«Նպատակս ուղղակի թատրոն ստեղծելը չէր». «Ռոտոնդա» թատերախումբը ջերմություն ու սեր է փոխանցում. «Փաստ»
Society
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
«Ա՜խ, ի՜նչ լավ են սարի վրա անցնում օրերն անո՜ւշ, անո՜ւշ...»: Թումանյանական անկրկնելի տողերը և հոգեթով մեղեդին կանչում էին բանաստեղծի տունթանգարան: 54 աստիճան բարձրանալով՝ հայտնվում ես լրիվ այլ՝ հեքիաթային ու կախարդական աշխարհում: Այդ օրն այն լի էր այս ու այն կողմ վազվզող երեխաներով, թանգարանային նմուշներն ուսումնասիրող ծնողներով: Թանգարանային գիշերն էր: Բայց ինձ թանգարան էր տարել «Ռոտոնդա» թատերախմբի «Ես գտա ինձ» ներկայացումը: Թատերախմբի անդամների հետ ծանոթանալու առիթ եղել էր նախորդ տարի, երբ իրենց ընկերոջ՝ Կարեն Բաթմանյանի մասին էի պատմել, որը զոհվել է 44-օրյա պատերազմի ժամանակ:
Վստահ էի, որ դեռ պատմելու եմ նաև թատերախմբի գործունեության մասին: Մի առիթով խմբի ղեկավարը՝ Մարինեն, ասաց, որ պետք է անպայման դիտեմ իրենց ներկայացումներից մեկը, միայն այդպես նյութն ամբողջական կլինի: Ճիշտ էր: Հրավիրեցին թանգարանի այգի, որտեղ մեզ դիմավորեցին գեղեցիկ հագնված, անհամբեր դերասանները, այդքան հմայիչ թագավոր վաղուց չէի տեսել: Տեղավորվեցինք Հովհ. Թումանյանի կնոջ՝ Օլգայի և նրա աղջիկների տնկած ծառերի տակ: Մարինեն ասում է՝ այգում ներկայացում խաղալու որոշումը պատահական չի եղել՝ ամեն ինչ անում են բնության մի մասնիկը մնալու համար: Պատանի ու երիտասարդ դերասանները կարողացան հանդիսատեսին փոխանցել թումանյանական խոսքը՝ նրա անմահ հեքիաթների միջոցով: Ներկայացումը Թումանյանի տարբեր հեքիաթների միաձուլումն էր, բեմում դերասանները, որոնք վաղուց արդեն ընտանիք են դարձել: Ավարտին հարց հնչեց՝ ի՞նչ եք գտել թատրոնում, պատասխանները հուզեցին ու զարմացրեցին՝ «խաղաղություն, հանգստություն, ընկերներ, ընտանիք, կարոտ, կյանքի ճիշտ ուղի, սեր ու ջերմություն, հրեշտակներ, ապրելու նոր հույս»:
Իսկ վերջում լուսանկար, որտեղ երիտասարդների կողքին նրանց ընկերոջ՝ Կարենի փոխարեն նրա մայրիկն է կանգնում, ընտանիքի անբաժան անդամը: Թատերախումբը ներառական է, չնայած թե՛ թատերախմբի ղեկավարը, թե՛ երեխաները չեն սիրում այդ բնորոշումը: Որպես «Ռոտոնդա» թատերախումբ իրենց մկրտությունը ստացել են 2008 թ.-ին՝ Թումանյանի տուն-թանգարանում անցկացված թանգարանային գիշերվա ընթացքում: «Այս ընթացքում բազմաթիվ երեխաներ են գնացել ու եկել: Շատերն այդպես էլ չեն «գնում»: Ուղղակի մեր ավագները սովորում են, աշխատում և ժամանակային առումով երբեմն չեն կարողանում ներկա ու մասնակից լինել ներկայացումներում»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Մարինեն:
Նշում է՝ հիմա շատ է խոսվում ներառական միջավայրի ստեղծման մասին, մինչդեռ 1997 թ.-ից սկզբում «Շոկոլադ», հետո արդեն «Ռոտոնդա» թատերախմբերի ներսում վաղուց արդեն ստեղծել են այդ միջավայրը, որտեղ գերակա արժեք են ընկերությունը, փոխադարձ հարգանքը և իրար օգնելու ցանկությունը: «Անցել ենք ներառական թատրոնի, անգամ թանգարանային թատրոնի փուլերը: Մեր թատերախմբում սովոր են խաղալ բաց երկնքի տակ, թանգարանում, այգում, ամենուր: Այդ խնդիրը որևէ մեկը չունի: Կարևորն այն է, որ ունես ասելիք, տեղը և մնացած հարցերն էական չեն»,զրույցի ընթացքում նշում է թատերախմբի ղեկավարը, նույն ընթացքում նրա հետ ողջագուրվում են երեխաները, հրաժեշտ տալիս ու շտապում իրենց գործերով՝ խոստանալով օրերս հավաքվել և քննարկել նոր ստեղծվելիք ֆիլմին՝ «Աղավնու վանքին» իրենց մասնակցությունը: Նկարահանումները ծրագրել են ամռանը սկսել՝ Այրիվանքում:
Մարինեն ինձ է նայում ու հավելում՝ «իմ նպատակն ուղղակի թատրոն ստեղծելը չէր, արդյունքում սա էի ուզում ունենալ»՝ նկատի ունենալով երեխաների փոխադարձ ջերմությունն ու կապվածությունը. «Իմ ցանկությունն այն է, որ իրենք սոսկ դեր ասող չլինեն, դերասան չլինեն: Ինձ համար թանգարանը կարծես ցանկալի աշխարհի մոդելը լինի: Իմ ցանկալի աշխարհն այսպիսին է, որտեղ քեզ լավ ես զգում, գնահատված ես, սպասված»: Ինձ համար ևս սա հասարակության լավագույն մոդելներից մեկն է, որտեղ քեզ համար էական չէ, որ Աղավնին անվասայլակով է, Գագիկն էլ աուտիզմ ունի: Բայց, ցավոք, կան մարդիկ, որոնք գալիս են թատերախումբ ընդունվելու, տեսնում երեխաներին, որոնք, այո, տարբերվում են իրարից, և ուղղակի հեռանում են: «Հետաքրքիր է, որ ոչ թե երեխաներն են հրաժարվում գալ, այլ ծնողները: Երեխաների մեջ տարբերակում դնելու հասկացությունը չկա, իրենք չեն էլ նկատում այդ տարբերություն ասվածը: Ծնողները կարող են արգելել, երբեմն տպավորություն է, որ իրենք ավելի կոմպլեքսավորված են, քան երեխաները, նրանք ազատ են շփման համար: Իսկ թատրոնը նպաստում է այդ շփմանը»,-ասում է զրուցակիցս:
Նրա խոսքով՝ այն լավագույն միջոցն է մարդուն հնարավորություն տալու արտահայտվել, ինքն իրեն գտնել, բացահայտել, ի վերջո, եթե մարդուն շանս չտաս դրսևորվելու, չես կարող իմանալ նրա հնարավորությունների մասին: Ի դեպ, թատերախմբում ընդգրկվածությունն օգնել է շատերին նաև մասնագիտական ընտրության հարցում: Շատերն են իրենց ուսումը շարունակել հենց արվեստի ոլորտում: Թատերախումբը տարեկան կտրվածքով ամենաքիչը երկու նոր ներկայացում է բեմադրում, ամանորյա և սուրբծննդյան ներկայացումները պարտադիր են: Այցելում են տարբեր հաստատություններ, իրենց ջերմությամբ կիսվում բոլորի հետ: Հրաժեշտ եմ տալիս նորից հանդիպելու վստահությամբ, այն զգացողությամբ, որ իրենց ընտանիքի մի մասնիկն եմ դարձել և որ իրենց մասին պատմելու առիթներ դեռ շատ են լինելու: Ու մեզ սա է պակասում, միջավայր, որտեղ հոգատարությունը, անկեղծությունն ու ջերմությունն են բարձրագույն արժեք, որտեղ չարությունը տեղ չունի, ու պատահական չէ, որ այդ աշխարհը ստեղծվել է Հովհաննես Թումանյանի ջերմ հարկի ներքո:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
