«Առանց հիմնավորումների ասում են՝ երբ բուհերը տեղափոխենք Աշտարակ, կրթության ուրիշ որակ կունենանք. Աշտարակում կախարդական փայտիկ կա՞»․ «Փաստ»
Интервью
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
«Դեմ չեմ ակադեմիական քաղաք ունենալու գաղափարին, բայց դեռ շատ հարցականներ կան»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը:
Օրինակ է բերում՝ հստակ չէ, թե արդյո՞ք բոլոր պետական բուհերն են տեղափոխվում Աշտարակ, թե՞ մի մասը մնում է Երևանում: «Եթե տեղափոխում են մեկ-երկու բուհ, այսպես ասենք, ավելի մասնագիտացված բուհեր, օրինակ՝ գյուղակադեմիան, արվեստին առնչվող բուհերը, որոնք ավելի սպեցիֆիկ են և գուցե տեղին կլինի դրանց տեղափոխումը, բացի դա, կան ներդրողներ, որոնք պատրաստ են ամբողջ ծախսերը հոգալ և այլն, շատ լավ է: Բայց սա պարզ չէ: Ասում են՝ ութ բուհ է ստեղծվելու գործող բուհերի միավորման արդյունքում, բոլորը տեղափոխվելո՞ւ են Աշտարակ, թե՞ ոչ: Այս բոլոր հարցերն անորոշ են: Մյուս կարևոր հարցը՝ բուհերը տեղափոխում են, փոխում միայն շենքային պայմանները, չեմ կարծում, որ դա կարող է ինչ-որ էական ազդեցություն ունենալ կրթության որակի վրա, որովհետև բուհի գտնվելու վայրը չի կարող ֆունդամենտալ ազդեցություն ունենալ այս հարցում, եթե չես փոխում բուհերի կառավարումը, դասախոսների դասավանդման որակը, ծրագրերը:
Եթե այսօրվա կառավարությունն ունի այս հարցերի պատասխանները, ինչո՞ւ է հապաղում, թող այսօրվանից սկսի կառավարման բարեփոխումներ, դասախոսների դասավանդման որակի բարելավում, ինչո՞ւ ենք սպասում 2026 թ.-ին, երբ շենքերը կկառուցվեն: Եկեք հիմա սկսենք: Բուհերը տեղափոխում են այլ տեղ, որ լայն սենյակներ լինեն, չեմ կարծում, որ դա մեծ խնդիր է: Նույնը կարելի է Երևանում ապահովել, ի վերջո՝ սենյակներով չենք կարող կարևոր հարց լուծել: Դրա համար կուզենայի, որ այս ծրագիրն ավելի մանրամասն լիներ և համոզիչ ձևով երևար այդ ծրագրում, թե ինչու, ասենք, Աշտարակում գործելով՝ բուհերն ավելի լավ որակ կտան: Այս պահին ասել, որ այնտեղ ավելի մեծ հնարավորություններ կունենանք, ավելի շատ լաբորատորիաներ և այլն, կներեք, բայց այն կարծիքին չեմ, որ մեր բուհերի վատ վիճակի պատճառը շենքերն ու լաբորատորիաներն են կամ էլ զուգարանների պակասը:
Կարծում եմ՝ ամենամեծ խնդիրն այսօր այն է, որ ուսանողների սովորելու մոտիվացիան շեշտակի պակասել է, եթե բուհերը տեղափոխեցինք Աշտարակ կամ մեկ այլ քաղաք, այդ ի՞նչ է լինելու այնտեղ, որ նրանց մոտիվացիան շեշտակի բարձրանա: Եթե ուսանողին նստեցնեն գեղեցիկ լսարանում, չեմ կարծում, թե նրա մոտիվացիան կբարձրանա, այնպես չէ, որ մեր լսարաններն այսօր կիսափուլ են: Մեր բուհերը վերանորոգման աշխատանքներ անում են, նորմալ պայմաններ կան: Պետք է ապացուցել, համոզել, որ, օրինակ՝ բուհերի տեղափոխության դեպքում ուսանողները կդադարեն դասերի հաշվին աշխատել, դասերի հանդեպ անտարբեր լինել և կսկսեն սովորել: Աշտարակում այդ ի՞նչ հրաշք կամ կախարդական փայտիկ կա, որի մասին մեզ չի ասվում: Սա է ինձ համար խնդիրը, որովհետև առանց հիմնավորելու, ապացուցելու ասել՝ մենք այնտեղ կստեղծենք այնպիսի պայմաններ... Իսկ ինչպիսի՞ պայմաններ: 21-րդ դարի ուսանողին չես կարող ոսկեզօծ պատերով կամ լաբորատորիաներով զարմացնել, որովհետև հաստատ դրանց չլինելու պատճառով չէ, որ ինքը չի սովորում»,նշում է մեր զրուցակիցը:
Բուհերը Երևանից տեղափոխելու առաջարկ արվել է նաև նախորդ կառավարության օրոք, գուցե նաև ավելի վաղ, բայց որևէ մեկը չստանձնեց այս պատասխանատվությունը՝ հաշվի առնելով մի շարք գործոններ: «Չարեցին, որովհետև մեծ ռիսկեր կան և մեծ ծախսեր են պահանջվում: Առաջարկում էին որոշ բուհեր տեղափոխել Գյումրի, շատ լավ միտք է, բայց կկարողանա՞նք բոլոր ուսանողներին ապահովել հանրակացարաններով, հսկայական ենթակառուցվածքներ են պահանջվում: Կամ դասախոսները տեղափոխվեցին Գյումրի, նրանց պետք է բնակարանով ապահովեն, ամեն օր չեն կարող գնալ Գյումրի ու վերադառնալ: Նման գումարներ չկային: Օրինակ՝ Կենտրոնական բանկն իր ստորաբաժանումներից մեկը տեղափոխեց Դիլիջան, հիմա որևէ մեկը չի ուսումնասիրում՝ սրա արդյունքում ի՞նչ ունեցանք:
Հետաքրքիր կլիներ, եթե կառավարությունը բանկի օրինակով խոսեր եղած փոփոխությունների մասին: Այն, որ որևէ մեկը բուհերը Երևանի կենտրոնից չէր տեղափոխում, ուներ իր տրամաբանությունը: Հայաստանի բնակչության ճնշող մեծամասնությունը Երևանում և հարակից մարզերում է՝ Արարատն ու Արմավիրն ամենախիտ բնակեցված մարզերն են, գուցե դա է պատճառը, որ բուհերը շարունակում են «պահել» Երևանում: Հանրակացարանների կարիքը մեծ չէ, շատ ուսանողներ, Երևանում ունենալով բարեկամներ, մնում են նրանց տանը և այլն: Կառավարությունը պետք է հաշվարկի, որ շատ մեծ ծախսեր է կատարելու: Օրինակ՝ կառուցի մետրոյի Աջափնյակի կայարանը, այդ դեպքում Աշտարակ հասնելը մի փոքր կհեշտանա, արագընթաց գնացք է պետք, բայց եթե տոմսի գինն, օրինակ՝ 500 դրամ եղավ, դա կարող է խնդիրների հանգեցնել, այսօր ուսանողը 100 դրամով համալսարան է հասնում, իհարկե, ոչ բոլորը: Այդ գնացքը պետք է կայարաններ ունենա, կայարանն աշխատողներ, ամեն ինչը ծախս է: Պետք է հաշվարկներ լինեն, իսկ հիմա ընդհանուր ձևով, առանց ապացույցների ու հիմքերի ասում են՝ երբ բուհերը տեղափոխենք Աշտարակ, լրիվ ուրիշ որակ ենք ունենալու: Ինքս կողմ եմ ակադեմիական քաղաքի գաղափարին, բայց կառավարությունը պետք է բոլոր ծախսերը հոգա, ենթակառուցվածքների հարցը լուծի, բացի դա էլ չլինի այնպես, որ մեկ օր էլ ասեն՝ ֆինանսական ճգնաժամի մեջ ենք, այլևս չենք կարող ծախսերը հոգալ, ի՞նչ կլինի այդ ժամանակ»,-եզրափակում է կրթության փորձագետ Սերոբ Խաչատրյանը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
