Yerevan, 26.November.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Futsal tournament Galaxy Champions League 2024 kicks off Unibank is now a regular partner of “Pan-Armenian intellectual movement” IDBank issued another tranche of dollar bonds Green Iphone on the best credit terms at green operator's stores UCOM Provided technical assistance to Shengavit administrative district AMD 9,808,684 to the "City of Smile" Charitable Foundation. The next beneficiary of "The Power of One Dram" is known Unibank offers a “Special” business loan with an interest rate of 8.5% per annum IDBank implements the next issue of nominal coupon bonds Flyone Armenia will start operating regular direct flights Yerevan-Moscow-Yerevan New movie channels in Ucom and good news for unity tariff subscribers


Մին­չև ո՞ւր է հաս­նե­լու ար­դա­րա­դա­տու­թյու­նը.մեղավորը միայն մե՞կն է. «Փաստ»

Analysis

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Երբ մարտի 1-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես եկավ ուղերձով, հույս կար, որ պետական մակարդակով գիծ է քաշվում հին ու նոր Հայաստանների միջև, ու կենտրոնանալու ենք այսօրվա ու վաղվա օրակարգերի ձևավորման վրա։ Դա կլիներ ռացիոնալ վարքագիծ, որովհետև չի կարելի հասարակության ներսում խորացնել բաժանումները՝ վերակենդանացնելով անցյալի վեճերը ու հիմնական խաղացող դարձնելով անցյալի ֆիգուրանտներին։ Անցյալի հանցագործություններն, անշուտ, պետք է բացահայտվեն, մյուս կողմից՝ անթույլատրելի է, որ այդ հարցերը իրավական հարթությունից տեղափոխվում են քաղաքական հարթություն՝ դառնալով հիմնական օրակարգ։

Երբ Մարտի 1-ի հանցագործության բացահայտման ուղղությամբ կատարվում են կոնկրետ քայլեր, դա ողջունելի է, որովհետև, ի վերջո, կոնկրետ մարդիկ պետք է պատասխանատվության ենթարկվեն տասը զոհերի համար։ Սակայն ավելի կարևոր է, որ նման հանցագործության բացահայտմամբ՝ բռնության բացառումը դառնում է նոր քաղաքական մշակույթի բաղկացուցիչ։

Մյուս կողմից՝ պետության զարգացման ու հասարակության ընկալման տեսանկյունից շատ ավելի կարևոր է հանցագործությունների ամբողջական բացահայտումը և ոչ թե՝ կոնկրետ մարդկանց թիրախավորելը, որովհետև դա, ի վերջո, բերելու է ընտրովի արդարադատության։ Տեսեք՝ հրապարակվեց Հայաստանի պաշտպանության նախկին փոխնախարար Վահան Շիրխանյանի աղմկահարույց նամակը, ու ՀՔԾ-ում նյութեր են նախապատրաստվում 1998-ի նախագահական ընտրություններում տեղ գտած կեղծիքների մասով։ Իհարկե, այնքան էլ պարզ չէ, թե ինչպիսի իրավական հանգուցալուծում կունենա այս պատմությունը։

Ասվածն, անշուշտ, չի նշանակում, որ 1998-ի ընտրությունները չեն կեղծվել։ Դրանք կեղծվել են, սակայն Հայաստանում բոլոր ընտրությունները՝ սկսած 1995-96 թթ.-ից՝ մինչև թավշյա հեղափոխություն, այս կամ այն չափով կեղծվել են։ Համենայն դեպս, բացառությամբ 1999-ի խորհրդարանական ընտրությունների, չեմ հիշում այլ ընտրություններ, որոնց արդյունքներն ընդունած լինեն հիմնական ընդդիմադիր ուժերը, կամ, որ՝ հասարակության մեջ ձևավորված լինի կոնսենսուս, որ ընտրություններն արտահայտում են քիչ թե շատ իրական պատկեր։ Հիմա այս համատեքստում եթե քննություն է վարվելու միայն 1998-ի նախագահական ընտրությունների մասով, ապա գործընթացը իրավական առումով դառնալու է խիստ սուբյեկտիվ, եթե չասենք՝ ոչ լեգիտիմ։

Նախ՝ 1998-ը ինքնին չէր կարող ավտոնոմ երևույթ լինել ու հետևանք է բազմաթիվ գործոնների, այսինքն՝ տեղի ունեցած իրադարձությունները պետք է դիտարկել պատճառահետևանքային կապի մեջ։ Եթե 1996-ի ընտրությունները իդելական կամ օրինական լինեին, ապա չէր առաջանա իշխանության ճգնաժամ, ավելին՝ դրա ներսում վտանգավոր կերպով չէր խախտվի բալանսը ու գուցե տեղի չէր ունենա 1998-ի պալատական իշխանափոխությունը։ Այլ խոսքով՝ 1998-ը քաղաքական իմաստով 1996-ի շարունակությունն է, ու հնարավոր չէ այդ թվի նախագահական ընտրություններում տեղ գտած խախտումներ օբյեկտիվ քննության ենթարկել՝ առանց 1996-ի իրադարձություններին անդրադառնալու։ Եթե առանձնացվի միայն 1998-ի դրվագը, ապա գործ կունենանք ընտրովի արդարադատության հետ, ու Ռոբերտ Քոչարյանի կողմնակիցները հիմքեր կունենան պնդելու, որ ոչ թե ընտրությունների կեղծիքներ են բացահայտվում, այլ թիրախավորվում է երկրորդ նախագահը, մանավանդ, որ վերջերս հաճախ են պնդումներ արվում, որ Մարտի 1-ի գործով ՀՔԾ-ի ապացույցները բավարար չեն, ու գործող իշխանությունները ստիպված օգտվում են կասկածելի համբավ ունեցող Սիլվա Համբարձումյանի ու Վահան Շիրխանյանի ծառայություններից։

Մյուս կողմից՝ անցյալի ընտրողական, դիսկրետ բացահայտումները ստվեր են նետում նաև Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության քաղաքական հեղինակության վրա։ Օրինակ՝ երբ թիրախավորվում են միայն 1998-ի ընտրություններն, անմիջապես հնչում են քննադատություններ, որ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը թիրախավորում է միայն Ռոբերտ Քոչարյանին, որովհետև գտնվում է Լևոն Տեր-Պետրոսյանի քաղաքական ազդեցության տակ, կամ՝ «խնայվում» է Սերժ Սարգսյանը, որովհետև նրա հետ իբրև թե գործող վարչապետն ունի անդրկուլիսային պայմանավորվածություններ։

Փաստացի այսօր արդեն քաղաքականքաղաքագիտական շրջանակներում հնչում է Լևոն Տեր-Պետրոսյանին պատասխանատվության կանչելու թեզը՝ 1996 թվականի համար։ Ինչպես այդ ժամանակվա գլխավոր տուժող Վազգեն Մանուկյանն է իր հարցազրույցում ասում՝ տուժողն ու հասցեատերն ինքը չէ, այլ ամբողջ ժողովուրդը, որի ձայնը կեղծվել է։ Արդյունքում ստացվում է իրավիճակ, որ կամայական կետից գիծ քաշելու և այդտեղից արդարադատություն հաստատելու ձգտման արդյունքում, կամա, թե ակամա, այս ամենի մեջ ներքաշեցին նաև առաջին նախագահին, ընդ որում՝ հենց վերջինիս կողմնակիցների ձեռամբ:

Նիկոլ Փաշինյանը կանգնած է բարդ երկընտրանքի առջև։ Նա քաղաքական ու իրավական տեսանկյունից դառնալու է շատ խոցելի, եթե կենտրոնանա միայն անցյալի այն դրվագների վրա, որոնց ֆիգուրանտը Քոչարյանն է։ Մյուս կողմից՝ անցյալի դեմ տոտալ «պատերազմը» երկիրը ներքաշելու է անցյալի վտանգավոր սարդոստայնի մեջ, որից դուրս գալը չափազանց մեծ ճիգեր ու ջանքեր է պահանջելու։ Նիկոլ Փաշինյանը կարող է կանխել այդ գործընթացը՝ զարգացնելով իր մարտի 1-ի ուղերձը ու կենտրոնանալով նոր Հայաստանի օրակարգի ձևավորման վրա։ Ի վերջո, էականը ոչ թե մարդկանցով բանտերը լցնելն է, այլ՝ անցյալին հստակ քաղաքական գնահատականներ տալն ու առաջ շարժվելը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

Ucom and SunChild NGO Install Solar Plant in Malishka Community Shop at Yerevan Mall and pay with Idram for a chance to win gifts Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping TipsIDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.Ucom’s 5G network launched in 11 new cities UPay has joined Idram's Open QR infrastructureA Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBankThe Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024General Director of Ucom participated in Silicon Mountains technological summit Saving together: IDBank and IdramARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATIONAndron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-MobilityAcba bank and American Express Expand Collaboration in ArmeniaThe Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music ConcertAraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni 4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International Transfers IDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cards