Ադրբեջանի հերթական ապատեղեկատվական խաղը. հայ–իրանական հարաբերությունները թիրախավորված են. «Փաստ»
Interview«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Իրանի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետ Մոհամադ Բաղերի և Ադրբեջանի ՊՆ նախարարի հանդիպման վերաբերյալ ադրբեջանական մամուլի տարածած լուրը տեղեկատվական դաշտում այլ երանգներ ստացավ: Նշենք, որ ըստ լուրի՝ Իրանի ԳՇ պետը, բացի այն, որ հայտարարել է, թե Իրանը կաջակցի Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությանը, ասել է նաև, որ «Իրանը Ղարաբաղն ադրբեջանական տարածք է համարում»: Այս հայտարարությունը տեղեկատվական դաշտում որակվեց նաև «Իրանի պատասխան»՝ հունվարի 16–ին ՀՀ ԱԺ ամբիոնից հնչեցված մի հայտնի հայտարարությանը:
Ադրբեջանական մամուլի տարածած տեղեկատվության այն հատվածը, ըստ որի՝ Բաղերին Ղարաբաղն անվանել է ադրբեջանական տարածք, Ադրբեջանի հերթական ապատեղեկատվությունն ու քարոզչական հնարքն է: Մեզ հետ զրույցում նման որակում տվեց իրանագետ Արտյոմ Տոնոյանը:
«Սա նորություն չէ: Ըստ էության, հայ–իրանական հարաբերությունները տևական ժամանակ թիրախավորված են ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարության կողմից: Մշտապես փորձ է արվում վնասներ հասցնել հայ–իրանական հարաբերություններին, ամեն կերպ խոչընդոտել այդ հարաբերությունների զարգացմանը»,–ասաց իրանագետը՝ ընդգծելով, որ իրանական մամուլի մշտադիտարկումը ցույց է տալիս, որ ըստ իրանական կողմի, նման հայտարարություն չի եղել:
Ինչ վերաբերում է տարածքային ամբողջականության վերաբերյալ հատվածին, իրանագետը շեշտեց, որ այդ դիրքորոշումը նորություն չէ. «Այն, որ Իրանը պաշտպանում է երկրների տարածքային ամբողջականությունը, ինքնին բխում է առաջին հերթին հատկապես Իրանի շահերից: Եվ, բնականաբար, որևիցե այլ հայտարարություն Իրանից չէր էլ ակնկալվում: Սա մի հայտարարություն է, որը պարբերաբար է արվում: Այլ է խնդիրը, որ ըստ ադրբեջանական լրատվամիջոցների, Բաղերին հայտարարել էր նաև, որ Իրանը Ղարաբաղը համարում է ադրբեջանական տարածք: Ամբողջ ապատեղեկատվությունը և ապատեղեկատվական խաղը վերաբերում է հենց այդ նախադասությանը: Սա բավականին հետաքրքիր է, որովհետև տեքստը նախ հայտնվել է Ադրբեջանի նախագահի պաշտոնական կայքում, ապա պետական պաշտոնական գործակալություններում, հետո նաև «IRNA» լրատվական գործակալության ռուսական ծառայության հատվածում»
Նա շեշտեց, որ նշվածը տրամաբանորեն կարող էր չհամապատասխանել իրականությանը. «Համացանցում և պաշտոնական կայքերում մենք երեկ մանրամասն դիտել ենք հանդիպման վերաբերյալ տեղադրված հոլովակները: Այն հատվածներում, որոնցում խոսում է Բաղերին, չկա մի արտահայտություն, ըստ որի՝ Բաղերին հայտարարում է, թե Իրանը Ղարաբաղը համարում է ադրբեջանական տարածք: Իսկ եթե նման խոսք հնչեր, վստահաբար ադրբեջանական կողմը հենց այդ հատվածը կներառեր»:
Արտյոմ Տոնոյանն այս առումով կարևորեց Հայաստանի դերը. «Այլ է խնդիրը, որ հայկական կողմը պետք է ոչ միայն սխալներ թույլ չտա, այլև Իրանի հետ իր ակտիվ քաղաքականությամբ պետք է թույլ չտա նման տեղեկատվական հոսքերի թափանցում Հայաստան: Այսինքն՝ մենք պետք է հանդես գանք ոչ թե ադրբեջանական ապատեղեկատվությանը պատասխանողի, պաշտպանվողի դիրքերից, այլ Հայաստանն ինքը պետք է ակտիվ քաղաքականություն վարի Իրանի հետ: Պետք է ստեղծի խնդիրների և ծրագրերի իր օրակարգը և շարժվի ըստ այդ օրակարգի: Ընդ որում՝ չպետք է սխալներ թույլ տա հատկապես ներհայաստանյան դիսկուրսում, որովհետև այս պարագայում, ինչպես տեսնում ենք, գործ ունենք լուրջ հակառակորդի հետ, որն օրնիբուն աշխատում է: Նախ պետք է ինքներս չսխալվենք, և հետո փակենք ադրբեջանական ապատեղեկատվության բոլոր աղբյուրները»:
Ինչ վերաբերում է այն որակումներին, թե վերոնշյալը իրանական կողմի պատասխանն էր ԱԺ–ում արված հայտարարությանը, իրանագետն արձագանքեց. «Վստահաբար՝ ո՛չ, որովհետև իրանական դիվանագիտությունը և քաղաքականությունը չի աշխատում նման մեթոդաբանությամբ: Բացի այդ, իրանական կողմը կարող է ըմբռնումով մոտենալ այդ հայտարարությանը, հատկապես, որ հայտարարողը ավելի ուշ նշեց, որ տեղի է ունեցել վրիպում: Իսկ ընդհանրապես, Իրանը նման հապճեպությամբ չի պատասխանում անգամ իր ամենաոխերիմ հակառակորդին»:
Իրանագետից հետաքրքրվեցինք նաև Մոհամադ Բաղերի՝ Բաքու կատարած այցի շրջանակներում Իրանի և Ադրբեջանի ռազմա–պաշտպանական համագործակցության վերաբերյալ ստորագրված հուշագրի նշանակության մասին:
«Չեմ կարծում, որ ստորագրված հուշագիրը իրական ինչ–որ ռազմական համագործակցային բովանդակություն պարունակի: Նմանատիպ հուշագրեր գրեթե ամեն անգամ են ստորագրվում, բայց, որպես այդպիսին, Իրանի և Ադրբեջանի միջև այս պահին չկա ռազմական համագործակցություն: Չեմ կարծում, որ ապագայում ևս կլինի: Պետք է հստակ հաշվի առնել համագործակցության այն մակարդակը, որն առկա է Ադրբեջանի և Իսրայելի միջև: Այսինքն՝ համագործակցության այդ մակարդակը մշտապես թույլ չի տալու որևէ ռազմական համագործակցության գոյություն Իրանի և Ադրբեջանի միջև: Սա ընդամենը թուղթ է և ոչ թե որևէ իրական նպատակ հետապնդող փաստաթուղթ: Սա արված է Ադրբեջանի կողմից քարոզչական նպատակով՝ ազդելու հայ–իրանական հարաբերությունների վրա»,–ասաց իրանագետը՝ այս պարագայում ևս կարևորելով Հայաստանի դերը:
«Ամեն ինչ, մեծ հաշվով, կախված է Հայաստանի ակտիվ աշխատանքից: Իրանի բարձրաստիճան պաշտոնյաների այցերը Հայաստան, հայ-իրանական համագործակցության ամենաչնչին էլեմենտներն ամեն անգամ լարվածություն են առաջացնում Ադրբեջանում: Մենք այստեղ պետք է լինենք ոչ թե իրանա– ադրբեջանական հարաբերությունների լուռ հանդիսատես, այլ ակտիվ կողմ: Կա Իրանի հետ ակտիվ հարաբերությունների նախկին իշխանությունների և նախկին տարիների փորձը և այն հնարավորինս պետք է կիրառել: Պետք է ավելի ակտիվացնել Իրանի հետ հարաբերությունները: Ակնհայտ է, որ Հայաստանում տեղի են ունեցել որոշակի քաղաքական փոփոխություններ: Այդ քաղաքական փոփոխություններից հետո ժամանակն է լծվել աշխատանքի և սկսել ակտիվ համագործակցություն Իրանի հետ տարբեր ոլորտներում»,–ընդգծեց Ա. Տոնոյանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
