«Ազգային միասնության, ազգային վերածննդի ծիլը դեռ կա». «Փաստ»
Interview«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Շրջափակված Արցախում դեկտեմբերի 25-ին համաժողովրդական հանրահավաք անցկացվեց: Արցախից հնչեցված ազդակների, շարունակվող շրջափակման մասին զրուցել ենք «Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի» ղեկավար Թևան Պողոսյանի հետ:
«Արցախը աշխարհին ցույց տվեց, որ այնտեղի բնակիչները պատրաստ են պայքարել իրենց բոլոր խնդիրների լուծման համար, որ իրենք չեն պատրաստվում հանձնվել: Արցախն ամբողջ հայությանը ցույց տվեց, որ Արցախի համար 1988-ից ի վեր ազգային վերածննդի և ազգային երազանքի միացումը դեռ ուժի մեջ է, որ այդ երազանքը չի կորել, ու արցախցին լավ է պատկերացնում, թե ուր է ուզում գնալ: Հետևելով սոցիալական ցանցերում օգտատերերի գրառումներին՝ վստահ կարող եմ ասել, որ ՀՀ-ում, Երևանում շատ-շատերն իրենց զգում էին այնպես, ինչպես ֆիզիկապես կմասնակցեին Արցախի հանրահավաքին: Նաև կային մարդիկ, որոնք արհամարհեցին, անտեսեցին, փորձեցին նաև բացասական գույների ներքո ներկայացնել այս ամենը, ինչը ցավալի է: Բայց, անկախ այդ մարդկանցից, այնուամենայնիվ, այս ամենը ցույց է տալիս, որ ազգային միասնության, ազգային վերածննդի ծիլը, կրակը դեռ կա: Հուսամ, որ Արցախն իր այս պայքարի մեջ ունակ է լինելու գտնել այն ճիշտ ճանապարհները, որոնք համայն հայությանը դեպի միասնականություն կբերեն»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Թ. Պողոսյանը:
Անդրադառնալով Արցախի շրջափակմանը՝ Թևան Պողոսյանը նշեց, որ առկա իրավիճակը ժամանակին չնախաձեռնած գործողությունների հետևանքն է: Նրա խոսքով, երբ դեկտեմբերի 3-ին քաղաքացիական հագուստով 15 անձ փակել էր ճանապարհը, պետք չէր այն բացելուց հետո զուտ ասել՝ ինչ լավ է, վերջ, ամեն ինչ ավարտվեց. «Եթե աշխատեինք ու հարցը ՄԱԿ-ում դնեինք կամ միասնականությունը հենց այդ պահից ապահովեինք, երևի այս ամենը չլիներ: Ընդհանուր առմամբ, այսօր կատարվող յուրաքանչյուր երևույթի պատճառն այն է, որ նոյեմբերի 9-ի անգամ մի կետի չկատարման պարագայում ՀՀ իշխանությունները պատրաստ էին այլ կետեր կատարել, այն էլ՝ նաև ինչ-որ անհասկանալի բանավոր համաձայնությունների հիման վրա: Երբ մեր ռազմագերիները բոլորը բոլորի դիմաց սկզբունքով չէին վերադարձվել, բանակցային ի՞նչ գործընթացի սկիզբ պետք է լիներ: Էլ չեմ ասում, որ մեր բանակցողը պետք է փոխվեր, ու պարտված իշխանությունը պետք է հեռանար, որ նոր պարտություններ չունենայինք: Այստեղից է խնդիրը գալիս: Երբ մի անգամ մի տեղ զիջում ես, քեզանից այլ զիջումներ են ուզելու, և այդպես շարունակվելու է: Երբ առաջին իսկ օրվանից ասում ենք՝ պարտված իշխանությունը նոր պարտություններ է բերելու, նաև հենց այս հաշվարկներով էինք ասում»:
Տեղեկատվական դաշտում առկա մի օրինակ բերելով՝ Թևան Պողոսյանը կարևոր իրողության մասին մատնանշեց: «Երեկ առավոտվանից տարածվում էր տեղեկություն, թե դեկտեմբերի 26-ին ճանապարհը բացվելու է: Բայց որևէ մեկը չի հարցնում՝ եթե անգամ բացվի, ո՞վ է ասում, որ դեկտեմբերի 28ին չի փակվելու: Մենք ազգովի կարող ենք ասել, որ միասնաբար պայքարելու ենք ու բացելու ենք ճանապարհը, և այն այլևս չի փակվելու միայն այն ժամանակ, երբ կհասցնենք այնպիսի սցենարային լուծման, որտեղ ճանապարհի վերահսկողությունը կիրականացնի ԱՀ ՊԲ-ն կամ հայկական ԶՈւ-ն: Մինչդեռ այդ սցենարի մասին չենք խոսում, նպատակ չենք դնում ու չենք գիտակցում, որ ամեն ինչ պետք է անենք հենց նշվածին հասնելու համար: Այս դեպքում ժամանակ առ ժամանակ նորից ճանապարհը կփակվի՝ մի անգամ ուժային գործողությամբ, մի անգամ քաղաքացիական հագուստներով անձանց կողմից, մի անգամ բնապահպանների կամ այլ խմբերի կողմից: Այս ամենը շարունակվելու է, որովհետև թշնամին պրպտում է, իր վերջնական նպատակը դրել է, մինչդեռ մեր նպատակը չունենք»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ ՀՀ իշխանությունների կողմից չի ասվում, որ Արցախը երբևէ չի լինելու Ադրբեջանի կազմում, ինչի համար պայքար է լինելու:
«Բոլոր գործողությունները պետք է իրականացվեին ՀՀ իշխանությունների կողմից: Բայց դեկտեմբերի 3-ից մինչև 12-ը ոչինչ չարվեց: Ի վերջո, ՀՀ իշխանության ներկայացուցիչն է ստորագրել նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունը, լիազորն ինքն է: Պետք է գնա ու խնդիրների մասով կռիվ տա, բանակցի: Բայց ոչինչ չի արվել»,-նշեց մեր զրուցակիցը: Այս համատեքստում, անդրադառնալով իշխանությունների այն հայտարարություններին, թե իրենք Բերձորի միջանցքի հարցում պատասխանատվություն չունեն, Թևան Պողոսյանը շեշտեց. «Նույնկերպ կարող են ասել՝ «իսկ, ընդհանրապես, ի՞նչ կապ ունենք Հայաստանի հետ»»:
Դիտարկմանը՝ նմանաբնույթ հայտարարություններ ևս հնչում են, օրինակ՝ որ «ՀՀ-ն անգամ ինքն իրեն պաշտպանելու հնարավորություն չունի», Թ. Պողոսյանն արձագանքեց. «Եթե որևէ հարցում պատասխանատվություն չունեն, ապա այդտեղ նստած ի՞նչ են անում: Այս ամենը միայն ես և դուք չենք, չէ՞, որ լսում ենք, հանրությունն էլ է, չէ՞, լսում: Այստեղ հարց է՝ հանրությունը ձայն հանո՞ւմ է, թե՞ ոչ: Մինչ այս ասել են՝ ցույցերի չեն մասնակցում, քանի որ, օրինակ՝ այս կամ այն մարդկանց դեմքը, ձայնի տեմբրը իրեն դուր չի գալիս, մյուսին ընդդիմությունը դուր չի գալիս, և նման այլ պատճառաբանություններ: Հիմա՝ ի՞նչն է խնդիրը: Հիմա ներքին խնդիր չէ, ազգային խնդիր է: Եթե հասարակությունն ազգային խնդիրներով չի զբաղվում, կարելի է ասել՝ Հայաստան չկա, իսկ բնակչությունը առանց որևէ ազգային նպատակի տարածքում բնակվողի է վերածվել: Նշվածը չի վերաբերում բոլորին, կան շատ ակտիվ խմբեր, որոնք պայքարում են նույն նպատակի համար»:
Թևան Պողոսյանը շեշտեց, որ թշնամին հայկական վերածնունդ թույլ չի տալու. «Իհարկե, հայտնի չէ, թե «խաղաղության պայմանագրի» վերաբերյալ ՀՀ իշխանությունները ինչ առաջարկ են գրել և ուղարկել Բաքվին, բայց միակ բանը, որի տակ Ադրբեջանը կարող է ստորագրել, իշխանությունների հետևյալ առաջարկն է. «Մենք էլ ենք կապիտուլացվում, Երևանն էլ հետը ձեզ ենք տալիս»: Միայն փաստը, որ երկու թշնամի երկրների իշխանությունները այդպես ջատագովությամբ, ատամներով ուզում են քեզ պահել, նշանակում է՝ գտել են, որ ամենահարմարը դու ես: Իսկ ինչպե՞ս կարելի է ընդունել թշնամու համար ամենահարմար պարտնյոր լինելու իրողությունը. այստեղ է գալիս գիտակցված հեռանալու խնդիրը, որ թշնամին այդ կոմֆորտը չունենա, որովհետև այդ դեպքում բոլոր նպատակներին հասնում է: Ի դեպ, թշնամու նպատակը հենց ՀՀ իշխանությունների ներկայացուցիչներն են նկարագրել՝ հայտարարելով, որ Ադրբեջանի նպատակը Հայաստանի վերացումն է: Հիմա ի՞նչ, մնացել, ծառայում եք այդ գործընթացի՞ն»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում