Ереван, 25.Ноябрь.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Приказ не сопротивляться поступил из Армении в Арцах: Карапетян «Подарок» власти Аршаку Карапетяну Отношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак Карапетян Процветание нашей страны зависит от каждого из нас: Аршак Карапетян О чем говорит нахождение банков в числе лидеров в списке налогоплательщиков? «Паст» Кто на самом деле является владельцем «Спайки»? «Паст» Важно, что отношения между Ираном и Арменией дружественные и конструктивные: Канани Акция протеста у офиса ООН: требуют возвращения пленных ВИДЕО: Ситуация в Армении и вокруг Армении остается стабильно тяжелой: Карапетян У берегов Сицилии затонул парусник с туристами: один человек погиб, пропали без вести 6 человек


«Անտրամաբանական է կանգնեցնել տնտեսությունը, մարդկանց բեռը ծանրացնել և օգնելու փոխարեն լրացուցիչ վարկ տրամադրել». «Փաստ»

Интервью

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Առաջին ցավոտ կողմը, որը առավել խորացավ համավարակով պայմանավորված իրավիճակում, մեր տնտեսության կառուցվածքն է: 

Հայաստանի տնտեսությունը հիմնականում մի քանի ճյուղի և մշակող ոլորտի առանձին ձեռնարկությունների վրա է հիմնվում, որոնք ծավալային առումով շատ փոքր են ու որևէ տեղ չեն գրավում մեր տնտեսության մեջ: Այս կարծիքին է տնտեսագետ Կարեն Ադոնցը, որի կարծիքով, այս պատկերը տնտեսության նեղ կառուցվածքի մասին է փաստում: 

Տնտեսագետը նաև շուկաների նեղ ուղղվածության մասին է մատնանշում:

 

«Մենք դեռ գործ ունենք համավարակի ճգնաժամի հետ: Սա դեռ տնտեսական ճգնաժամ չէ՝ համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամը դեռ մեզ չի էլ հասել: 

Բայց համավարակի ճգնաժամին իշխանությունները արձագանքեցին՝ ստեղծելով լրացուցիչ տնտեսական ճգնաժամ: Մենք ենք կանգնեցրել տնտեսությունը՝ դրանով իսկ ստեղծելով ճգնաժամային իրավիճակ: Եթե համավարակին արձագանքում ենք տնտեսության մի մասը կանգնեցնելով, բնական է՝ ստեղծում ենք տնտեսական ճգնաժամ»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Կ. Ադոնցը:

Թվարկելով նաև համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամի հնարավոր ուղղությունների մասին՝ հավելեց. «Բացի այդ, մենք գործազրկության խնդիր ունենք: Կան մարդիկ, որոնք չեն գնացել արտագնա աշխատանքի: Նրանք արդեն փաստացի գործազուրկ են: 

Կան նաև այլ ոլորտներ, որտեղ ևս մարդիկ աշխատանք են կորցրել: Սա արդեն խնդիր է, որովհետև գործազրկությունը բեռ է բյուջեի վրա: 

Առանձնացնեմ մեր հիմնական ցավոտ խնդիրներից ևս մեկը. խոսում ենք տնտեսական աճի մասին, բայց եթե ուշադիր նայենք, մեր վարկերի ծավալը մոտ 17 տոկոսով աճել է: ՀՆԱ-ի մեջ մոտ 60-70 տոկոս են կազմում վարկերը, որոնք աճել են 17 տոկոսով, իսկ տնտեսությունը աճել է 7,6 տոկոսով: Այսինքն, հիմնականում տնտեսական աճը տեղի է ունեցել վարկավորման միջոցով: 

Իսկ թե ովքե՞ր են ստացել հիմնական վարկերը, նկատենք, որ սպառողական ապրանքների վարկավորումը և հիփոթեկային ոլորտն աճել են մոտ 30-40 տոկսով: Բնական է, որ սա տնտեսական աճի պետք է բերեր: Ստացվում է, որ տնտեսական աճի հիմնական խթանը գերվարկավորվող ծավալներն են: 

Իսկ հիմա ի՞նչ է տեղի ունենում: Այս տնտեսական դժվարությունների պարագայում հարկային մուտքերը պակասում են, տնտեսության ծավալները նվազում ու ստիպված ավելացնում են արտաքին պարտավորությունները. պետությունը 2020թ. բյուջեով նախատեսել է մոտ 500 մլն պարտք վերցնել»:

Տնտեսագետը նկատեց՝ հարցը միայն պարտք վերցնելը չէ, խնդիրն այն է, թե այդ պարտքերն ինչպես են աշխատում և ինչպես են մտնում տնտեսության մեջ:

«Մեր ներմուծման ծավալները կազմում են մոտ 5,5 մլրդ դոլար՝ կրկնակի գերազանցելով արտահանմանը: Սա նշանակում է, որ տնտեսության մեջ շրջանառվող միջոցներն աստիճանաբար դուրս են գալիս տնտեսությունից: Այսինքն, վարկերը, տնտեսության մեջ շրջանառվելով, երկրից դուրս են գալիս հիմնականում ներմուծման միջոցով: Եթե արտաքին պարտքը տնտեսության մեջ շրջանառության ձևով ես մտցնում, եթե դրանով չես վարկավորում հիմնական կապիտալ ներդրող ընկերություններին, ապա այդ ուղին զարգացում չի գեներացնում: 

Մինչդեռ զարգացում կարող են գեներացնել ձեռնարկությունները: Եթե վարկերը գնային արտադրող ձեռնարկություններին, որոնք նաև ստեղծած արտադրանքը կարտահանեին, վարկերը հետագայում մշտապես նոր արժեք կգեներացնեին:

 Վարկ վերցնողն ու շրջանառության մեջ այդ ընդլայնված քաղաքականություն իրականացնողները պետք է հասկանան, որ տնտեսության տարբեր իրավիճակներ կան: Պետք է հասկանան, որ եթե միջոցները շրջանառության մեջ ես մտցնում՝ հաշվի չառնելով, որ ներմուծումդ կրկնակի մեծ է, տվյալ մոտեցումը երկրից մաքրելու ու տանելու է այդ միջոցները: Սա նշանակում է, որ երկրում վարկերը կսկսեն կուտակվել, բայց տնտեսությունը իրականում աճ ու զարգացում չի ունենա»,-ընդգծեց տնտեսագետը:

Անդրադառնալով իշխանության հակաճգնաժամային քայլերին, վարակի տնտեսական հետևանքների չեզոքացմանն ուղղված ծրագրերին՝ Կարեն Ադոնցը նախ շեշտեց, որ այս իրավիճակում չէր կարելի կանգնեցնել տնտեսությունը:

«Ցանկացած ճգնաժամային իրավիճակում տնտեսությունը պետք է աշխատի:

Համավարակի դեմ պայքարը պետք է առանձնացնել տնտեսության աշխատանքից: Ինչո՞ւ, որովհետև եթե կանգնեցնում ես տնտեսությունը, անմիջապես բազմաթիվ լրացուցիչ խնդիրներ են առաջանում, որոնց դեմ ի վիճակի չես լինելու արդյունավետ պայքարել՝ անկախ նրանից՝ ո՞ւմ ես օգնում, որքա՞ն գումար ես շրջանառության մեջ դնում և այլն: 

Տնտեսությունը կանգնեցնելու պարագայում այն վերագործարկելը լուրջ խնդիր է. այն աստիճանաբար է լինելու, շուկաները ծանր փուլ են ապրելու, բացի այդ, մարդկանց մոտ գործազրկության հավանականությունն է մեծանալու: 

Մարդիկ սպառում են իրենց խնայած միջոցները»,-նշեց Կ. Ադոնցը՝ շեշտելով, որ տնտեսությունը որևէ իրավիճակում չկանգնեցնելու համար պետք է պլանավորել ու մտածել՝ ինչպե՞ս կազմակերպել, որ տնտեսությունն անխափան աշխատի:

«Իսկ եթե արդեն կանգնեցրել ես, ու ստեղծվել է այն իրավիճակը, որն այսօր առկա է մեզ մոտ, կարևոր է այն հարցադրումը, թե ով է կանգնեցրել ու ով չի աշխատել: Եթե որոշում ենք կայացրել, որ տնտեսության մի մասը պետք է աշխատի, իսկ մյուս մասը՝ ոչ, պետությունը պատասխանատվություն է կրում այն ոլորտի համար, որի աշխատանքը կանգնեցրել է: 

Եթե որոշում ենք, որ այդ մարդիկ չպետք է աշխատեն, պարտավոր ենք նրանց ոչ թե նպատակային, այլ լիարժեք աջակցել, որովհետև այդ մարդիկ բազմաթիվ վարկային միջոցներ ու պարտավորություններ ունեն, որոնք ձեռք են բերել նաև ոգեշնչող խոսքերի ազդեցության տակ: 

Այդ մարդիկ վարկային բեռ ունեն, ու պարզ է, որ աշխատանքը կասեցնելու հետևանքով խնդիրներ են ունենալու նաև վարկային բեռի հետ: Եթե մարդիկ այդ ծանր իրավիճակում են հայտնվել, ինչպե՞ս կարող ես նրանց լրացուցիչ վարկային բեռ տրամադրելով օգնել: Սա նորմա՞լ է: Սա անտրամաբանական է: Սա վկայում է այն մասին, որ մենք ճիշտ չենք հասկանում, թե տնտեսությունը ի՞նչ կերպ է գործում, ի՞նչ դժվարություններ ունեն այդ ընկերությունները, որոնց գործունեությունը կասեցրել ենք: 

Այս առումով ես շատ անարդյունավետ ու անընդունելի եմ համարում վերոնշյալ ծրագրերը, որովհետև անտրամաբանական է կանգնեցնել տնտեսությունը, մարդկանց բեռը ծանրացնել ու օգնելու փոխարեն լրացուցիչ վարկ տրամադրել»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը: Կարեն Ադոնցի դիտարկմամբ՝ հիմնական խնդիրներից մեկն այն է, որ ինչպես նախկինում, այնպես էլ այս փուլում իշխանությունները խորքային գնահատական չեն տալիս տնտեսության իրական վիճակի մասին:

«Եթե չի վերլուծվում այդ ամենը, բնական է, որ ցանկացած ճգնաժամային իրավիճակում արձագանքը հապճեպ, էմոցիոնալ, չկանոնակարգված ու չգիտակցված է լինելու: 

Մեր խնդիրը խորքային առումով մեր տնտեսության իրավիճակը հասկանալն է, և ոչ թե ցուցանիշներով ասել՝ 7 կամ 8 տոկոս աճ ունենք:

 Պետք է ասել, թե ինչպես տեղի ունեցավ այդ աճը, այն աճ էր, թե զարգացում, գուցե աճ է, բայց զարգացում չկա, կամ որն է լինելու զարգացման հեռանկարը: Երբ այս հարցերով չեն զբաղվում, ապա էմոցիոնալ, պոպուլիստական ձևերով տնտեսությունը չի աշխատի: 

Ճգնաժամերին արձագանքելու համար ամբողջությամբ պետք է տնտեսությամբ ապրել, զգալ խնդիրներն ու հասկանալ, թե ինչ ենք անում, որն է իրական ռազմավարությունը հեռանկարային առումով: Նման պարագայում ճգնաժամերին արձագանքելը ադեկվատ է լինում: Բայց եթե տնտեսությունը կառավարվում է ընդհանուր խոսակցությունների մակարդակով, օրինակ՝ նաև «տնտեսական հեղափոխություն անելու» մասին հայտարարություններով, տնտեսությունը չի աշխատի: 

Ծանրակշիռ մոտեցում է պահանջում տնտեսությունը: Քանի դեռ այդ մոտեցումը չկա, ցանկացած «փռշտոց», համավարակ ու ճգնաժամ հունից հանելու է, որովհետև չգիտեն՝ ինչպես արձագանքել»,-եզրափակեց տնտեսագետը:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

 

 

Кто станет депутатом? «Паст»Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советовОжидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрмения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюДети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBankЮнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПримечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст» Авантюризм кадровых движений: «Паст» Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст» Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицКак собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст» Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоНС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномАрпине Саркисян будет назначена главой МВД РАЕС направит в Грузию "политическую миссию"Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовПрограмма «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст» Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст» Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст» Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст» Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании IdramБесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBankВ Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике Университет «Евразия» объявил набор студентов Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателейГенеральный директор компании Ucom Ральф Йрикян принял участие в ежегодном технологическом саммите Silicon Mountains Экономим вместе. IDBank и IdramАНО «Евразия» организовала поэтический вечер «Чаренц и Горький. Литературные судьбы»Технологический саммит Silicon Mountains пройдет при поддержке Ucom Образовательная поездка в Дубай: эксклюзивное предложение Фонда «Музыка во имя будущего» Эвокабанк стал первым банком, присоединившимся к открытой QR-инфраструктуре IdramАНО «Евразия» стала первой международной командой на чемпионате по колке дров в Беларуси