«Շարժումն իր գոյությամբ արդեն իսկ շատ դրական երևույթ է Հայաստանի Հանրապետության շահերի տեսանկյունից». «Փաստ»
Интервью«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Տավուշը՝ հանուն Հայրենիքի» շարժումից պետք է ճիշտ ակնկալիք ունենալ: Նման կարծիք է հայտնում քաղաքական վերլուծաբան Ռուբեն Մարգարյանը:
«Ոչ միայն շարժման արդյունքներով, այլ տեսնում ենք, որ նաև սոցիալական հարցումների արդյունքներով իշխանության վարկանիշը բավականին ցածր է: Մարդկանց դժգոհությունն, իրոք, շատ է, դրանում համոզվել եմ անձնական շփումների ժամանակ, ասենք, առիթ եմ ունեցել մի հեռու գյուղում հոգեհանգստյան արարողության մասնակցելու ու տեսել եմ, թե մարդիկ որքան են քննադատում իշխանություններին, այնքան, որ, ինչպես ասվում է, հերթը մեզ չի էլ հասնում: Խնդիրը հետևյալն է: Հասկանալի է, մարդկանց հավաքում ես հրապարակում, բայց, ի վերջո, խնդիրը հասնում է, ինչպես ընդունված է ասել, շարժման արդյունքների կապիտալիզացիայի, այսինքն՝ որտեղ պետք է երևան արդյունքները, ինչպես պետք է արտահայտվի այն, որ դժգոհությունը հասել է այնպիսի չափերի, որ իշխանությունը պետք է դիրքերը զիջի»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Մարգարյանը:
Ընդգծում է՝ այսօրվա Սահմանադրությամբ դա բավականին բարդ գործընթաց է: «Պետք է բավականին ձայներ հավաքես, որ անվստահություն հայտնես, ընդ որում՝ թեկնածու ներկայացնելով: Սա էլ բավարար չէ, մեծամասնությունը պետք է քվեարկի քո թեկնածուի օգտին: Ճանապարհը սա է: Մյուսը մանդատները վայր դնելու ճանապարհն է: Իրավաբաններն ասում են, որ այնպես չէ՝ դա 90100 տոկոսով բերելու է խորհրդարանի լուծարմանը, բայց, կարծես թե, բերում է, որովհետև Սահմանադրության համաձայն, մեր խորհրդարանը պետք է բաղկացած լինի առնվազն 101 պատգամավորից: Այսինքն՝ եթե ընդդիմությունը մանդատները հանձնում է և փոխարենը նույն ցուցակից մարդիկ չեն գալիս, խորհրդարանը դառնում է ոչ լեգիտիմ: Դա մյուս ճանապարհն է: Երկու ճանապարհն էլ բավականին բարդ է: Ի՞նչ է անում ներկայիս իշխանությունը, ի տարբերություն նախկին իշխանությունների, ուղղակի անտեսում է տեղի ունեցողը: Ասում է՝ որքան ուզում եք մարդ հավաքեք, ինչ է եղել որ: Ժողովրդավարություն է, պահանջներ եք դնում, ոստիկաններն իրենց գործն են անում, շենքերը պաշտպանում են, խնդիր չկա: Այդ իմաստով շատ դժվար է շարժումը բերել ու հասցնել կոնկրետ ինչ-որ արդյունքի: Էլ չենք խոսում տարբեր մանր-մունր գործոնների մասին»,-նշում է մեր զրուցակիցը:
Վարչապետի թեկնածուի մասին խոսելիս քաղաքական վերլուծաբանը հիշեցնում է՝ հիմա որպես թեկնածու Բագրատ Սրբազանի անունն է: «Սահմանադրությունը դա արգելում է: Որքան էլ որոշ իրավաբաններ փորձեն ասել, որ այս կամ այն տարբերակով կարելի է հարցը լուծել, պարզ է, որ չի կարելի է: Սահմանադրության մեջ հստակ գրված է, որ վերջին չորս տարին վարչապետի թեկնածուն պետք է լինի միայն Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի: Այս բոլոր խնդիրները դժվարացնում են շարժման՝ վերջնական արդյունքի հասնելը: Բայց մյուս կողմից՝ ասել, որ, օրինակ՝ շարժումը սխալ ուղու վրա է, ճիշտ բան չի անում, վնասակար է, ընդհանրապես անհեթեթություն է: Շարժումը բարձրացնում է Հայաստանի Հանրապետության, այսպես ասած, դիմադրողականությունը: Շատ հեշտ է պատկերացնել, որ, օրինակ՝ վաղը շարժում չլինի, հավաքվեցին հրապարակում, Բագրատ Սրբազանն ասաց՝ ժողովուրդը քիչ է, շարժումը դադարեցնում ենք:Բնական է, թե ինչ է լինելու:
Հաջորդ օրն Ադրբեջանից և Թուրքիայից լսելու ենք՝ դե, սա տվեք, այն տվեք: Քանի շարժումը կա, կա այդ դիմադրողականությունը: Կես կատակ, կես լուրջ կարելի է ասել, որ այն բոլորին է օգուտ, նույնիսկ Նիկոլ Փաշինյանին, քանի որ նա զբաղվում է իր ֆիզիկական վիճակով, ստիպված հեծանիվ է քշում, ֆիզիկական առողջությանն է սկսում հետևել: Դրական իմպուլսներ այս շարժումից շատ են գալիս, բայց վտանգն այն է, որ հանկարծ հիասթափություն չլինի, դա ամենամեծ վտանգն է»,-ընդգծում է քաղաքական վերլուծաբանը: Հավելում է՝ պետք է հասկանալ մարդկանց հոգեբանությունը:
«Նախկին շարժումների ժամանակ փողոցային ընդդիմությունն ավելի շատ էր, հատկապես 2020 թ.-ին, հիմա ավելի պասիվ է: Մարդիկ, այո, կողմ են շարժմանը, դեմ են Նիկոլին, բայց քանի որ մի քանի անգամ դուրս են եկել, այսպես ասած, արդյունք չի եղել, հիմա ավելի շատ պասիվ ընդդիմադիրի դիրքում են: Սոցիալական ցանցերում են արտահայտում իրենց դժգոհությունը, ընտրություն կլինի, դեմ կքվեարկեն իշխող կուսակցությանը: Բայց 2020, 2021 թվականների ցույցերի մասնակցության համեմատ, հիմա ավելի քիչ է: Իմ կարծիքով, շատ վճռորոշ է լինելու առաջիկա հինգ-վեց օրը: Տեղի է ունենալու երրորդ մեծ հանրահավաքը հունիսի 9-ին, ինչպես ասում են, «Бог любит троицу»: Եթե չեմ սխալվում, հաջորդ շաբաթ խորհրդարանը պետք է հավաքվի: Կա՛մ հանրահավաքը և խորհրդարանի նիստը կբերեն ինչ-որ արդյունքի, կա՛մ գոնե հանրահավաքի ընթացքում պետք է ներկայացվի կոնկրետ քայլերի հաջորդականությունը, որոնք անելու է շարժումը: Քայլերի կոնկրետ հերթականության մասին պետք է խոսեն:
Ասեն՝ դնելու ենք անվստահության հարցը, եթե դա չստացվեց, ուրեմն մանդատներն ենք վայր դնում: Պետք է սա հստակ նշվի: Երկու մեծ հանրահավաքներն ընդունենք որպես նախապատրաստական, կազմակերպական աշխատանքներ, բայց հետագայում միայն հանրահավաքները կտանեն շարժման հանգչելուն: Այնպես որ, կարծում եմ, որ հունիսի 9-ի հանրահավաքը և առաջիկա մի քանի օրերը կտան հարցերի պատասխանները, թե այս շարժումը կհասնի՞ ավելի կոնկրետ արդյունքների, թե՞ աստիճանաբար նույն ճակատագիրը կունենա, ինչ 2020, 2021, 2022 թվականների շարժումները: Պետք է լավատես լինենք, որ շարժման ղեկավարությունը հասկանում է վտանգները, մասնավորաբար՝ հիասթափության գործոնը: Իրենց հեղինակությունն է ինչ-որ առումով դրված սեղանին»,-ասում է Մարգարյանը:
Այս շարժումով մեր հասարակությունն արտաքին աշխարհին ցույց է տալիս, որ իրականում չի ընդունում այն, ինչ երկրի ներսում անում է օրվա իշխանությունը. «Դա միանշանակ այդպես է: Գիտենք, որ ամեն ինչ Տավուշով չի պրծնելու: Ադրբեջանը Վարդենիսի, Տիգրանաշենի հետ հարցեր ունի: Մյուս կողմից՝ իշխանությունն էլ է փորձում հաշվի նստել դրա հետ՝ փորձում է մաքսիմալ քիչ զիջել Կիրանցում, փորձում է փոխհատուցումը մաքսիմալ շատ տալ, ոստիկաններին պարգևավճար է տալիս, սա՝ կրկին կես կատակ, կես լուրջ: Շարժումը շատ դրական գործընթացներ է առաջ բերում, ուղղակի մարդիկ ուզում են հիմա հարցը փակել, ինչպես Բագրատ Սրբազանն է ասում, «հարցը երեք-չորս օրվա մեջ փակենք, գնանք հանգստանալու»:
Սա ևս հասկանալի է, բայց օբյեկտիվ գնահատելու համար պետք է ասել, որ շարժումն իր գոյությամբ արդեն իսկ շատ դրական երևույթ է Հայաստանի Հանրապետության շահերի տեսանկյունից: Բոլորս պետք է շահագրգռված լինենք, որ հաղթի, եթե չհաղթի էլ, զարգանա ու չմարի»: Իշխանության ղեկավարը՝ Նիկոլ Փաշինյանը, շարժմանն արձագանքելու յուրօրինակ տարբերակ է գտել՝ հեծանիվ է վարում: Մյուսները ցույց են տալիս, որ իրենք «անհանգստացած չեն մարող շարժմամբ», բայց, չգիտես ինչու, նախագծեր են մշակում, որ եկեղեցուն պատկանող գույքի հետ կապված հարցերը կամ էլ վճարվող հարկերը ստուգեն: Իրո՞ք անհանգստացած չեն: «Ինչպե՞ս կարող են չանհանգստանալ, իրենք էլ գիտեն իրական պատկերը, որ դժգոհությունը շատ մեծ է: Նույնիսկ եթե շարժումը մարի, դժգոհությունը չի մարելու, դժգոհությունն ավելանալու է: Իրենք հաշվի են նստում տեղի ունեցողի հետ, իրենց պահվածքից դա երևում է: Իրենց տեսակետից կեցվածքը ճիշտ է՝ այո, ոչինչ չի եղել, Հայաստանը ժողովրդավարական երկիր է, բողոքները նորմալ են, մարդիկ արտահայտում են իրենց կարծիքը»,-եզրափակում է Ռուբեն Մարգարյանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում