Տնտեսագետ. «Ունքը սարքելու տեղն աչքն էլ են հանում.հիմա հենց նման մոտեցում կա». «Փաստ»
Interview«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Կառավարության շենքի առջև գրեթե ամեն օր բողոքի ակցիաներ են լինում, որոնց մասնակիցների մեջ քիչ չեն տնտեսվարողները: Օրինակ, «Պետական տուրքի մասին» օրենքի նախագծում առկա փոփոխությունները առաջացրել են գրավատների և փոխանակման կետերի աշխատակիցների դժգոհությունը, քանի որ գրավատների համար ներկայիս 100 հազար դրամի փոխարեն պետական տուրքը կդառնա 6 մլն, իսկ փոխանակման կետերի համար՝ 50 հազար դրամի փոխարեն՝ 3 մլն դրամ: Կան նաև բողոքներ որոշ ապրանքների ակցիզային հարկի բարձրացման դեմ: Օրինակ, բարձր շաքարայնություն պարունակող ըմպելիքի վրա ակցիզային հարկի կիրառման դրույթը առաջացրել է որոշ արտադրողների դժգոհությունը:
Տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանը, մեզ հետ զրույցում անդրադառնալով առհասարակ ներկայիս հարկային քաղաքականությանը ու դրա շուրջ ստեղծված մթնոլորտին, նախ ընդգծում է. «Թե որքանով են առկախված հարցերն այսօր արդյունավետ և օպերատիվ քննարկվում, տեղյակ չեմ: Սակայն հասկանում եմ, որ, ի դեմս նոր հարկային փոփոխությունների, կարծես, պետական եկամուտների ավելացում է ենթադրվում: Այդ մուտքերի մեջ են մտնում թե՛ ակցիզային հարկերը, թե՛ պետական տուրքը և թե՛ մյուս պետական մուտքերը, որոնք ապահովվում են հարկային քաղաքականության միջոցով: Ամեն դեպքում, հիմա, կարծեք թե, չկա ընդհանուր մոտեցում: Որոշ հարկատեսակների կտրվածքով չկա ընդհանուր մոտեցում իշխանության ներկայացուցիչների մոտ: Դա վերաբերում է եկամտահարկի համահարթեցմանը, վերաբերում է ակցիզային հարկով հարկվող ապրանքների տեսականին շատացնելուն, ինչպես նաև գրավատների, փոխանակման կետերի պետական տուրքը բարձրացնելուն: Հիմա որևէ ձևով հասկանալի չէ, թե ռազմավարական, հիմնական մոտեցումը ո՞րն է: Եվ այս հանգամանքը, ըստ էության, առաջացրել է բազմաթիվ տնտեսվարող սուբյեկտների դժգոհությունը: Այս պահի դրությամբ կարող եմ գնահատել, որ հարկային քաղաքականության կոորդինացված, համակարգված մոտեցում հանդես չի բերվել: Եվ նույն կառավարությունը, կարծեք թե, չի շտապում Ազգային ժողովում սրա վերաբերյալ վերջնական որոշումներ ընդունել»:
Տնտեսագետը կարևորում է հարկային քաղաքականությունը, բայց, միևնույն ժամանակ, այլ մեխանիզմների անհրաժեշտության մասին է ընդգծում: «Ընդհանրապես հարկերը, որպես այդպիսին, ապահովում են պետության եկամուտները: Եվ, ընդհանրապես, պետական մեծ եկամուտներով հնարավոր է մեծ գործեր անել: Սակայն մենք այստեղ մակերեսային մոտեցում ենք հանդես բերում: Այսինքն, մտածում են աշխատավարձերի բարձրացման, աշխատատեղերի կրճատման մասին, բայց մյուս հարցերն օդից կախված են մնում: Իհարկե, բոլոր դեպքերում թվացյալ, իբրև հարկային քաղաքականություն, իրենք կարող են մի գործ հաջողացնել, բայց այստեղ են ասում՝ ունքը սարքելու տեղն աչքն էլ են հանում: Այս պահին հենց նման մոտեցում կա: Մեծ հաշվով, պարզապես ջղաձգային քայլեր են անում: Դրանք ո՛չ մասնագիտական, ո՛չ իմաստավորված, ո՛չ էլ համակողմանիորեն գնահատված քայլեր են: Հիմա բողոքներին առնվազն պետք է ականջալուր լինեն և հասկանան, որ նման բողոքների առկայության պայմաններում, ըստ էության, հարկավոր է կոլեգիալ, մասնագիտական մոտեցում: Իսկ այդ մոտեցման հիմքում ոչ միայն բացառապես պետական բյուջեն լցնելու, այլև նախ աշխատատեղեր, եկամուտներ ապահովելու, ինչպես նաև արտագաղթը կանգնեցնելու և ներդրումային քաղաքականությունը խթանելու մասին պետք է մտածեն: Բայց բոլոր պարագաներում իմ նշած խնդիրներից և ոչ մեկում մենք նկատելի հաջողություններ չունենք»,-նշեց տնտեսագետը:
Վարդան Բոստանջյանը նշեց, որ այս իրավիճակը բացարձակ բարենպաստ չէ տնտեսական զարգացման համար:
«Առաջին հերթին գործունեություն ծավալողների համար պետք է բարենպաստ պայմաններ ստեղծել և նորմալ, հանգիստ մթնոլորտ ապահովել նրանց համար: Բայց մի դեպքում, օրինակ, ակցիզային հարկի բարձրացումը, մյուսի դեպքում՝ տուրքերի մեծացումը կետային մոտեցումներ են: Իսկ նման կետային, անիմաստ մոտեցումներով երբեք հնարավոր չէ հաջողություն ապահովել»,ասաց մեր զրուցակիցը:
Վարդան Բոստանջյանը անդրադարձավ նաև այն հայտարարություններին, որոնցով հաճախ մեղքը տնտեսվարողների ու քաղաքացիների վրա է բարդվում: Մասնավորապես, քիչ չեն այն դիտարկումները, թե մարդիկ պարզապես չեն ցանկանում հարկ մուծել. «Նման մոտեցումը կառավարողի դիտակետից խնդրի լուծման ամենահեշտ և պոպուլիստական տարբերակն է: Կառավարողը պետք է իր տեղում լինի, պետք է ունենա մասնագիտական մակարդակ: Ակնհայտ է, որ նշվածների բացակայության պարագայում տեղի է ունենում այն ամենը, ինչին հիմա ականատես ենք լինում»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
