Հայաստանի հասարակության ճնշող մեծամասնությունը դեմ է Փաշինյանին. «Փաստ»
Politics«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Regnum.ru-ն «Եկեղեցին ընդդեմ Փաշինյանի. ինչի՞ կհանգեցնեն ոչ քաղաքական բողոքի ցույցերը Հայաստանում» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Հայաստանում շարունակվում են զանգվածային բողոքի ցույցերը, փողոց դուրս եկած քաղաքացիները պահանջում են Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը, որը, նրանց կարծիքով, բացահայտորեն երկիրը հանձնում է Ադրբեջանին։ Բողոքի ցույցերը սկսվել են Տավուշի մարզի մի շարք գյուղեր ու տարածքներ Բաքվին հանձնելուց հետո։ «Տավուշը՝ հանուն Հայրենիքի» շարժում է ձևավորվել և արագորեն դարձել համաժողովրդական։ Փորձագիտական շրջանակներում կա տարածված կարծիք, որ ներկայիս փողոցային ցույցերը ոչնչի չեն հանգեցնի, այնպես, ինչպես վերջին երեքուկես տարվա ընթացքում նախորդները ոչնչի չհանգեցրին։ Նրանք, ովքեր հավատարիմ են այդ տեսակետին, վստահ են, որ հայ բնակչությունը պարզապես հոգնած է և նույնիսկ կորցրել է իր կիրքը, ինչպես սերբերը 1999 թվականին Կոսովոյի կորստից հետո։
Ընդդիմադիր վերնախավը, իր հերթին, չունի ո՛չ մեծ աջակցության բազա, ո՛չ էլ իշխանությունը վերցնելու վճռականություն։ Իսկ Փաշինյանը չի պատրաստվում հեռանալ, նրա վերահսկողության տակ գտնվող ուժայինները չեն վարանում ուժ կիրառել ցուցարարների նկատմամբ։ Բայց ներկայիս բողոքի ակցիաները տարբերվում են նախորդներից։ «Հիմնական տարբերությունն այն է, որ այն ղեկավարում են ոչ քաղաքական ուժեր, մասնավորապես Հայ առաքելական եկեղեցու ներկայացուցիչ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը, որն օրհնություն է ստացել Ամենայն հայոց կաթողիկոսի կողմից: Այս շարժմանը սատարել է նաև Եկեղեցու քահանայապետերի մեծամասնությունը, ուստի ներկայիս բողոքի հիմքն ավելի մեծ է, քան նախորդներն ունեին»,- regnum.ru-ի հետ զրույցում բացատրել է Ռազմավարական հետազոտությունների և նախաձեռնությունների վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Հայկ Խալաթյանը։
Տասնամյակներ շարունակ հայ հասարակությանը կոնսոլիդացնող Եկեղեցու ակտիվ մասնակցությունը բացատրվում է նրանով, որ Փաշինյանն իսկապես երկիրը հասցրել է եզրագծին, նրա գործողությունները, որպես այդպիսին, սպառնալիք են և՛ երկրի, և՛ հայության համար։ «Հայերը պայքարում են ազգային ինքնության համար: Եվ եթե այսօր բողոքի ակցիան արդյունքի չհասնի, վաղը Փաշինյանը կհարձակվի Եկեղեցու վրա, կսկսվեն ձերբակալություններ, կնշանակի իր մարդկանց և կհասնի հայերի կյանքի վրա եկեղեցու ազդեցության նվազմանը»,- ասել է բողոքի ակցիայի մասնակից, «Ազատագրում» շարժման առաջնորդ Միկա Բադալյանը regnum.ru-ին։
Հայաստանի իշխանությունը հասկանում է տեղի ունեցողի վտանգը, ուստի օգտագործում է առկա տեղեկատվական բոլոր ռեսուրսները բողոքի շարժումը վարկաբեկելու համար։ Բայց դա հեշտ չէ անել։ Դժվար է անձնապես հարձակվել շարժման ղեկավար Բագրատ արքեպիսկոպոսի վրա։ Այնուամենայնիվ, կան փորձեր մի քանի սխեմաների օգտագործմամբ: Նախ՝ փորձում են բողոքին քաղաքական շունչ հաղորդել։ Նշվում է, որ ելույթների հետևում կանգնած է երկրի նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը։ Դրանով իշխանությունները ցանկանում են հանրահավաքներից հեռացնել հայ բնակչության այն մասին, որը, չնայած չի հանդուրժում «ներկային», բայց նաև պատրաստ չէ նրան փոխարինել «նախկինի» հետ։ «Փաստացի կազմակերպիչների թվում չկան ո՛չ Քոչարյանը, ո՛չ էլ քաղաքական ընդդիմությունը։ Ընդդիմադիրները հիմնականում իրենց հանգիստ են պահում։ Այո, պատգամավորներն օգնում են ցուցարարներին, օրինակ՝ ոստիկանություն բերման ենթարկվածներին, բայց նրանք չեն խառնվում ակցիային»,- ասել է Միկա Բադալյանը:
Արքեպիսկոպոսի ղեկավար լինելը չի վիճարկվում այն պատճառով, որ նա համարվում է ժամանակավոր գործիչ։ «Եթե Փաշինյանը փոխվի, Բագրատ Գալստանյանը կարող է գլխավորել ժամանակավոր տեխնոկրատ կառավարությունը, որը Հայաստանը ղեկավարելու է մինչև արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ, որտեղ ժողովուրդն ինքը կորոշի, թե ով է ղեկավարելու երկիրը»,- վստահ է Հայկ Խալաթյանը։ Երկրորդ հերթին՝ Փաշինյանի կողմնակիցները այս ամենում փնտրում են «Մոսկվայի ձեռքը»: Նրանք պնդում են, որ ցուցարարները հինգերորդ շարասյուն են, որոնք գործում են Ռուսաստանի թելադրանքով և փորձում են Հայաստանը վերադարձնել ռուսական ազդեցության գոտի։ Ըստ Բադալ յանի, իշխանամետ ռեսուրսները փաստացի նույնացնում են հայկական հողի պաշտպաններին Կրեմլի գործակալների հետ։ «Այդ դեպքում ո՞վ է Փաշինյանը»,- հարցնում է Միկան:
Բանն այն է, որ իշխանամետ ռեսուրսների հետևողական և ակտիվ գործողությունները հանգեցրել են հայ հասարակության մեջ Ռուսաստանի իմիջի անկմանը։ Իսկ ցուցարարները կողմ են Ռուսաստանի հետ նորմալ դաշնակցային հարաբերությունների վերականգնմանը, բայց միարժամանակ ամեն կերպ հերքում են իրենց կապը Մոսկվայի հետ։ Երրորդն այն է, որ իշխանամետ լրատվամիջոցները միտումնավոր թերագնահատում են ցուցարարների թիվը։ Նրանք խոսում են 10-20 հազար մարդու մասին: «Մայիսի 9-ին հրապարակում, ըստ տարբեր տեղեկությունների, 60-80 հազար մարդ կար։ Մայիսի 12ին 30-ից 40 հազար մարդ է եղել»,- վստահեցրել է Բադալյանը։
Ցուցարարների թիվն իսկապես չափազանց կարևոր է։ Մի կողմից՝ թվում է, թե փողոցում բավականաչափ մարդ կա, մյուս կողմից՝ Փաշինյանը, ի տարբերություն իր նախորդի՝ Սերժ Սարգսյանի, չի պատրաստվում ինքնակամ հեռանալ։ Հետևաբար, ավելի շատ մարդիկ են պետք, և տեսականորեն նրանք կան: Այսօր Հայաստանում կան գործող վարչապետի հարյուր հազարավոր հակառակորդներ, բայց նրանք դեռ «քնած» են։ «Հայաստանի հասարակության ճնշող մեծամասնությունը դեմ է Փաշինյանին, բայց նրանք պասիվ են բողոքում։ Ուստի, շարժման հիմնական խնդիրը այն է, որ այդ մարդիկ բողոքի ակցիա անեն ոչ թե բազմոցին, այլ հրապարակներում»,- բացատրել է Խալաթյանը:
Միևնույն ժամանակ, մարդկանց փողոց դուրս բերելը հեշտ գործ չէ, պետք է աշխատել նրանց հետ, ովքեր ունեն ռեսուրսներ: Ընդդիմությունն այժմ փորձում է ձևավորել այլընտրանքային իշխանություն, հասարակությանը տալ պատասխաններ այն հարցերին, որոնք կառաջանան իշխանափոխությունից հետո։ Ակնկալվում է, որ դա կօգնի ընդլայնել բողոքի բազան և անիմաստ դարձնել իշխանությունների քարոզչական այնպիսի պիտակները, որ, օրինակ՝ եթե արքեպիսկոպոս Գալստանյանը գա իշխանության, ապա պատերազմ կսկսվի։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում