Փորձագետ. ԱՄՆ-ի բաշխումները և ԵՄ փակ շուկան չեն փոխարինի ԵԱՏՄ-ից ստացվող Հայաստանի հսկայական եկամուտներին
Analysis
Eadaily.com-ը գրում է, որ տեսականորեն հնարավոր է բարձրացնել Հայաստանի և Եվրամիության երկրների միջև փոխադարձ առևտրի մակարդակը, սակայն գործնականում Եվրասիական տնտեսական միության երկրները շարունակում են մնալ ներքին արտադրանքի արտահանման հիմնական շուկան։ Այս մասին EADaily-ին ասել է էներգետիկ աշխարհաքաղաքականության և միջազգային անվտանգության փորձագետ Արմեն Մանվելյանը։
Նրա խոսքով, ԵՄ երկրներն ակտիվորեն պաշտպանում են իրենց շուկան, և երկարաժամկետ հեռանկարում դժվար է պատկերացնել, որ այն կբացվի հայ արտադրողների համար։ ԵԱՏՄ երկրներից Հայաստանը, որպես կանոն, ստանում է հումք, որից պատրաստի արտադրանք է արտադրվում և արտահանվում նույն ԵԱՏՄ շուկաներ։ «Միևնույն ժամանակ, պետք է նկատի ունենալ, որ Ռուսաստանի Դաշնությունը եղել և շարունակում է մնալ ամենամեծ շուկան։ Հետևաբար, մի շուկան չի կարող փոխարինվել մյուսով, հատկապես ԵԱՏՄ-ին հանրապետության անդամակցության համատեքստում, որը երկրին տալիս է մի շարք առավելություններ, այդ թվում նավթն ու գազը, որոնցից Հայաստանը զրկված է»,- ընդգծել է Մանվելյանը։
Պատասխանելով քաղաքական ոլորտում Երևանի անբարյացակամ գործողություններին ի պատասխան Մոսկվայի կողմից հնարավոր պատժամիջոցների հետ կապված ռիսկերի մասին հարցին փորձագետը չի բացառել նման հնարավորությունը, ինչը տեսական է։ Մանվելյանը հիշեցրել է Մոսկվայի գործողությունները Թբիլիսիի հետ կապված, երբ ռուսական շուկան փակվեց վրացական ապրանքների համար, իսկ գազի գինը բարձրացավ։ Արդյունքում Վրաստանը ստիպված եղավ Ադրբեջանից գնել «կապույտ վառելիք»։ Միայն վերջերս, գազի արտահանման հետ կապված Բաքվի խնդիրների հետ կապված, Վրաստանը կրկին սկսեց վառելիք գնել Ռուսաստանից։ «Ոչինչ բացառել չի կարելի, եթե նկատի ունենանք հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկա վիճակը, որը պայմանավորված է Հայաստանի ներկայիս իշխանությունների վարած քաղաքականությամբ»,– ընդգծել է Մանվելյանը։
Նա, մասնավորապես, մատնանշել է այն փաստը, որ Հայաստանի իշխանությունների իբր արևմտամետ քաղաքականությունը չպետք է ազդի Ռուսաստանի և այլ երկրների, այդ թվում Իրանի, Չինաստանի և այլ պետությունների հետ հարաբերությունների զարգացման վրա, որոնց հետ անհրաժեշտ է լավ հարաբերություններ պահպանել առանց ուղիղ առճակատման։
«Այս տեսանկյունից կարելի է փաստել, որ երկրի ներկայիս իշխանությունների քաղաքականությունը լիովին ձախողվել է, քանի որ այն ուղղակիորեն կապված է էներգետիկ, տնտեսական և քաղաքական անվտանգության խնդիրների հետ կապված ռիսկերի ավելացման հետ»,- ընդգծել է Մանվելյանը նշելով, որ իշխանությունների սխալները բազմաթիվ են և արդեն իսկ հանգեցրել են հիմնարար խնդիրների ի հայտ գալուն։
Խոսելով այս պայմաններում ԵՄ-ի կողմից հնարավոր օգնության մասին, այդ թվում հինգ տարվա համար խոստացված 2,6 միլիարդ եվրոյի տրամադրման հնարավորության մասին, փորձագետը նշել է, որ հարցը ոչ թե օգնության ծավալն է, այլ երկրի տնտեսության զարգացմանն ուղղված ծրագրերի արդյունավետությունը։ Ե՛վ Համաշխարհային բանկը, և՛ Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկը Հայաստանին տրամադրում են որոշակի ֆինանսական ռեսուրսներ, որոնցով պետական պարտքն անընդհատ ավելանում է, բայց ոչ մի դոլար չի ուղղվում տնտեսության իրական հատվածին։ «Մեր խնդիրն այն է, թե ուր են գնում միջոցները։ Այսօրվա դրությամբ հանրապետությունում նոր հզորություններ չեն ստեղծվել, ոչ մի գործարան չի կառուցվել, բացառությամբ ԱՄՆ ՄԶԳ-ի կողմից հանրապետության համայնքների առանձին ենթակառուցվածքների արդիականացմանը»,- ասել է փորձագետը հավելելով, որ խնդիրը ոչ թե արտաքին վարկերի մեջ է, այլ նրանում, որ դրանք արդյունավետ չեն օգտագործվում։
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը
