«Բուն խնդիրները թողած՝ իշխող քաղաքական ուժն իր առջև այսրոպեական քաղաքական նպատակներ է դնում». «Փաստ»
Интервью«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Նախորդ տարի այս օրը ՀՀ պաշտոնաթող նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին մեղադրանք էր առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 300.1-ին հոդվածի 1-ին մասով այն բանի համար, որ նա «այլ անձանց հետ նախնական համաձայնությամբ տապալել է ՀՀ սահմանադրական կարգը»։
Այս մեկ տարվա ընթացքում եղան բազմաթիվ գործընթացներ՝ թե՛ գործի շրջանակներում, թե՛ դրանից դուրս՝ ավելի լայն՝ դատաիրավական ընդհանուր համակարգի շուրջ: Դիտարկելով վերոնշյալ գործի մեկ տարվա ընթացքը՝ «Իրավական ուղի» հ/կ համահիմնադիր, արդարադատության նախկին փոխնախարար Ռուբեն Մելիքյանը «Փաստի» հետ զրույցում խոսեց նախ սկզբնական փուլի մասին: «Մինչև 2019 սկիզբը, ըստ էության, թե՛ նախաքննությունը, թե՛ դատական գործընթացները փակ էին՝ խոսքը կալանքի հետ կապված դատերի մասին է: Այդ ժամանակահատվածում, իհարկե, կարելի էր մտահոգություններ հայտնել, բայց եզրակացությունների համար նյութը բավարար չէր:
Բայց, հաշվի առնելով այն, որ 2019 թվականի մայիսից, երբ առաջին ատյանի դատարանում նախնական դատալսումների շրջանակներում արդեն հրապարակային դատավարություններ էին ընթանում, կարելի է արձանագրել հետևյալը. եթե մենք գործը դիտարկում ենք միջազգայնորեն ընդունված ստանդարտներով, տեսնում ենք, որ շատ լուրջ մտավախություններ կան առ այն, որ տեղի է ունենում քաղաքական բնույթի դատավարություն և, ըստ էության, քաղաքական հաշվեհարդար»,-ասաց Ռ. Մելիքյանը:
Կա մի քանի գործոն, որը Ռ. Մելիքյանին թույլ է տվել գալ վերոնշյալ եզրահանգմանը: «Խոսքը, օրինակ, առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտից հետո դատարանների մուտքերը փակելու վերաբերյալ վարչապետի հանձնարարության մասին է:
Բացի այդ, դատավարությունը հրապարակային է, և հնարավոր է դրան հետևել: Իսկ ի՞նչ է ստացվում. դատարանի առջև 4 հարց էր դրված, որոնցից 3-ին դատարանը պատասխանեց այնպես, ինչպես պնդում էր դատախազությունը, մեկին պատասխանեց այնպես, ինչպես պնդում էր պաշտպանության կողմը, որից հետո, ըստ էության, դատական համակարգի վրա հարձակումներ եղան»,-ասաց նա՝ այդ համատեքստում շեշտելով վեթթինգի, ինչպես նաև դատարաններն արգելափակելու մասին:
«Այդուհանդերձ, այդ հարձակումներն ինչոր կախարդական փայտիկի գործադրմամբ ավարտվեցին, երբ վերաքննիչ դատարանը կայացրեց հակառակ որոշումը: Ընդ որում՝ այդ հակառակ որոշումը կայացրեց՝ անգամ չլսելով պաշտպանության կողմին: Մինչդեռ պահանջը, որը ներկայացնում էր պաշտպանական կողմը, զուտ մասնագիտական հարց էր. ասում էին՝ խնդրում ենք պարզաբանել կանոնները, ի՞նչ կանոններով եք գնում, որովհետև օրենքով չնախատեսված ընթացակարգ է:
Հարցադրումը, ըստ իս, շատ ողջամիտ էր: Առհասարակ, թե՛ պաշտպանական, թե՛ մեղադրող կողմերն իրավունք ունեն իմանալու ընթացակարգերը, բայց դատարանը զրկեց պաշտպանության կողմին դիրքորոշում հայտնելու իր իրավունքից, և առանց պաշտպանության կողմի դիրքորոշումը լսելու՝ որոշում կայացրեց: Սա ոչ միայն տարօրինակ, այլև աննախադեպ էր առնվազն վերջին տարիների համար»,ասաց նա:
Ինչ վերաբերում է արդեն այս փուլում դատական համակարգի որոշ ներկայացուցիչների նկատմամբ իրականացվող տարատեսակ գործընթացներին՝ խուզարկությունից մինչև չարաշահումների մասին հրապարակումներին, Ռ. Մելիքյանը շեշտեց, որ այդ ամենը նույն գործընթացի մեջ է:
«Անկեղծ ասած, դատավոր Դավիթ Գրիգորյանի մասով հնչած պարզաբանումները ոչ թե փարատեցին մտահոգությունները, այլև խորացրեցին դրանք»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ առանձին անդրադառնալու են այդ հարցին: Դ. Գրիգորյանը Ռ. Քոչարյանին կալանքից ազատ արձակած դատավորն է, որի աշխատասենյակում խուզարկություն էր տեղի ունեցել ՀՔԾ-ում քննվող գործի շրջանակներում:
«Ինչ վերաբերում է ՍԴ-ի նախագահին, ապա չեմ կարծում, որ ՍԴ նախագահի մասով խնդիրը բացառապես Ռ. Քոչարյանի դատավարությանն է վերաբերում:
Շատ ուղիղ ձևով վարչապետը հայտարարեց, որ դա քաղաքական խնդիր է իշխող քաղաքական ուժի համար: Եվ, փաստորեն, իշխող քաղաքական ուժն իր առջև հակասահմանադրական քաղաքական խնդիր է դրել և փորձում է իրեն հասու ինչպես օրինական, այնպես էլ անօրինական միջոցներով դա իրագործել»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը:
Հաշվի առնելով դատական համակարգի շուրջ ստեղծված ընդհանուր իրավիճակը՝ Ռուբեն Մելիքյանը շեշտեց, որ մենք ոչ մի դրական արդյունքի այս ճանապարհով չենք հասնի, ավելին՝ ունեցածն էլ կկորցնենք
«Իշխող քաղաքական ուժը փորձում է հանրությանը համոզել, որ մենք ոչինչ չունենք, և, հետևաբար, ոչինչ կորցնել չենք կարող: Բայց իշխող քաղաքական ուժը սխալվում է, երբ փորձում է նաև համոզել, որ այդ համակարգում արժեք չկա: Իմ համոզմամբ՝ արժեք կա: Նաև մեր միջազգային գործընկերների ջանքերով տարիների ընթացքում մենք կարողացել ենք որոշակի հաջողությունների հասնել դատական համակարգում:
Իհարկե, մենք երկար ճանապարհ ունենք անցնելու, բայց չպետք է մոռանալ, որ մեդալը ունի նաև երկրորդ երես. մեր դատական համակարգը, ամեն դեպքում, ոչնչով չի զիջում համադրելի դատական համակարգերին, իսկ շատ հարցերում անգամ առավել է:
Եվ հիմա, եթե մեր հանրությունը չարձագանքի՝ այս ճնշումները մեր դատական համակարգը եթե ոչ տասնամյակներով, ապա տարիներով հետ են գցելու: Մեր կառույցն ու անձամբ ես չենք լռելու, որովհետև այդ արժեքը պետական արժեք է և ոչ թե քաղաքական: Դա պետական արժեք է, որը վերաբերում է մեր պետականությանը: Որևէ քաղաքական ուժ իրավունք չունի վարկաբեկել պետական ինստիտուտները, նսեմացնել պետականության ձեռքբերումները ՝ անկախ այն բոլոր քաղաքական խնդիրներից, որոնք իսկապես եղել են այս տարիների ընթացքում: Դատական համակարգը բազում խնդիրներ ունի, բայց բուն խնդիրները թողած՝ իշխող քաղաքական ուժն իր առջև այսրոպեական քաղաքական նպատակներ է դնում ու դա անում է շատ բաց:
Վարչապետի վերջին մամուլի ասուլիսը, ըստ էության, դրա մասին էր»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
