Yerevan, 24.November.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Futsal tournament Galaxy Champions League 2024 kicks off Unibank is now a regular partner of “Pan-Armenian intellectual movement” IDBank issued another tranche of dollar bonds Green Iphone on the best credit terms at green operator's stores UCOM Provided technical assistance to Shengavit administrative district AMD 9,808,684 to the "City of Smile" Charitable Foundation. The next beneficiary of "The Power of One Dram" is known Unibank offers a “Special” business loan with an interest rate of 8.5% per annum IDBank implements the next issue of nominal coupon bonds Flyone Armenia will start operating regular direct flights Yerevan-Moscow-Yerevan New movie channels in Ucom and good news for unity tariff subscribers


«Վերջին 2-3 տարում ՓՄՁ-ների վիճակը վատթարացնող նորմեր են ընդունվում». «Փաստ»

Interview

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Հուլիսի 1-ից միկրոբիզնեսը զրկվեց հարկային արտոնություններից, որոնք սահմանվել էին 2019-ին։ Օրենսդրական փոփոխության մի մասն ուժի մեջ էր մտել 2023-ի հունվարին։ ՓՄՁ համագործակցության ասոցիացիայի համահիմնադիր Հակոբ Ավագյանի հետ զրույցում անդրադարձել ենք վերոնշյալ փոփոխության հնարավոր ազդեցություններին։

«Որպես նախապատմություն՝ կարևոր է նշել, որ գերփոքր բիզնեսի համար հատուկ հարկման ռեժիմ ներդրված էր դեռ 2014-ից, այդ ժամանակ այն կոչվում էր ընտանեկան ձեռնարկատիրության հարկման ռեժիմ, որը հարկերից ազատելու ռեժիմ էր ենթադրում։ Եթե ընտանիքի անդամ հանդիսացող անձնակազմով գործունեություն էր իրականացվում թե՛ արտադրության, թե՛ ծառայության ուղղություններում, պետությունն ազատում էր հարկերից՝ նշանակելով որոշակի շրջանառության շեմ։ Ինչպես շատ զարգացող ու զարգացած երկրներում, մեզ մոտ ևս սա իրականացվեց, որ սկսնակ բիզնեսի մուտքը գործարար աշխարհ հնարավորինս քիչ խոչընդոտներով ու քիչ վարչարարությամբ լիներ։ Արդեն 2019-ից ընտանեկան ձեռնարկատիրության հարկման ռեժիմն ու մի խումբ ձեռնարկատերերի համար սահմանված հարկման ռեժիմները կոնսոլիդացվեցին, ու ձևավորվեց միկրոձեռնարկատիրության հարկման ռեժիմը։ Մի խումբ ձեռնարկատերերի թվում ինքնազբաղվածներն էին, բակային ատելիեները, կոշիկի վերանորոգման կետերը, ինքնուսույցները և այլն։ Վերջին խմբերում աշխատող բիզնեսները վարձու աշխատող չպետք է ունենային, ու իրենց տարեկան շրջանառությունը չպետք է գերազանցեր 9 միլիոնը։ Ավելացավ նաև մարզային խանութների առևտուրը՝ մինչև 24 միլիոն դրամ շրջանառությամբ»,-շեշտեց մեր զրուցակիցը՝ ընդգծելով, որ նշված խմբերի նկատմամբ վարչարարություն կիրառելը պետության համար շատ թանկ էր և անիմաստ։

«Արդեն անցած տարեվերջին հարկային օրենսդրությունում երկու մեծ վատթարացնող փոփոխություն կատարվեց միկրոձեռնարկատիրության հարկման ռեժիմում, որոնց մի մասն ուժի մեջ մտավ 2023-ի հունվարի 1-ից, մի մասը՝ հուլիսի 1-ից։ Ֆորմալ առումով թվում է, թե այդ փոփոխություններով հարկման հատուկ ռեժիմի վերացմանը չեն գնում։ Մինչդեռ այդ փոփոխությունները բերում են նրան, որ միկրոձեռնարկատիրության հարկման այդ ռեժիմում աշխատելը որոշակի բիզնես ոլորտների համար անիմաստ է դառնում։ Օրինակ՝ մինչև հունվարի 1-ը զբոսավարը տուրօպերատորին ծառայություն էր մատուցում, ներկայացնում էր հաշիվ-ապրանքագիր։ Հունվարի 1-ից այս փոփոխություններով միկրոձեռնարկատիրության ռեժիմում գործող զբոսավարին ասացին՝ «կա՛մ գնացեք ձեր հարկման ռեժիմը փոխեք, կա՛մ այլևս ձեզ հետ չենք աշխատի», քանի որ վերջիններիս կողմից ներկայացված հաշիվներն այլևս ծախս չէին համարվում դիմացի կողմի համար։ Մենք խոսել ենք հյուրատների ասոցիացիայի ներկայացուցիչների հետ։ Մեզ հայտնեցին, որ հյուրատների մեծ մասն օրենքի՝ ուժի մեջ մտնելուց հետո անցան շրջանառության հարկման ռեժիմի, իսկ որոշները կգնան ստվեր»,-նշեց Հակոբ Ավագյանը՝ շեշտելով, որ շրջանառության հարկման ռեժիմի դեպքում հարկը, բնականաբար, բարձրացել է։

«Երկրորդ մեծ փոփոխությունն ուժի մեջ մտավ հուլիսի 1-ից, ըստ որի, այլևս չի գործում այն արտոնությունը, երբ ընտանիքի անդամներով աշխատելու դեպքում ամեն անձի համար հարկի փոխարեն ընդամենը 5000 դրամ էր վճարվում։ Հիմա իրենց համար պետք է սահմանվի նվազագույն աշխատավարձ, նաև 20 տոկոս եկամտային հարկ պետք է վճարեն։ Ֆիննախի գործընկերներն ասում են՝ սա նոր վարչարարություն չի ենթադրում, սակայն շեշտեմ, որ խոսքն արդեն գործատու-աշխատող հարաբերության մասին է, և այս առումով, բացի 20 տոկոս հարկից, այլ ծախսեր էլ են առաջանում։ Խնդիրը միայն 20 տոկոս հարկի բարձրացումը չէ։ Նախկինում պետությունն ասում էր՝ եթե շրջանառությունը տարեկան 18 միլիոնը չի գերազանցում, ես ընտանեկան բիզնեսի դաշտ չեմ մտնում։ Նույնը 2019-ի փոփոխություններով վերաբերում էր նաև միկրոձեռնարկատիրությանը։ Ասվում էր՝ ձեր ներքին դաշտ չենք մտնում, տարեկան մինչև 24 մլն շրջանառությամբ աշխատեք, պետությանը չխաբեք ու ամեն անձի համար 5000 դրամ տվեք։ Վերջին փոփոխություններով, սակայն, կոնցեպտուալ առումով փոխվում է հարկման ռեժիմի այն սկզբունքը, որը դրված էր ի սկզբանե»։

Հակոբ Ավագյանի խոսքով, տնտեսվարողների ավելացման առումով վերջին շրջանում գրանցված ակտիվության մեջ մեծ մասնաբաժին է կազմում հենց միկրոձեռնարկատիրությունը։ «Մինչ վերջին փոփոխությունները, երբ կար վերոնշյալ սկզբունքը, այն մարդկանց օգնում էր ավելի հեշտ մտնել բիզնես դաշտ։ Մարդը ռիսկերից վախենում է, դրա համար պետությունները նման հատուկ ռեժիմների քաղաքականություններ են սահմանում։Մինչդեռ վերջին փոփոխությունները կհանգեցնեն մի իրավիճակի, երբ սկսնակ բիզնեսները ավելի երկար կմտածեն՝ գործունեություն ծավալե՞լ, թե՞ ոչ։ Փոփոխությունները կարող են խոչընդոտ դառնալ նրանց համար։ Իսկ այն բիզնեսների դեպքում, որոնք մինչ այդ փոփոխությունները սկսել էին կազմել առաջիկա 3, 4, 5 տարիներին աշխատելու բիզնես նախագիծ, արդեն ինքնարժեքի փոփոխություն է լինում։

Օրինակ՝ անցած տարի կենսահումուսի արտադրությամբ զբաղվող ընկերությունը գնառաջարկ էր տվել պոտենցիալ գնորդին՝ հաշվի առնելով, որ միկրոձեռնարկատիրության հարկման ռեժիմում է գործելու։ Երբ հունվարի 1-ին փոփոխությունը ուժի մեջ մտավ, նման մարդիկ խնդրի առաջ կանգնեցին։ Այն առաջարկը, որը տվել էին իրենց պոտենցիալ գնորդին, հիմա հարկերի ավելացման արդյունքում պետք է ամբողջովին փոխվի։ Ստացվում է՝ այդ գնառաջարկն այլևս մրցունակ չէ, իսկ ընկերությունը դուրս է գալիս այն շուկայից, որտեղ փորձում էր մրցել խոշորների հետ»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը՝ շեշտելով, որ, ընդհանուր առմամբ, խոսքը ամենախոցելի՝ գերփոքր բիզնեսի մասին է։ Հ. Ավագյանի խոսքով, հուլիսից ուժի մեջ մտած նման կտրուկ փոփոխությունները վատթարացնում են գերփոքր բիզնեսի վիճակը, բերում լրացուցիչ ծախսերի։

«Ցավոք այս վատթարացնող փոփոխությունները վերջին շրջանում միակը չեն։ Հուլիսից նույն գերփոքրերի համար ՀԴՄ կտրոններում քառանիշ կոդի պարտադիր տպման համակարգ պետք է լինի։ Մեր հաշվարկներով, բակային խանութներին նման համակարգ ներդնելու համար 600-700 հազար դրամ գումար է պետք։ Պատկերավոր ասած՝ եթե մինչ այս կտրոնում գրում էին խմելու ջուր ու գինը՝ ենթադրենք 1000 դրամ, հիմա պետք է գրեն՝ խմելու ջուր, 1000 դրամ, 0,5 լիտր, այլ նկարագրություն։ Ի դեպ, նշվածը չանելու համար այնպիսի տուգանք է նախատեսված, որը հավասարազոր է կտրոն չտրամադրելու տուգանքին։ Ընդհանուր առմամբ, գերփոքր բիզնեսի դեմ ուղղված վերջին շրջանի փոփոխությունների պատճառն այն է, որ հակառակ կողմում՝ էկոնոմիկայի նախարարությունում հավուր պատշաճի ՓՄՁ շահերի պաշտպանություն չի իրականացվում։

Մենք ունենք ՓՄՁ զարգացման ռազմավարություն, հարկային քաղաքականության փոփոխություններ, որոնք, սակայն, իրար հակասում են։ Անգամ ամենազարգացած երկրներում, որտեղ ՓՄՁ-ի մասնաբաժինը ՀՆԱ-ի մեջ մեծ տոկոս է կազմում, ՓՄՁ աջակցության գործիքները շարունակում են մնալ։ Մեզ մոտ վերջին շրջանում լրիվ հակառակն է։ Փակվեցին ՓՄՁ-ների պետական աջակցության մարզային գրասենյակները։ Կարելի է ասել՝ վերջին 2-3 տարում ՓՄՁ-ների առումով ավելի շատ վատթարացնող նորմեր են ընդունվում, քան հակառակը»։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Unibank to Issue Subordinated Bonds for the First Time in Armenia How Not to Go Bankrupt on Black Friday: 5 Smart Shopping TipsIDBank warmly hosted children from the "Music for Future" Foundation.Ucom’s 5G network launched in 11 new cities UPay has joined Idram's Open QR infrastructureA Free Mastercard and 10% idcoins with Cashless Payments. IDBankThe Results of the 19th Annual International Microelectronics Olympiad Summarized in Yerevan AraratBank Named Best Investor Relations Bank Armenia 2024General Director of Ucom participated in Silicon Mountains technological summit Saving together: IDBank and IdramARARATBANK AND SINGAPORE GFTN SIGN MEMORANDUM OF UNDERSTANDING FOR DIGITAL TRANSFORMATIONAndron Participates in the Tomorrow Mobility World Congress 2024: Driving Innovation in E-MobilityAcba bank and American Express Expand Collaboration in ArmeniaThe Silicon Mountains technology summit to be held with the support of Ucom Evocabank became the first bank to join Idram’s open QR infrastructure25% Off on RIA Money Transfers to Ukraine at AraratBank Yerevan to Host Unprecedented Serbian-Armenian Music ConcertAraratBank Stands with My Forest Armenia to establish Charles Aznavour Forest Ucom and Sunchild NGO install another solar plant in Areni 4,401,021 AMD to COAF. The November beneficiary is “Armenia Tree Project”Go Digital or Go Home: Sergey Arakelyan Yes to cashless! - cruises and gifts for AraratBank MC cardholders Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International Transfers IDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of Gifts