ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (5 ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ)․ Բողոքի երթ-ակցիա մայրաքաղաքի կենտրոնական փողոցներում․ «Փաստ»
Society
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
ՏՈՆԵՐ ԵՎ ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ
Տնտեսական և սոցիալական զարգացման համար պայքարող կամավորների համաշխարհային օր:
ՀԱՅ-ՀԱՅԱՍՏԱՆ
1837- ծնվել է հայագետ Ստեփաննոս Պալասանյանը:
1837 – վախճանվել է հայագետ Հակոբ Շահեն-Ջրպետյանը։
1917- ռուսների և թուրքերի միջև կնքվել է հրադադար, որը բերել է Արևմտյան Հայաստանից ռուսական զորքերի մասսայական վերադարձի, այսպես ասած, Ռուսահայաստան:
1918- սկսվել է հայ-վրացական պատերազմը Լոռվա համար, որի ժամանակ Դրոյի գլխավորած հայկական բանակը կարճ ժամանակում Վրաստանին հասցրել է ծանր հարված։
1920 - ՀԽՍՀ հեղկոմի առաջին հրամանով ստեղծվել է ՀԽՍՀ ռազմական գործերի ժողովրդական կոմիսարիատ։ - Երևանում լույս է տեսել ՀԿԿ Կենտկոմի և Հայհեղկոմի օրգան «Կոմունիստ» օրաթերթի առաջին հայերեն համարը, որը 1921-ից վերանվանվել է «Խորհրդային Հայաստան»։
1921– «Նեմեսիս» գործողության շրջանակներում Արշավիր Շիրակյանը Հռոմում սպանել է երիտթուրքական կուսակցության առաջին կաբինետի ղեկավար Սայիդ Հալիմին։
1936- շահագործման է հանձնվել ՔանաքեռՀԷԿ-ը: - ԽՍՀՄ խորհուրդների 8-րդ արտահերթ համագումարում ընդունվել է ԽՍՀՄ նոր Սահմանադրությունը, որը հռչակել է «սոցիալիզմի լիակատար հաղթանակը», լուծարվել է Անդրկովկասի Խորհրդային Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետությունը, իսկ Հայկական ԽՍՀ -ն դարձել է միութենական հանրապետություն։
1965– ծնվել է երաժիշտ, երգահան Վահան Արծրունին։
1988- Բաքվում ցրել են Ղարաբաղի համար անցկացվող ցույցը, ձերբակալվել է 547 ցուցարար, զոհվել է երկու մարդ:
1992 - վախճանվել է նկարիչ Կառլոս Աբովյանը:
2005 - սկսվել է ԱՄՆ-ի նախագահ Բուշի և Վրաստանի նախագահ Սահակաշվիլու դեմ մահափորձ իրականացնելու մեջ մեղադրվող՝ Վրաստանի քաղաքացի Վլադիմիր Հարությունյանի դատավարությունը: - Գիտությունների ազգային ակադեմիայում նշվել է Տիգրան Մեծի գահակալության 2100-ամյակը:
2013-«Դեմ եմ ՀՀ պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգին» նախաձեռնությունը մեքենաներով բողոքի երթակցիա է կազմակերպել մայրաքաղաքի կենտրոնական փողոցներում:
2017-խորհրդարանը մերժել է ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցությունը դադարեցնելու «Ելք»-ի նախաձեռնությունը օրակարգ ընդգրկելու հարցը:
2018-խորհրդարանական ընտրությունների նախընտրական քարոզչության շրջանակներում Հանրային հեռուստատեսության ուղիղ եթերով տեղի է ունեցել բոլոր 11 ուժերի առաջին դեմքերի հեռուստաբանավեճը:
2019-Գեղարքունիքի մարզի Արծվաշեն համայնքի նախկին բնակիչները բողոքի ցույց են կազմակերպել կառավարության շենքի դիմաց։ Նրանք փոխհատուցում են պահանջել իրենց կորցրած տների համար։
2021-Հայաստանի խոշորացված 36 համայնքում տեղի են ունեցել ՏԻՄ ընտրություններ:
2022- Հանրապետության հրապարակում տեղի է ունեցել «Մանկական Եվրատեսիլ
2022»-ի պաշտոնական բացման արարողությունը:
ԱՇԽԱՐՀ
մ.թ.ա.63- Կապիտոլիումի Տուլլինյան բանտում մահապատժի է ենթարկվել Կատալինի դավադրության հինգ մասնակից: Դա իրականացվել է մեկ օր առաջ Սենատի թույլտվության համաձայն, ըստ որի, ավագ կոնսուլ Ցիցերոնը առանց դատի կարող է մահապատժի ենթարկել մարդկանց:
1349 -Նյուրինբերգում սկսվել են հրեական ջարդեր, քանի որ հրեաները կասկածվել են ժանտախտի տարածման մեջ:
1456-տեղի է ունեցել երկրաշարժ, որը ավերել է Նեապոլը, 35 000 մարդ է զոհվել:
1484-Հռոմի պապ Ինոկենտի 8-րդը հրապարակել է բուլլա, որը սկիզբ է դրել 16-17րդ դարերին Եվրոպայում իրականացվող վհուկների որսին:
1492- Քրիստաֆոր Կոլումբոսը հասել է Հաիթի կղզի:
1766- Լոնդոնում (Անգլիա) հիմնադրվել է «Քրիստիս» աճուրդային տունը:
1791– վախճանվել է բոլոր ժամանակների մեծագույն երաժիշտներից մեկը՝ ավստրիացի աշխարհահռչակ երգահան Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտը։
1803 –ծնվել է ռուս բանաստեղծ Ֆյոդոր Տյուտչևը:
1812 -Նապոլեոնը թողել է իր զորքը Ռուսաստանում և ուղևորվել Փարիզ:
1848 –ԱՄՆ-ի նախագահ Ջեյմս Պոլկը հաստատել է Կալիֆորնիայում ոսկի գտնելը, որը բերել է ոսկու տենդին:
1890 - ծնվել է գերմանացի ռեժիսոր, սցենարիստ, համր կինոյի մեծագույն վարպետ Ֆրից Լանգը:
1901– ծնվել է ամերիկացի կինեմատոգրաֆիստ, մուլտիպլիկատոր, գործարար Ուոլթ Դիսնեյը։
1904 -Ռուս-ճապոնական պատերազմի ժամանակ Պորտ-Արտուրի մոտ ճապոնացիները ոչնչացրել են ռուսական նավատորմը:
1925 -տեղի է ունեցել Էյզենշտեյնի «Պոտյոմկին զրահանավը» ֆիլմի պրեմիերան:
1926– վախճանվել է ֆրանսիական իմպրեսիոնիզմի հիմնադիրներից մեկը՝ ֆրանսիացի ճանաչված գեղանկարիչ Կլոդ Մոնեն։
1941- Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Մոսկվայի տակ սկսվել է խորհրդային զորքերի հակահարձակումը:
1946 - ծնվել է իսպանացի օպերային երգիչ (տենոր) Խոսե Կարերասը:
1952– Լոնդոնի վրա հսկա փոշու ամպ է (սմոգ) իջել, որը ցրվել է միայն 4 օր անց, ծխի հետևանքով զոհվել է մոտ 12 000 մարդ։
1957– ջուրն է իջեցվել խորհրդային «Լենին» ատոմային սառցահատը, որը աշխարհում առաջին միջուկային շարժիչով աշխատող վերջրյա նավն էր։
2009 -ռուսական Պերմ քաղաքի «Կաղ ձի» ակումբում բռնկվել է հրդեհ, որի արդյունքում զոհվել է 156 մարդ:
2013 - վախճանվել է Հարավաֆրիկյան Հանրապետության առաջին սևամորթ նախագահ, մարդու իրավունքների ամենահայտնի ակտիվիստ Նելսոն Մանդելան։
2020 -ճապոնական «Հայաբուսա-2» զոնդը Երկիր է բերել Ռյուգա աստերոիդից վերցված գրունտը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
