Ереван, 25.Ноябрь.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Приказ не сопротивляться поступил из Армении в Арцах: Карапетян «Подарок» власти Аршаку Карапетяну Отношения Армении с Россией должны быть на самом важном месте, а у Запада нет того продукта безопасности, который он может предоставить Армении: Аршак Карапетян Процветание нашей страны зависит от каждого из нас: Аршак Карапетян О чем говорит нахождение банков в числе лидеров в списке налогоплательщиков? «Паст» Кто на самом деле является владельцем «Спайки»? «Паст» Важно, что отношения между Ираном и Арменией дружественные и конструктивные: Канани Акция протеста у офиса ООН: требуют возвращения пленных ВИДЕО: Ситуация в Армении и вокруг Армении остается стабильно тяжелой: Карапетян У берегов Сицилии затонул парусник с туристами: один человек погиб, пропали без вести 6 человек


Միջնորդավորված կերպով Հայաստանի տնտեսություն թուրք-ադրբեջանական տանդեմի ներթափանցման վտանգներն առավել քան իրական են. «Փաստ»

Аналитика

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Կորոնավիրուսի համավարակի տարածումը, ապա նաև Արցախում սկսված պատերազմը մեծ հարված են հասցրել Հայաստանի տնտեսությանը։ Եվ տարածաշրջանային նոր իրողության պայմաններում, որպեսզի մեր երկիրը կարողանա ծանր ու անդառնալի կորուստներից հետո վերականգնվել, տնտեսական զարգացմանը նոր թափ հաղորդելն ուղղակի ամենահրատապ հարցերից մեկն է։ Սա նաև մեր պետականության և ինքնիշխանության պահպանման հետ է կապված, քանի որ տնտեսության զարգացումը կարող է նախադրյալներ ստեղծել երկրի ռազմական ներուժի վերականգնման, արտագաղթի ու գործազրկության մակարդակի նվազեցման ու այսօր առկա ծանր ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավման համար։

Չհաշված, որ ինչքան մեծ է լինում պետության ունեցած տնտեսական ներուժը, այնքան այդ երկիրը մեծ ուշադրության է արժանանում միջազգային ասպարեզում արտաքին խաղացողների կողմից։ Ճիշտ է՝ Հայաստանի տնտեսության մեջ որոշակի աճ է նկատվում, այդուամենայնիվ, մասնագետների գնահատմամբ, այդ աճը նկատելի է միայն անցյալ տարվա տոտալ լոքդաունի ժամանակաշրջանի համեմատ ու աշնան աղետալի իրադարձությունների ֆոնին, և դրա ծավալն այն չէ, ինչ պետք էր արագ վերականգնման հասնելու համար։ Սակայն իշխանությունները, քաղաքական դիվիդենտներ շահելու իրենց հին սովորության համաձայն, փորձում են առկա ցուցանիշները ներկայացնել իբրև աննախադեպ երևույթ։ Սրան զուգահեռ, այսօրվա իշխող ուժի ներկայացուցիչները Հայաստանի տնտեսության զարգացման հեռանկարը կապում են տարածաշրջանում հաղորդակցության ուղիների ապաշրջափակման և Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորման հետ։

Սակայն տնտեսական առումով Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ գործ ունենալն իր մեջ ավելի շատ լուրջ վտանգներ է պարունակում, քան զարգացման հեռանկարներ։ Թերևս այսօր տեղի ունեցող իրադարձությունների արդյունքում տեսնում ենք, թե Թուրքիան և Ադրբեջանն ինչպես են օգտագործում իրենց տնտեսական լծակները տարբեր երկրների քաղաքականության վրա ազդելու համար։ Ու այս հարցում Հայաստանի երկու թշնամի հարևաններն օգտագործում են իրենց կողմից ներդրումներ կատարելու նպատակաուղղված քաղաքականությունը։

Ու եթե Անկարան կարող է բազմաթիվ երկրներում՝ Բալկանյան և Աֆրիկյան երկրներով սկսած ու Միջին Ասիայի պետություններով վերջացրած, տարբեր ուղղություններով ներդրումային նախագծերի միջոցով տարածել թուրքական ազդեցությունը, ապա Ադրբեջանը հիմնականում գործի է դնում էներգետիկ ռեսուրսների մատակարարման իր պոտենցիալը։ Այսպես, օրինակ՝ Ադրբեջանի պետական նավթային ընկերությունը՝ SOCAR-ը Վրաստանում գործող իր դուստր ընկերության՝ SOCAR Energy Georgia-ի միջոցով բենզինի և վառելիքային վրացական շուկայում գերակշռող դիրք է զբաղեցնում։ Ավելին՝ այն տարիներ շարունակ եղել է Վրաստանի առաջին հարկատուն ու շարունակում է մնալ խոշոր գործատու։

SOCAR-ը ներդրումներ է կատարում Վրաստանում նաև բարեգործական ծրագրերի իրականացման նպատակով: Եվ, բնականաբար, այս իրողության հետ վրացական իշխանությունները չեն կարող հաշվի չնստել։ Եթե Բաքուն տարբեր երկրներում օգտագործում է իր էներգետիկ լծակները, ապա կարելի է պատկերացնել, թե ինչ թափով կփորձի ներխուժել հայկական էներգետիկ շուկա, գերիշխող դիրք ձեռք բերել ու բացառապես թելադրել իր օրակարգը։ Այսպիսի վտանգը հաշվի առնելով՝ պատահական չէ, որ մամուլում մեծ ուշադրության է արժանացել էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանի այն հայտարարությունը, թե իրենց նախարարությունը քննարկում է 60 միլիոն դոլարանոց ներդրումային ծրագիր կյանքի կոչելու հարցը, որի արդյունքում Հայաստանում կստեղծվի բենզալցակայանների նոր ցանց: Ըստ նրա, այս ներդրումային ծրագիրը Վրաստանից է։

Զարմանալի չէ, որ այս հայտարարությունից հետո մամուլում ու հանրային լայն շրջանակներում արդեն իսկ ահազանգ է հնչեցվում։ Խնդիրն այն է, որ լրատվամիջոցները պարզել են, որ այդ ծրագիրն իրականացնելու է հայտնի մեծահարուստ Դավիդ Յակոբաշվիլին, ով ղեկավարում է Petrocas Energy Group ընկերությունը, որը Վրաստանի տարածքով նավթամթերքի փոխադրումներ է իրականացնում։ Այն նաև դեպի Հայաստան եկող վառելիքի երկաթուղային փոխադրողն է։ Ուշագրավ է, որ Petrocas Energy Group-ից հայտարարում են, որ իրենք նավթամթերքը գնում են ռուսական Лукойл նավթային ընկերությունից, ռումինական Rompetrol-ից, հունական Hellenic Eco-ից և ադրբեջանական SOCAR-ից: Ընդ որում, ադրբեջանական մամուլում հրապարակումներ են եղել այն մասին, թե միանգամայն հնարավոր է, որ Յակոբաշվիլին SOCAR-ից գնված նավթ է վաճառում Հայաստանին:

Թեև Յակոբաշվիլիի ղեկավարած ընկերությունը նշում է, որ Հայաստանին մատակարարվում է միայն ռումինական և հունական նավթ, սակայն առևտրային գործողությունները տեղի են ունենում այնպիսի բարդ օֆշորային ցանցերի միջոցով, որ դրանց հետևելն ուղղակի անհնար է: Ուստի պատահական չեն հայկական մեդիա տիրույթում շրջանառվող այն ողջամիտ կասկածները, թե SOCAR-ը Հայաստանում ներդրում անելու ցանկություն ունեցող ընկերության միջոցով կարող է միջնորդավորված սողոսկել հայկական շուկա, դեմպինգի միջոցով մենաշնորհային դիրք գրավել և պայմաններ թելադրել։ Ու շատ տարօրինակ է, որ վրացական ներդրողը շատ մեծ ծավալի ներդրում է ցանկանում Հայաստանում անել հենց պատերազմի հետևանքով ստեղծված իրավիճակի պայմաններում, ի՞նչն էր նրան խանգարում այդ ներդրումն անել, օրինակ՝ պատերազմից առաջ, երբ իրավիճակն ավելի կայուն էր։ Ու ընդհանրապես, հարցը միայն այս նախագծի շրջանակներում չի ավարտվում։

Առաջիկայում ևս հնարավոր է հանկարծակի այնպիսի արտերկրյա ներդրողներ հայտնվեն, որոնց հետևում կանգնած կլինեն Թուրքիան ու Ադրբեջանը։ Թուրք-ադրբեջանական տանդեմի նպատակներից եկող վտանգները առավել քան իրական են, սակայն խնդիրը կապված է նաև Հայաստանի գործող իշխանությունների վարքագծի հետ։ Արդյոք նրանք, լուրջ վերլուծության ենթարկելով կասկածելի ներդրողների ծրագրերը, կարողանալո՞ւ են խափանել Թուրքիայից և Ադրբեջանից եկող վտանգները, թե՞ նախընտրելու են թուրքերի հետ «ախպերությունն» ու հանուն տնտեսական մի փոքր տեղաշարժի, որի դեպքում կարող են հայտարարել, թե խոստացված ներդրումներն են բերում, վաճառել Հայաստանի ինքնիշխանության և ինքնուրույն որոշումներ ընդունելու կարողության վերջին մնացորդները։ Չնայած ինչի՞ մասին ենք խոսում. փորձը ցույց է տալիս, որ այս իշխանությունները ցանկացած քայլի ընդունակ են։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում 

Показом фильма «Месье Азнавур» открылся 27-й Пражский кинофестиваль французских фильмовИзделия армянских мастеров представлены на Рождественской ярмарке Шпиттельберга в ВенеГенрих Мхитарян начал писать автобиографиюФонд «Музыка во имя будущего» предлагает талантливым молодым музыкантам стать участниками программы «Образовательная поездка в Дубай»Министр окружающей среды Канады Стивен Гилбо призвал к освобождению армянских заключенных, незаконно удерживаемых в АзербайджанеКто станет депутатом? «Паст»Очередная «шустрость» свалить на других собственные ошибки: «Паст»Даст ли ход «папкам», или удовлетворится увольнением? «Паст»В списке основных налогоплательщиков также есть грузоперевозчики: «Паст»Уголовное преследование в отношении предпринимателей продолжается: «Паст»Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигации Как не разориться в Черную пятницу: 5 полезных советовОжидать эскалации нужно всегда: Алексей АнпилоговАрмения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюДети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBankЮнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПримечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст» Авантюризм кадровых движений: «Паст» Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст» Палата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицКак собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст» Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоНС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномАрпине Саркисян будет назначена главой МВД РАЕС направит в Грузию "политическую миссию"Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовПрограмма «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024Азербайджанцы стали настоящей головной болью в России։ «Паст» Принесет ли Армении какую-либо пользу членство в Римском статуте? «Паст» Эксклюзивная платформа для сферы туризма: «Паст» Скажешь, чтобы и он написал заявление: «Вотсапские увольнения» будут продолжительными: «Паст» Находясь ниже плинтуса говорят о «плинтусном» рейтинге: «Паст» Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городах Компания UPay присоединилась к инфраструктуре Open QR компании IdramБесплатная карта Mastercard и 10% idcoin за безналичные покупки. IDBankВ Ереване подведены итоги 19-й ежегодной Международной олимпиады по микроэлектронике Университет «Евразия» объявил набор студентов Навстречу мечте: эксклюзивное предложение фонда «Музыка во имя будущего» для музыкантов и преподавателейГенеральный директор компании Ucom Ральф Йрикян принял участие в ежегодном технологическом саммите Silicon Mountains Экономим вместе. IDBank и Idram