լրջորեն ուսումնասիրել Ղազախստանից դեպի Հայաստան զբոսաշրջության պահանջարկը, դրա կառուցվածքը, շաղկապվածությունը տարածաշրջանային երթուղիների հետ: Այստեղ ուշագրավ «անակնկալներ» կան թաքնված. Ղազախստանում ամուր և վճարունակ է այն սերունդը, որը լավ հիշում է Ջերմուկի և Արզնիի առողջարանները, որը հիացմունքով է խոսում Սևանի ափին անցկացրած հանգստի մասին:

-Պարոն դեսպան, ի՞նչ տեղեկություններ կհաղորդեք հայ համայնքի մասին, հայապահպանության ի՞նչ խնդիրներ եք տեսնում:

-Այս տարածքներում առաջին հայերը հայտնվել են գաղութացման նպատակով առաջ շարժվող ռուսական զորքերի հետ: Հաջորդ ալիքը 1930-ական թվականներին բորբոքված ամբողջատիրության բռնարարքների շրջանն էր, երբ խորհրդային Կենտրոնը Ղազախստանը վերածվել էր համակենտրոնացման ճամբարի: Տեղի փոքրաքանակ հայությանը նոր շունչ տվեցին հետպատերազմյան տնտեսական վերականգնման, խոպան հողերի յուրացման մեծ ծրագրերի մասնակիցները: Բուհերի հարյուրավոր հայ շրջանավարտներ որպես աշխատանքի վայր էին ընտրում զարգացող Ղազախստանը: Հիմա արդեն շարժման մեջ է երրորդ ալիքը՝ աշխատանքային միգրանտները:

Ղազախստանում հատուկ ուղեգիծ է կենսագործում ազգային փոքրամասնությունների հետ աշխատանքներում: Դրանք ուղղորդվում են «Ղազախստանի ժողովրդի վեհաժողով» կոչվող կառույցի կողմից:

Հայապահպանության գլխավոր գործոնը Մայր Հայաստանի հետ կենդանի կապն է: Բազում հայ ընտանիքներ ամառն անցկացնում են Հայաստանում: Լավ, թե վատ՝ շատ են խառնամուսնությունները: Հայերի պաշտոնական թիվը 25 հազար է, բայց մինչև 35 հազարի հասնում է սեզոնային շարժի գագաթնակետին: Բոլոր մարզային կենտրոններում կան հայկական մշակութային միություններ: Կան կիրակնօրյա դպրոցներ, պարախմբեր, պատանեկան խմբակներ` ըստ նախասիրությունների: Իհարկե, հասկանալի է վիճակը, երբ մարզում ապրում է 1000 հայ, իսկ կիրակնօրյա դպրոց է հաճախում 15-20 աշակերտ ...

Խոսել հայ համայնքի հետ աշխատանքի մասին ու չնշել այդ ուղղությամբ Սփյուռքի նախարարությունից եկող մշտական դրական ազդակները, կլիներ չարդարացված բացթողում: Ցանկացած նախաձեռնություն, հարցադրում նախարարությունը արագ ընկալում և արձագանքում է: Գիտեք, դա հաճախ մակերևույթի վրա չերևացող, շատ անգամ չթմբկահարվող ամենօրյա գործ է: Նույն կերպ են աշխատում նաև կրթության և գիտության, մշակույթի նախարարությունները:

Ընդհանուր առմամբ, հայկական համայնքները ամուր են: Հայերենը շատերի համար ընտանիքի լեզուն է: Մերոնք դիտում են հայկական հեռուստաալիքներ, այցելում Հայաստան, ուրախանում Հայրենիքի հաջողություններով ու, ինչպես ամենուր, համախմբվում տագնապի ժամին:

Հարցազրույցը` Աննա  Գզիրյանի

Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International Transfers IDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionExperience comfortable traveling with IDBank premium cardsUcom has published the 2023 financial audit report UBPay has joined IAMTN Payments NetworkThe Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive FormatAraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social EntrepreneurshipUcom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlementUcom and Impact Hub Yerevan Launch the Ucom Fellowship Incubation ProgramArmenia hosts the most prestigious International CMC Conference and the "Constantinus" Award Ceremony Nokia and Team Telecom Armenia bring 25G PON commercial services to customers across Armenia The Power of One Dram to "Moonk" technoschool Ucom and SunChild NGO Bring Renewable Energy to Syunik's Borderline Regions Incredibly long: Rocket Line 0% now for 12 months Junius: A Financial Literacy Game in the Idram Junior App Around 100,000 households are making use of Team's Internet; 2nd quarter indicators New IDBank Branch in the City of HrazdanUcom Successfully Concludes uGeneration Summer Internship Program IDBank and Idram at the "Horizon" Camp: The Power of One Dram Converse Bank has joined the UN Global Compact Initiative Ucom Launches Special Promotion for Students Ahead of Academic Year