«Ուզում է անգամ մի ամբողջ հավերժություն անցնի, քանի դեռ ողջ ենք, մեզ համար ցավը չի մեղմվի». կրտսեր սերժանտ Միսակ Կիրակոսյանն անմահացել է Իշխանասարում. «Փաստ»
Интервью«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Ամեն անգամ պատերազմով անցած տղաների մասին նյութ պատրաստելիս ինքս ինձ համար հստակ սկզբունք եմ սահմանել՝ չխոսել բացառապես պատերազմի մասին, որովհետև երբեմն տպավորություն է ստեղծվում, թե նրանք ծնվել էին պատերազմին մասնակցելու և անմահանալու համար: Տիկին Անուշի՝ Միսակ Կիրակոսյանի մայրիկի հետ զրույցը ևս այսպես ենք սկսում: Նա, համակարծիք լինելով այս տեսակետի հետ, ասում է՝ «տղաների կյանքը պատերազմով չի սկսվել, պատերազմով ավարտվել է»: Միսակը ծնվել է 2003 թ. մայիսի 2-ին Վեդի քաղաքում: Դպրոց է հաճախել, հետո ընդունվել Պոլիտեխնիկական համալսարան՝ ծրագրավորման բաժին:
«Դպրոցական տարիներին տարբեր սպորտաձևերի է հաճախել, բայց կարճ ժամանակով: Շուտ էր հիվանդանում, ես էլ ընդդիմանում էի, ասում՝ մի գնա սպորտի: Դպրոցական տարիներին չեմ ասի, թե փայլուն առաջադիմություն է ունեցել, բայց որ առարկան իրեն հետաքրքրել է, մեծ հաճույքով սովորել է: Ապագայի վերաբերյալ մեծ երազանքներ և հույսեր ուներ: Համալսարանի քննությունները հանձնեց, ընդունվեց, բայց ուսանող լինել չհասցրեց՝ 2021 թ. հուլիսի 8-ին զորակոչվեց բանակ»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է տիկին Անուշը:
Հաստատում է՝ որդին շատ էր սիրում մաթեմատիկան, և մասնագիտական ընտրությունը ևս պատահական չէր: «Մտածում էր, որ կկարողանա այդ ոլորտում կայանալ, պահանջարկը մեծ է, լավ աշխատանք կունենա, ընտանիքի մասին կկարողանա հոգ տանել: Մասնագիտական ընտրությունն այդպես է կայացրել»,-հավելում է զրուցակիցս:
Որդիներից կրտսերին նկարագրելիս մայրիկին երևի թե անգամ աշխարհի բառերը չեն բավականացնի. «Կենսուրախ էր, բարի, մարդասեր, մարդկային լավագույն հատկանիշներով օժտված մարդ էր: Երբ պետք էր, ավելի աշխույժ էր, երբ անհրաժեշտ էր՝ լուրջ ու զգոն: Կյանքը հասկանում էր այնպես, ինչպիսին այն կար, իր բոլոր կողմերով»: Միսակը ծառայության է զորակոչվել 44-օրյա պատերազմից մեկ տարի անց: Հետաքրքրվում եմ մայրիկից՝ իսկ ինչպիսի՞ն էին որդու մտքերը, զգացողությունները, անհանգստություն կա՞ր:
«Շատ լավ էր տրամադրված ծառայությանը: Ասում էր՝ մա՛մ, շուտ գնամ, շուտ գամ: Գնամ, գամ ու հասնեմ իմ անելիքներին: Իր նախաձեռնությամբ գնաց զինկոմիսարիատ, ծանուցագիրը ստացավ: Իմ տրամադրվածությունն ու զգացողություններն այլ էին: Մեծ տղաս 44-օրյա պատերազմի մասնակից է, զորակոչվել էր 2020 թ. հուլիսին: Միսակին բանակ ճանապարհելուց հետո ամուսիններով մեկ տարի մենակ մնացինք: Ավագ որդուս և Միսակի տարիքային տարբերությունը մեկ տարի է. երբ Միսակը զորակոչվեց ծառայության, այդ ժամանակ մեծ տղաս Արցախում էր ծառայում՝ մեկ տարվա ծառայող էր արդեն: Ներքին անհանգստություն կար, շատ դժվար էր մեզ համար»:
Միսակը ծառայել է Գորիսի «Զանգեր» զորամասում, եղել է կրտսեր սերժանտ, դիրքի ավագ: «Մեկ տարի և երկու ամիս ծառայել է: Մեկ օր չի դժգոհել որևէ բանից: Բողոքող ու տրտնջացող չէր, եթե անգամ նեղվել է ինչ-որ դժվարություններից, մենք երբեք չենք իմացել այդ մասին: Ու երբ ես էի մի ավելի բան հարցնում, արձագանքում էր՝ մա՛մ, մի ասա: Իր տեսակն այդպիսին էր: Ուզում էր ծառայել, ցանկությունը մեծ էր, և անգամ 44-օրյա պատերազմը չփոխեց իր այդ որոշումը: Հայրենասեր էր իր տեսակով: Անգամ պատերազմի ժամանակ գնացել էր զինկոմիսարիատ, որպեսզի կամավորագրվեր ու գնար ծառայության: Իրեն ասել էին՝ փոքր ես, տարիքդ չի լրացել: Այդ ընթացքում անվադողեր էին հավաքում դիրքերի համար, ակտիվորեն ամեն ինչին մասնակցում էր»:
Միսակն անմահացել է Իշխանասարում՝ 2021 թ. սեպտեմբերի 13-ին: «Ամուսինս յոթ օր Գորիսում մնաց, զորամասի հետ կապ էր պահում, բայց ոչ մի տեղեկություն չկար: Հետո արդեն անալիզներ, Հերացի, մինչև որ սեպտեմբերի 30-ին կանչեցին, որ գնանք... Միսակին չեմ տեսել, այնպես արեցին, որ դրան էլ կարոտ մնացինք: Ասում էին, որ մարմինն ամբողջական է, չի վնասվել, բայց քանի որ երկար ժամանակ է անցել, դատաբժիշկը թույլ չտվեց, որպեսզի տեսնենք»: Հարցնում եմ՝ իսկ ունե՞ն որդու անցած մարտական ուղին, թե որտեղ է կռվել, ինչպես: Պատասխանը բացասական է:
«Ո՞վ է հիշում, որ մի հատ էլ տեղեկություն տան: Մեր ունեցած ինֆորմացիան մասնիկ առ մասնիկ հավաքել ենք տարբեր խոսակցություններից, զրույցներից: Դիրքերում բոլորը զոհվել են, չի մնացել գոնե մեկը, որ ինչ-որ բան պատմի երեխեքի մասին: Ինչ բոլորին հայտնի է լրատվամիջոցներից, այդ նույնն էլ մենք գիտենք: Գիտենք, որ Միսակը թևից վիրավոր է եղել, իր մայկան հանել է, թևը կապել ու շարունակել կռվել: Մնացել է մինչև վերջ: Դատաբժշկական եզրակացության մեջ նշված է, որ վեց տեղից վիրավորում է ունեցել»: Միսակն այն 97 տղաներից մեկն է, որոնց մարմիններն օրեր անց փոխանցել էին հայկական կողմին:
«Այնքան դժվար է այս ամենի մասին խոսելը: Հիմա մնացել ենք երեքով: Չեմ էլ կարող բացատրել, թե ինչպես ենք ապրում առանց Միսակի, անտանելի բարդ է: Ուզում է անգամ մի ամբողջ հավերժություն անցնի, քանի դեռ ողջ ենք, մեզ համար ցավը չի մեղմվի»: Միսակի ու մայրիկի վերջին զրույցը եղել է սեպտեմբերի 12-ին: «Գիշերը ժամը 22:00-ից մինչև 22:50 հեռախոսով զրուցել ենք: Ուրախ էր, լավ տրամադրություն ուներ, այդ ժամանակ էլ որևէ բան չի ասել կամ տրտնջացել՝ մա՛մ, ես լավ եմ, դուք ձեզ լավ նայեք: Երբեք բառ անգամ չի ասել ծառայության դժվարությունների մասին, մեր զրույցները միշտ եղել են առօրյա թեմաների շուրջ: Եթե անգամ ինչոր հարց եմ տվել, ինքը թույլ չի տվել շարունակել, ոչ էլ դժգոհել է կամ ասել ինչ-որ բան: Երանի թե ասած լիներ.. Այնքան բան ունեմ Միսակի մասին պատմելու, չգիտեմ էլ, թե ինչը պատմեցի, ինչը մոռացա ասել»: Միսակը հուղարկավորված է Վեդու քաղաքային պանթեոնում՝ մոտ իր տանն ու ընտանիքին: Ընտանիքին նաև զորամասից ասել են, որ մեդալների է արժանացել, բայց մինչ օրս հավել յալ տեղեկություն չունեն: Իսկ վերջում շատերին համակած անտարբերություն կոչվող ցավի մասին:
«Այս սերունդը ոսկե սերունդ է, որի գինը մենք չհասկացանք: Բոլորը յուրահատուկ էին, ընտրյալներ: Ոչ ոք չգիտի, թե ապագայում այս տղաներն ինչ հաջողություններ էին ունենալու: Որքան ընտանիքներ չկազմվեցին, որքան ընտանիքներ քանդվեցին: Անցյալից դասեր չքաղեցինք, այս ամենը նաև մեր անփութության հետևանքն էր: Մեզ միայն մնաց իրենց մասին պատմելը: Պետք է շատ խոսեն տղաների մասին, լուսաբանեն նրանց: Ինչո՞ւ չեն խոսում, չեն պատմում, ինչո՞ւ այդ օրվա հետ կապված պետական մակարդակով որևէ բան չի արվում, անգամ սգո օր չհայտարարվեց: Հիմա երևի իզուր եմ խոսում, Միսակը լիներ, կասեր՝ մամա՛, սո՛ւս, մի՛ խոսա: Ուղղակի շատ մեծ ցավ եմ ապրում այս անտարբերությունից: Երբեմն տպավորություն է, որ այդ օրը ոչինչ էլ չի եղել, կամ այդպես էլ պետք է լիներ»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում