«Բանակում Ռաֆիկիս «Հրաշք» էին կանչում, ընկերասեր էր ու բարի». Ռաֆիկ Այվազյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Ջերմուկում, տուն «վերադարձել»՝ երեք ամիս անց. «Փաստ»
Interview
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Շատ աշխույժ, կատակասեր, խղճով ու բարի երեխա էր: Հիմա փորձում եմ իր տեսակի տղա գտնել իմ շրջապատում, բայց չեմ կարողանում: Տարբերվող էր, իրեն բոլորը սիրել են թե՛ մանկապարտեզում, թե՛ դպրոցում, թե՛ ամենուր: Մանկապարտեզում աչքի էր ընկնում, իրեն մշտապես բանաստեղծություններ ու երգեր էին հանձնարարում, որ ներկայացներ հանդեսների ժամանակ: Դպրոցում լավ էր սովորում, ֆիզմաթի հոսքում էր: Շատ էր սիրում ֆիզիկան ու մաթեմատիկան: Առանց դասախոսների մոտ պարապելու ընդունվեց Պոլիտեխնիկի ռադիոտեխնիկայի բաժին, բայց, ցավոք, ուսանող չդարձավ: Քննությունները հանձնեց ու մեկնեց ծառայության: Ինքնուրույն սովորել էր համակարգիչների հետ կապված ամեն ինչ՝ տեխնիկականից մինչև ծրագրային: Նաև այկիդոյի էր հաճախում, կանաչ գոտի ուներ, ասում էր՝ վերադառնամ, շարունակելու եմ մարզումներս, մինչև սև գոտի ստանամ»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Կարինեն՝ Ռաֆիկի մայրիկը:
Նշում է՝ որդին մշտապես ասել է, որ պետք է համակարգիչների վերանորոգման ցանց ունենա: «Մեծ ձգտումներ ուներ, ու վստահ եմ, որ նա այդ ամենին հասնելու էր: Երբ իններորդ դասարանն ավարտեց, ծնողական ժողով կազմակերպվեց: Ուսուցչուհին այդ օրն ասաց՝ ուզում եմ Ռաֆիկից շնորհակալություն հայտնել, որ այդպիսի տղա է: Սովորելու փաստը՝ մի կողմ, նա շատ պատրաստակամ էր, ամեն ինչ կաներ իր ընկերների համար: Նույնպիսին նաև տանն էր: Երբեմն անգամ բառերը չեն բավականացնում իրեն նկարագրելու, իր մասին պատմելու համար: Շատ կամեցող էր: Բանակում իրեն Այվազյան «Հրաշք» էին կանչում, այդքան լավն է եղել: Իրեն շատ են սիրել»:
Ռաֆիկը պարտադիր զինվորական ծառայության է մեկնել 2021 թ. հուլիսի 15-ին: Սկզբնական շրջանում ծառայել է Վանաձորի ԴՈՒՑ-ում, ութ ամիս անց տեղափոխվել է Ջերմուկի զորամաս: Մայրիկն ասում է՝ տասն ամիս էր մնացել, որ որդին զորացրվեր: Երբ հարցնում եմ, թե ինչպիսին էր Ռաֆիկի տրամադրվածությունը, որ պետք է պատերազմից հետո ծառայության զորակոչվեր, նա տարիների հիշողություններն է թարմացնում. «Թիվ 182 ավագ դպրոցում էր սովորում: Խելացի, լավ աշակերտներին դպրոցից ընտրում և տանում էին Վանաձոր ճամբարների: Իր ճամբարակից ընկերը՝ Վահագը, զոհվեց 44-օրյա պատերազմի ժամանակ: Վանաձորում ծառայելու ժամանակ, երբ Ռաֆիկիս արձակուրդ էին տվել, գնացել էր այդ ճամբար, ասաց՝ մա՛մ, մեր Վահագը աչքիս առաջ եկավ: Այկիդոյի էր հաճախում, ընկեր ուներ՝ Մայիսը, նա էլ էր զոհվել: Ուրիշ տեսակի ընկեր էր: Հիմա էլ իր ընկերներն են շատ մեծ ցավ ապրում Ռաֆիկի համար, հաճախակի գնում-գալիս են մեր տուն»:
Տիկին Կարինեն ասում է՝ որդին փոքրուց հայրենասեր էր, իր ընկալումներն այլ էին: «Ծառայության ժամանակ առաջին անգամ դիրքեր էր բարձրացել, իջնելուց հետո արձակուրդ էին ուղարկել, բայց մեզ չէր ասել, որ դիրքերում է եղել: Եկավ տուն, նոր իմացանք, որ իրեն շինարարական աշխատանքների են տարել: Սեպտեմբերին վերջին անգամ պետք է դիրքեր բարձրանար: Առողջական խնդիր է ունեցել, բայց ամեն ինչի մասին ուրիշներից եմ իմացել, մեզ ծառայության հետ կապված որևէ բան չի ասել: Երբ արձակուրդ եկավ, իրեն ասացի՝ արի գնանք հոսպիտալ, հայրիկն էլ նույնը կրկնեց, ասացինք, որ չպետք է էլ դիրքեր բարձրանա: Բայց նա մեզ հակադարձում էր՝ ծառայությունը «պոստերում» է, վերջին անգամ է, պետք է անպայման բարձրանամ: Իրենց դիրքերում նաև «Սև հովազ» ջոկատի տղաներն են եղել, հերթապահություն իրականացրել, շփվում էր նրանց հետ և, կարծես, լրիվ ուրիշ մարդ դարձած լիներ, պատկերացումները, ընկալումներն այլ էին:
Մեզ ասում էր՝ հասկանո՞ւմ եք՝ ծառայությունը վերևում է, ներքևում խաղ ու պար է: Ու այդպես էլ գնաց, ու դա վերջին գնալն էր»: 2022 թ. սեպտեմբերի 12-ի լույս 13-ի գիշերը Հայաստանի սահմաններին պատերազմ էր: Թշնամին հարձակվեց մի քանի ուղղությամբ՝ Սյունիք, Գեղարքունիք, Վայոց ձոր: Սեպտեմբերի 12-ին ժամը տասին է եղել Ռաֆիկի հետ վերջին զրույցը: «Ոչ մի բան մեզ չհուշեց, որ վտանգ կա, որևէ արտառոց բան մեզ չասաց, որ մտածեինք պատերազմի վտանգի մասին, հակառակը՝ իր տրամադրությունը լավ էր, քույրիկի հետ էլ խոսեց: Իր համար մի աշխարհ ու մի քույրիկ էր, շատ էր սիրում քրոջը, ուրախանում նրանով»: Ռաֆիկի դիրքի տղաները երդվել են՝ կռվելու ենք մինչև վերջ: Բոլորը զոհվել են, ըստ տիկին Կարինեի պատմության, բացառությամբ երկուսի: «Չգիտեմ, թե նրանք երբ են իջել դիրքերից: Ռաֆիկն անհետ կորած էր, որևէ տեղեկություն չունեինք իր մասին: Անընդհատ զանգում էի իրեն, երրորդ օրը զանգը գնաց, բայց չէին պատասխանում:
Երկար գործողությունների արդյունքում պարզվեց, որ իր հեռախոսն այն երկու տղաների մոտ էր, որոնց օրեր անց դուրս հանեցին Ջերմուկի հատվածից»: Այստեղ պատմությունը շատ հարցականներ ունի: Երբ ծնողները տղաներից հետաքրքրվել են, թե ո՞ւր է Ռաֆիկը, ինչո՞ւ է նրա հեռախոսն իրենց մոտ, արձագանքել են՝ Ռաֆիկը վիրավոր էր, չէր կարողանում քայլել: «Ասացին՝ հեռախոսը վերցրել են, որ գնան, օգնություն կանչեն, հետ են գնացել, բայց էլ Ռաֆիկին չեն գտել: Բայց իրենց դուրս բերողներին էլ չէին ասել, որ տղաներն այնտեղ են, նրանց էլ դուրս բերեն: Այս պատմությունը մեզ համար մութ մնաց, եթե Ռաֆիկս վիրավոր էր, ինչո՞ւ մեզ չզանգեց, ինչո՞ւ այդ տղաներն իրենց հետ չտարան»: Ռաֆիկը զոհվել է սեպտեմբերի 13-ին Ջերմուկի N դիրքում: Տուն «վերադարձը» եղել է երեք ամիս անց: «Վերջին 13 տղային, որ բերեցին, մեկը Ռաֆիկս էր: Եթե այդ օրն էր զոհվել, ինչո՞ւ շուտ չէին իջեցրել: Իր դիրքի բոլոր տղաները վաղուց «հասել» էին իրենց ծնողներին: Մտածում էինք, որ գուցե գերի է ընկել: Աննկարագրելի է, թե ինչ ապրումներ ենք ունեցել երեք ամսվա ընթացքում: Իսկ հիմա առհասարակ մեր կյանքը սառել է: Անիմաստ ապրում ենք: Ուժ տվողն աղջիկս է, իր համար ենք ապրում: Ռաֆիկս այնքան աշխույժ էր, տան ուրախությունն էր: Իրեն ով նայում էր, ասում էր՝ աչքերից երևում է, որ անսահման բարի է: Այդպես էլ կա, շատ բարի էր»:
Հ. Գ. - Ռաֆիկ Այվազյանը հետմահու պարգևատրվել է «Մարտական ծառայության» մեդալով: Հուղարկավորված է Եռաբլուրում:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
