«Այս իշխանությունները միշտ դեմ են եղել Արցախին». «Փաստ»
Интервью«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Ադրբեջանն սկսել է Ռուսաստանի վրա ճնշում գործադրելու փորձեր անել: Մինչ այս այդ փորձերն արվում էին հայտարարությունների, իսկ հիմա՝ ռազմական հարձակումների միջոցով: Անդրադառնալով Արցախի ու ՀՀ-ի ուղղությամբ Ադրբեջանի վերջին գործողություններին՝ «Փաստի» հետ զրույցում նշել է «Կովկաս» ինստիտուտի վերլուծաբան Հրանտ Միքայելյանը:
«Ռուս-ուկրաինական հակամարտությունն այս տարածաշրջանում անվտանգության վակուում է ստեղծել, որովհետև ՌԴ-ն ի վիճակի չէ իր ուժը զուգահեռ պրոյեկտել: Հաշվի առնելով, որ պատերազմն ընթանում է արդեն ավելի քան երկու շաբաթ, Ադրբեջանում կարծում են, թե կարող են պահից օգտվել՝ մի կողմից ճնշում ցույց տալ Ռուսաստանին, մյուս կողմից՝ Հայաստանին ու Արցախին ցույց տալ իրենց ռազմական գերակայությունը: Ի սկզբանե պարզ էր նաև, որ եթե Ռուսաստանը երկար ժամանակ ուկրաինական ճակատում առաջխաղացում չունենա, Ադրբեջանն օգտվելու է առիթից, որովհետև Ադրբեջանը ՌԴ-ին հիմնականում որպես հակառակորդ է ընդունում: Թեպետ իրենց դիվանագիտական ղեկավարությունը ՌԴ-ին այլ պատկեր է մատուցում, բայց իրականությունն այլ է»,-ասաց վերլուծաբանը:
Անդրադառնալով Ադրբեջանի ԶՈւ գործողություններին և այդ համատեքստում դիտարկելով ՀՀ իշխանությունների արձագանքը՝ վերլուծաբանը շեշտեց, որ դիրքորոշումը սպասելի էր: Նշենք, որ Նիկոլ Փաշինյանը նախօրեին որևէ կերպ չմեկնաբանեց Ադրբեջանի սադրիչ գործողությունները, իսկ իշխող խմբակցության կողմից ընտրված ՀՀ նախագահը, նկատի ունենալով «խաղաղության դարաշրջանը», ասաց՝ «հետո ինչ, որ Ադրբեջանը կրակում է, մենք մեր ճանապարհից չենք շեղվում»:
«Երկրագնդի վրա շատ քիչ իշխանություններ կան, որոնք իրենց երկրի տարածքի համար չեն անհանգստանում ու պատրաստ են ցանկացած գնով անգամ թշնամուն զիջել տարածքները: ՀՀ իշխանությունը հենց այդ քիչ իշխանությունների շարքում է: Ի դեպ, նախագահին նշանակել են այդ պաշտոնին հենց նրա համար, որ առկայության դեպքում վավերացնի այնպիսի փաստաթղթեր, որոնք ենթադրում են տարածքային զիջումներ թե՛ Արցախից, թե՛ ՀՀ տարածքային ամբողջականության տեսանկյունից: Այս իշխանությունները միշտ դեմ են եղել Արցախին, ու հիմա իրենց մոտեցումներն են պարզապես արտահայտում: 2018, 2019 թվականներին սուտ հայտարարություններ էին արվում, հիմա իշխանություններն այդ առումով պարզապես շատ ավելի ազնիվ են խոսում: Եթե ընթերցենք ներկայիս դե ֆակտո վարչապետի՝ հատկապես մինչև 2015-ը գրված հոդվածները, ապա կտեսնենք, որ իր դիրքորոշումը միշտ էլ հակաարցախյան է եղել, այստեղ զարմանալի ոչինչ չկա: Ավելին՝ ոչ միայն հակաարցախյան, այլև պրոթուրքական: Եվ հիմա այս քաղաքականությունն են իրականացնում»,-ասաց նա՝ նշելով, որ, ցավոք, այս իրողությունը պատշաճ արձագանք չի ստանում քաղաքական դաշտի ու ժողովրդի կողմից»,-ասաց նա:
Հրանտ Միքայելյանը շեշտեց՝ իրականում մեզ պետք է բանակն արդիականացնել, անվտանգության ու արտաքին նոր քաղաքականություն մշակել. «Պետք է ադեկվատ գնահատվի ռիսկը, որը կա ու աճում է: Մեծ հաշվով, պետք է ադեկվատ գնահատվեն երկրի առջև ծառացած սպառնալիքները: Հիմա այս իշխանությունները ուզում են Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ Հայաստանին ցանկացած գնով հաշտեցնել և, խոշոր հաշվով, Հայաստանին գցել Արևմուտք-Արևելք միջանցքի տրամաբանության մեջ: Սա է պատճառը, որ, ըստ իրենց, Ադրբեջանի սադրանքներն այդքան էլ մեծ չեն, իսկ այն, որ Ադրբեջանը նպատակ ունի Հայաստանից կամ Արցախից տարածքներ պոկել, դիտարկում են որպես թույլատրելի իրողություն: Հիշեցնեմ՝ 2021 թ. դեկտեմբերին Փաշինյանը հայտարարեց, որ «Արցախը սպառել է Ադրբեջանից դուրս մնալու հնարավորությունը»: Հիմա իրենք պարզապես նույն տրամաբանությամբ շարունակում են»:
Հրանտ Միքայելյանը շեշտեց, որ իրականում գործ ունենք հստակ սպառնալիքների հետ: «Թուրքիայոմ իրականացված սոցհարցումը ցույց է տվել, որ իրենց թիվ 1 թշնամին հենց Հայաստանն է համարվում, և այդ կարծիքն ունեցողների տոկոսն աճում է: Էթնիկ հայերի նկատմամբ վերաբերմունքը կրկին դեպի վատն է փոխվում: Այս սպառնալիքը չի չեզոքացվելու, որքան էլ ոմանք փորձեն դրա մասին չխոսել կամ այլ կերպ ներկայացնել: Հաջորդը՝ Հայաստանը կանգնած է լրջագույն անվտանգային սպառնալիքի ու մարտահրավերների առաջ: Պետք է հաշվի առնել նաև Ռուսաստանի ռազմավարական իրավիճակը, որն այս պատերազմի հետևանքով վատացել է»,-ասաց մեր զրուցակիցը՝ նշելով, որ այս իրավիճակում դրսի ուժերից աջակցություն ստանալու սպասելիք ևս չպետք է ունենալ:
Մեր զրուցակիցը շեշտեց ընդդիմության կողմից կոնցեպտուալ այլընտրանքի, նաև մարդկանց մոբիլիզացնելու անհրաժեշտության մասին. «Եթե ընդդիմությունը դա անի, ինչ-որ փոփոխություններ կարող են լինել, բայց քաղաքական ադեկվատ աշխատանք պետք է տարվի, որ ժողովուրդը ավելի լավ պատկերացնի, թե ինչ է կատարվում, և, ըստ այդմ էլ, պահանջներ ներկայացնի իշխանությանը: Հիմա հասարակությանը փորձում են ներկայացնել, թե շահելու ենք, եթե հայ-թուրքական սահմանը բացվի: Գրագիտություն ունեցող մարդիկ հասկանում են, որ նման բան չի լինելու, բայց քանի որ քարոզչամեքենան աշխատում է, մարդկանց զգալի մասին փորձում են խաբել, սխալ ուղղությամբ տանել: Ժողովրդի զգալի մասը մոլորված է ու չի պատկերացնում իրականությունը: Ճիշտ պատկերը ներկայացնելն ընդդիմության պոզիտիվ պարտականությունն է»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում