«Իշխանությունների պարտվողականությունը, զիջողականությունը տեսնելով՝ Ադրբեջանն անընդհատ առավելագույնն է ուզում ստանալ». «Փաստ»
Интервью
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Հետպատերազմական իրավիճակում՝ վերջին 8-9 ամսվա ընթացքում, Ադրբեջանը Հայաստանի կարևոր, ռազմավարական նշանակություն ունեցող օբյեկտների նկատմամբ էֆեկտիվ վերահսկողություն կամ դիտարկում իրականացնելու խնդիր է դրել: Դա արտահայտվեց Գորիս-Կապան, Կապան-Ճակատեն ճանապարհահատվածում, նաև Խոզնավար-Սոթք հատվածում: Երրորդ ուղղությունն էլ Երասխի հատվածն է, որտեղ առաջնագիծը բավականին մոտ է գլխավոր մայրուղուն, որը Երևանը Վայոց ձորի և Սյունիքի հետ կապող գլխավոր ճանապարհն է:
«Փաստի» հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց «Հենակետ» վերլուծական կենտրոնի ղեկավար, «Պատիվ ունեմ» դաշինքի անդամ Տիգրան Աբրահամյանն՝ անդրադառնալով Ադրբեջանի այս փուլի մարտավարությանը: Նրա խոսքով, Ադրբեջանը երկու խնդիր է լուծում. «Առաջին՝ Հայաստանի տարբեր կարևորագույն օբյեկտների նկատմամբ վերահսկողություն ունենալով՝ ստանալ ազդեցության լծակներ ու քաղաքական և դիվանագիտական մակարդակում իր համար ցանկալի արդյունքի հասնել: Երկրորդ՝ հնարավոր ռազմական գործողությունների դեպքում, ընդ որում՝ դրանք կլինեն լոկալ, թե լայնամասշտաբ, դիրքային մեծ առավելություն ունենալ ցանկացած տեսակի գործողություն ծավալելու համար»:
Տ. Աբրահամյանն անդրադարձավ Ադրբեջանի կողմից պարբերաբար սահմանային իրավիճակը սրելու վարքագծին՝ իրադրությունը դիտարկելով նոյեմբերի 9-ի կապիտուլ յացիոն ակտի համատեքստում, որը որպես «խաղաղության հասնելու» հնարավորություն էին փորձում ներկայացնել. «Անարժանապատիվ խաղաղությունը երբևէ չէր կարող մեր տարածաշրջանի համար երկարատև կայունություն և անվտանգություն ապահովել: Չգիտեմ՝ իշխանությունը սա հասկանում է, թե ոչ, բայց ամեն գնով փորձել է հանրությանը մոլորության մեջ գցել, փորձել է իր զիջումներն ու հողային, տարածքային կորուստները ներկայացնել որպես պատերազմը կանխելու կամ խաղաղություն ապահովելու գործոն: Սա ի սկզբանե ձախողման էր դատապարտված: Ստորաքարշ, գլխիկոր մնալուց ու իր գլխին բերված բոլոր զիջումներին ու օրակարգին համաձայնելուց հետո որևէ երկիր չի կարող երկարատև խաղաղություն ստանալ: Սա է պատճառը, որ Ադրբեջանը, տեսնելով այս իշխանությունների պարտվողականությունը, զիջողականությունը, անընդհատ առավելագույնն է ուզում ստանալ: Ու, ցավոք, այս ընտրությունների արդյունքը, նաև ռազմաքաղաքական ղեկավարությունում տեղի ունեցող փոփոխությունները ցույց են տալիս, որ այս իրավիճակը, ցավալիորեն, շարունակվելու է»:
Մեր զրուցակիցը հիշեցրեց, որ արդեն Սյունիքում ունենք հատվածներ, որոնց նկատմամբ էֆեկտիվ վերահսկողություն չունենք. «Բացի այդ, մեր գլխավոր մայրուղիներից մեկի՝ Սյունիքով անցնող մի հատվածն ուղիղ ադրբեջանական վերահսկողության տակ է, իսկ մի մասը գտնվում է ադրբեջանական դիրքերի անմիջական մատույցներում: Բացի նշվածներից, ադրբեջանական զորքերը երկու ամսից ավելի է՝ գտնվում են ՀՀ սուվերեն տարածքում՝ Խոզնավար-Սոթք հատվածում, և որևէ շարժ չկա կամ որևէ ողջամիտ ժամանակ նշված չէ, թե երբ են նրանք լքելու այն կամ առհասարակ նպատակ ունեն լքելու, թե ոչ: Այս պարագայում Ադրբեջանը Հայաստանի հետ հետագա ցանկացած գործընթացում մեզ համար վատթարագույն սցենար ապահովելու հիմքեր է ստեղծում: Ադրբեջանի այս մոտեցումը, կարծում եմ, շարունակվելու է: Դա բխում է Ադրբեջանից հնչող հայտարարություններից ու գործողություններից: Ցավալիորեն, ՀՀ իշխանությունները սրա դեմ որևէ լուրջ հակազդման քայլ չեն իրականացնում: Այս իշխանությունը մեզ համար շահեկան վիճակ ապահովելու համար որևէ կողմի հետ էֆեկտիվ բանակցություն տանելու ունակ չէ:
Սա ոչ թե տեսական վերլուծությունների, այլ վերջին երեք տարվա ընթացքում արձանագրված փաստերի հիման վրա եմ ասում՝ պատերազմը և պատերազմի արդյունքը, մայիսի 12-ին ադրբեջանական ներխուժումը Գեղարքունիքի ու Սյունիքի մարզերի ուղղությամբ: Այս ամենը վկայում է այն մասին, որ այս իշխանությունն ուղղակի ունակ չէ դիմակայելու այդ գործընթացներին: Կարող է լինել փաստաթուղթ, որը լավ բանակցման արդյունքում կարող է մեզ առավելագույնը տալ, բայց այս իշխանությունը մեզ համար կարևոր արդյունքի հասնելու ունակ չէ՝ սկսած կամքի ու ցանկության բացակայությունից, վերջացրած կադրային ընտրություններով: Այս մարդիկ ուղղակի երկիրն առաջ տանելու, մեզ համար անհրաժեշտ անվտանգային միջավայր ապահովելու և մեր ժողովրդին երկարատև խաղաղություն բերելու ունակ չեն»:
Տ. Աբրահամյանը նշեց, որ ինչ-որ փուլում, այո, ենթադրվում էր սահմանների դեմարկացիա, դելիմիտացիա. «Բայց շատ կարևոր է հասկանալ, թե այդ գործընթացի հիմքում ինչ սկզբունքներ, ինչ նպատակներ են դրված, և կարգավորման ինչ փաթեթում են դրանք իրականացնում, ովքեր են բանակցողները: Հիմա նշված բոլոր չորս բաղադրիչները վտանգված են: Նորմալ կառավարության դեպքում կարելի էր դիտարկել, մտնել գործընթացի մեջ, հասկանալ, թե ինչպես է հնարավոր հասնել երկարաժամկետ խաղաղության, բայց այս պայմաններում դա առանց մեզ համար լուրջ կորուստների ուղղակի հնարավոր չէ»:
Տիգրան Աբրահամյանի հետ զրույցում անդրադարձանք նաև որոշ համայնքներում իրականացվող սահմանազատման աշխատանքներին, որոնք հիմնականում համայնքապետարանների նախաձեռնությամբ են: Նախօրեին Սյունիքի մարզի Տեղի համայնքապետարանն էր հայտարարել՝ քանի որ թշնամու տարածք անցնելու հավանականությունը մեծացել է, Տեղում սահմանազատման աշխատանքներ են տարվել: «Սա խոսում է այն մասին, որ պետություն չկա, որովհետև պետության գլխավոր գործառույթը երկրի տարածքային ամբողջականության և անվտանգության իրականացումն է: Յուրաքանչյուրն իր համայնքում, յուրաքանչյուրն իր համար փորձում է պաշտպանության հնարավորություն ստեղծել»,-ասաց Տ. Աբրահամյանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
