Հնարավոր է՝ ստիպված լինենք մեծացնել արտաքին պարտքը. «Փաստ»
Analysis«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Համավարակը շարունակում է տարածվել՝ լուրջ հարված հասցնելով համաշխարհային տնտեսությանը։ Բազմաթիվ երկրներ այս պայմաններում ստիպված են գործի դնել իրենց պահուստները և ֆինանսական ներարկումներ կատարել տնտեսության մեջ, որպեսզի սոցիալ-տնտեսական դրությունը շատ չբարդանա։
Սակայն խնդիրն այստեղ ունեցած ռեսուրսների հարցն է։ Օրինակ՝ եվրոպական զարգացած երկրները և ԱՄՆ-ը հսկայական պահուստներ ունեն, որոնք հնարավորություն են տալու այդ երկրներին ինչ-որ չափով դիմակայել ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակին։ Կամ, օրինակ՝ Ռուսաստանը, թեև ռուբլու փոխարժեքի սրընթաց անկմանը, շարունակում է դեռևս կայուն պահել իրավիճակը, քանի որ, լինելով աշխարհի ամենամեծ տարածքն ունեցող պետությունը, ինքնաբավ է և տիրապետում է հսկայական ռեսուրսների։
Նույնը չի կարելի ասել Հայաստանի մասին։ Բացի այն, որ մեր երկիրը գտնվում է բարդ աշխարհաքաղաքական դիրքում և ամեն պահի Արցախում ռազմական գործողությունների վերսկսման վտանգ կա, Հայաստանի տնտեսությունը դեռևս չի հասել զարգացման բարձր մակարդակի և դիվերսիֆիկացվել։
Հայաստանի տնտեսական ռեսուրսները սակավ են, իսկ ֆինանսատնտեսական համակարգի սնման լրացուցիչ աղբյուրներից են մնում տրանսֆերտները, որի արդյունքում մեր տնտեսությունն ապահովվում է մեծ քանակությամբ տարադրամով։ Տրանսֆերտները արտերկիր՝ հիմնականում Ռուսաստան սեզոնային աշխատանքի մեկնած մեր համաքաղաքացիների միջոցով են ուղարկվում։
Սակայն ներկայիս իրավիճակում Հայաստանը զրկվելու է ոչ միայն տրանսֆերտների հոսքից, այլև լուրջ խնդիր է դառնալու այն հանգամանքը, որ մեր բազմաթիվ համաքաղաքացիներ, արտերկրում չունենալով աշխատանք, ստիպված են լինելու վերադառնալ Հայաստան։
Կառավարությունը հաստատել է մի քանի փաթեթ, որոնց հիմնական նպատակը քաղաքացիներին և տնտեսվարողներին աջակցության տրամադրումն է։ Եվ հատկանշական է, որ, բացի սոցիալական բաղադրիչից, աջակցության տրամադրումը հիմնականում վարկերի տեսքով է, որոնք տնտեսվարողները պետք է օգտագործեն, որպեսզի կարողանան կրկին ոտքի կանգնել։
Սակայն արտակարգ դրությունը դեռևս շարունակվում է, և կանխատեսվում է, որ տնտեսական գործունեության որոշ ուղղություններ ամիսներ շարունակ գտնվելու են կաթվածահար վիճակում, ուստի հարց է ծագում, թե ինչպե՞ս պետք է տնտեսվարողները կարողանան մարել իրենց վարկային պարտավորությունները։ Նոր վարկերի տրամադրման հետ մեկտեղ դեռևս խնդրահարույց է հիմա գործող վարկերի մարման հարցը։ Դրա համար էլ որոշ մասնագետներ սկսել են խոսել այն մասին, որ անհրաժեշտություն է առաջանալու, որ կառավարությունը տնտեսվարողներին կրկնակի աջակցություն ցուցաբերի։
Բայց որտեղի՞ց կառավարությունը կարող է նոր միջոցներ հայթայթել, եթե եղած ռեսուրսները բավարար չեն։ Մնում է միայն դրսից վարկ վերցնելու տարբերակը։ Համաշխարհային բանկը, Արժույթի միջազգային հիմնադրամը, Ասիական զարգացման բանկը արդեն հայտարարել են որոշակի փաթեթների մասին, որոնք ուղղելու են տնտեսական ճգնաժամի մեղմմանը։
Եվ, ամենայն հավանականությամբ, կառավարությունը կգնա արտաքին դոնորներից նոր վարկերի ներգրավման ճանապարհով, որպեսզի կանխի անցանկալի տնտեսական զարգացումները, սակայն դրա արդյունքում կավելանան առանց այդ էլ մեծ թիվ կազմող մեր արտաքին պարտքի ծավալները։
Ու զավեշտալին այն է, որ վարչապետ Փաշինյանը, որ ընդդիմադիր եղած ժամանակ բուռն քննադատության էր ենթարկում ցանկացած վարկային համաձայնագիր, ներկայումս ինքն է ընկնելու տարբեր միջազգային ֆինանսական կառույցների դռները, որպեսզի Հայաստանին շահավետ պայմաններով վարկեր տրամադրեն։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
