«Կենսուրախ, ժպտերես, ընկերասեր ու նպատակասլաց». Սամվել Ղազարյանն անմահացել է հոկտեմբերի 12-ին, տուն «վերադարձել»՝ մոտ երեք ամիս անց. «Փաստ»
Interview
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Սամվելի մասին քույրիկի՝ Մարիամի հետ ենք զրուցում: «Նա հորեղբորս տղան է, միասին ենք մեծացել, մի տան մեջ ապրել: Փոքր տարիքում բավականին չարաճճի էր, կենսուրախ, ժպտերես, միշտ ուշադրության կենտրոնում: Պասիվ երեխա ու պատանի չի եղել, ամեն ինչ ուզում էր իմանալ: Դպրոցում սովորելու տարիներին տարբեր խմբակների է հաճախել: Շատ էր սիրում մեքենա վարել, ինչ կապված էր տեխնիկայի հետ, նրան հետաքրքրում էր: Փոքր տարիքից սկսել է մեքենա վարել և ծառայության ժամանակ նաև իր ցանկությամբ եղել է հրետանային մարտկոցի վարորդը: Պատերազմի օրերին տեխնիկայի ու մեքենաների հետ կապված ամեն հարցում իրեն վստահել են»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Մարիամը:
«Խելացի, ընկերասեր, նպատակասլաց, մեծերի հետ՝ մեծ, փոքրերի հետ՝ փոքր: Շատ ընկերներ ուներ ու տարբեր տարիքի: Դպրոցում լավ էր սովորում: Հրաշալի երգում ու պարում էր, նվագում էր դաշնամուր, նաև իոնիկա: Արվեստի հետ կապված ամեն ինչ շատ էր սիրում: Ուզում էր ընդունվել Ոստիկանության ակադեմիա: Զորակոչվեց ծառայության: Բանակում որոշումը փոխել էր: Ցանկանում էր ծառայությունից հետո ավիացիայի հետ կապված դասընթացների հաճախել ու ինքնաթիռներ վարել: Պատերազմից մի քանի օր առաջ, երբ զրուցում էինք հեռախոսով, ասաց, որ Ոստիկանական ակադեմիայում սովորելու որոշումը փոխել է: Հետաքրքրվեցինք՝ այդ դեպքում ինչո՞վ է ուզում զբաղվել, ասաց՝ կվերադառնամ, կսովորեմ ավիացիայում և օդաչու կդառնամ»:
Սամվելը ժամկետային զինծառայության է զորակոչվել 2019 թ. հունվարի 10-ին: Ծառայել է Ստեփանակերտի «Ցորում»: Եղել է հրետանային մարտկոցի վարորդ: «Շատ լավ էր տրամադրված ծառայությանը: Իր բոլոր նկարներում ժպտում է: Երբ արդեն ավտոբուսի մեջ էին և պետք է մեկնեին, պատուհանից դուրս նայեց ու էլի ժպտում էր: Սիրով էր ծառայում, բոլորի հետ հրաշալի հարաբերություններ ուներ, ծառայության ընթացքում մի քանի անգամ արձակուրդ եկավ: Երբեք որևէ հարցում չի տրտնջացել, որքան խոսել ենք իր հետ, միայն լավն է ասել, եթե անգամ դժվարություններ է ունեցել, ամեն ինչ ժպիտով է հաղթահարել, այդպիսին էր տրամադրվածությունը նաև պատերազմի օրերին: Տեսանյութը կա, որ սեպտեմբերի 27-ին Ստեփանակերտից Դ-20-երով տղաները մեկնում են ռազմաճակատ: Այդ տեսանյութերից ենք իմացել, որ Սամվելը թեժ կետեր է ուղևորվում, իսկ մեզ ասում էր, որ զորամասում է: Ամենաթեժ օրերին անգամ չենք իմացել, որ վտանգավոր տեղերում է: Երբ հեռախոսով խոսում էր մեզ հետ, իր ձայնից որևէ բան կասկածել անգամ չէինք կարող, միշտ ժպիտով և ուրախ, կատակներ էր անում»: Մարիամն ասում է՝ Սամվելը սիրում էր ծառայությունը, խիստ ռեժիմը, անգամ վաղ արթնանալու փաստը:
«Շատ պատասխանատու էր իր տեսակով, եթե, օրինակ՝ ասում էր, որ ժամը իննին կգամ, ուրեմն ժամը իննին կգար: Վստահելի էր, ամեն առումով կարող էիր հույսդ իր վրա դնել: Պատասխանատու, հուսալի, ընկերասեր: Սամվելի դրական հատկանիշներն այնքան շատ են, որ ինչքան էլ թվեմ, չեն ավարտվի: Չէր կարողանում որևէ մեկից նեղացած մնալ, մի քանի րոպե հետո կմոտենար՝ իր անկրկնելի ժպիտը դեմքին, և նույն պահին ամեն ինչ կմոռացվեր: Կթվա, թե եղբայրս է, միայն դրական հատկանիշներով եմ իրեն նկարագրում, բայց բացասական հատկանիշ չուներ»: Սամվելը պատերազմի առաջին իսկ օրվանից մասնակցել է ռազմական գործողություններին:
«Սեպտեմբերի 27-ից մինչև հոկտեմբերի 10-ն իր հետ կապի մեջ ենք եղել, ամեն օր, օրը մի քանի անգամ իր հետ խոսել ենք: Կարողանում էր այնպիսի պահերի զանգահարել, որ կողմնակի որևէ ձայն չլսեինք: Ստեփանակերտի «Ցորի» զորամասի Դ-20 հրետանային դիվիզիոնի մասին շատ էին խոսում պատերազմի օրերին, այդ տարբերակով էինք տեղեկություններ ստանում, թե որտեղ է նաև Սամվելը: Ջրականում են եղել ամենաթեժ օրերին, Հադրութում: Հոկտեմբերի 10-ին վերջին անգամ զանգել է, հետո երկու օր չի զանգահարել, քանի որ այդ տարածքում կապ չի եղել:
Հոկտեմբերի 12-ին եղել են Ջուվառլուի տարածքում: Հրետանավորներ լինելով՝ իրենք պետք է լինեին երկրորդ կամ երրորդ գծում, սակայն հրամանատարական կազմը, շատերի կարծիքով, դիտավորյալ իրենց տեղակայել է առաջին գծում: Տեղեկությունները հավաքելով ու փաստերը համադրելով՝ եկել ենք նման եզրահանգման: Վերադառնալով այդ օրվան՝ տղաները բավականին մեծ՝ մոտ 300 հոգանոց զորքի շարժ են նկատում: Իրենց հրամանատարը կապ է հաստատում և ասում, որ պետք է նահանջել, սակայն «վերևից» թույլ չեն տվել նահանջել: Արցախի ՊԲ նախարար Ջալալ Հարությունյանն ասել է, որ հանգիստ լինեն, մերոնք են: Տղաները եղել են սարի ներքևի հատվածում: Դրանից հետո բավականին ուշ է եղել ինչ-որ բան ձեռնարկելու համար: Նրանք հասկացել են, որ դեպի իրենց եկող զորքը մերը չէ: Հետո հրաման են ստացել շրջանաձև պաշտպանության անցնելու, հրետանին այլևս չէր կարող աշխատել:
Բայց տղաները թվաքանակով շատ քիչ են եղել, այն էլ՝ դեպի իրենց եկող մոտ 300 հոգանոց խմբի դեմ: Նրանցից մի քանիսն իրենց անմիջական հրամանատար Գևորգ Գևորգյանի հետ փրկվել են: Քրեական գործ հարուցվեց, դատական նիստերի ընթացքում պարզ դարձավ, որ վերջիններս փրկվել են ոչ թե կռիվ տալով, այլ տղաներին թողնելով ու փախնելով: Ծնողները շատ մեծ դժվարությամբ կարողացան ապացուցել Գ. Գևորգյանի մեղավորությունը, այն, որ նա մեքենայով փախուստի է դիմել, իր հետ կարող էր ևս մի քանի զինվորի տանել, բայց չի արել: Ինքը, վարորդը և ևս 2-3 զինվոր են փրկվել, իսկ մյուսները հենց այդտեղ են զոհվել: Դեկտեմբերի վերջին արդեն հստակ իմացել ենք, թե ինչ է տեղի ունեցել, կարողացել Սամվելի մարմինը դուրս բերել: 2021 թ.-ի հունվարի 10-ին՝ իր ծառայության զորակոչվելու օրն էլ հենց տեղի ունեցավ Սամվելի հուղարկավորությունը»: Մարտկոցի շատ տղաներ համարվել են անհետ կորած, տուն «վերադարձել»՝ մոտ 1 տարի երկու ամիս անց:
«Ծնողների ջանքերով կարողացան տղաների մարմինները դուրս բերել: Մեր տղաներին թշնամին այդ տարածքում հուղարկավորել էր, և կարելի է ասել, որ դիտավորյալ չէր փոխանցում հայկական կողմին: Ծնողները սկսեցին պայքարել, որ երեխաների մարմինները վերադարձնեն: Այդ ժամանակ նրանց ասել էին, որ չեն պատրաստվում վերադարձնել մարմինները, քանի որ «այդ մի քանի հոգին ուժեղ դիմադրություն են ցույց տվել, մեզ մեծ կորուստներ պատճառել», և չէին ուզում, որ իրենց հերոսացնեինք: «Ցորի» իրենց մարտկոցը, իրոք, կռիվ է տվել թշնամու դեմ: Անգամ ժամկետայինները երդվել են իրար, որ այդտեղից կա՛մ բոլորով են դուրս գալու, կա՛մ բոլորով զոհվելու են:
Սա արդեն փրկվածներից ենք իմացել դատական նիստերի ընթացքում: Եռաբլուրում հուղարկավորված «Ցորի» տղաների մոտ հուշարձան է տեղադրվել, որի վրա գրված են այդ խոսքերը՝ «Եթե ապրել, ապա ապրել միասին, եթե մահ, էլի միասին»»: «Ցորի» տղաներից մեկն էլ՝ հրամանատար Նորայրը, մինչ օրս համարվում է անհետ կորած: Սամվելը կրտսեր եղբայր ունի, իսկ պատերազմից հետո նրանց ընտանիքում Լուսեն է ծնվել: «Մեր ընտանիքի միասնականությունը, Սամվելի ծնողների անսահման սերն ու միմյանց համար ապրելն ու իրար թիկունք լինելն օգնեց դիմանալ այս անտանելի ցավին»:
Հ. Գ. - Սամվել Ղազարյանը ԱՀ նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայություն» մեդալով և «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով: Հուղարկավորված է հայրենի Արագած գյուղում՝ Արցախյան պատերազմում անմահացածների կողքին:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
