Քաղաքական դաշտի ապաքաղաքականացման տխուր հեռանկարը. «Փաստ»
Քաղաքական«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Հետընտրական Հայաստանում ենթադրվում էին ակտիվ քաղաքական պրոցեսներ, որոնք մի կողմից կբխեին իշխանությունների նախաձեռնողականությունից ու անելիքի առատությունից, մեկ այլ կողմից էլ հիմնված կլինեին ընդդիմադիր դաշտում նոր դերակատարների կայացման վրա: Այսինքն, իշխանությունը պետք է որ լծված լիներ գործնական դաշտում նոր նախաձեռնությունների, ձեռնարկների, միաժամանակ վակուումացված ընդդիմադիր դաշտում իրենց նշաձողը սահմանելու համար պիտի պայքարեին քաղաքական ուժերը:
Այսօր, սակայն, ակտիվ քաղաքական պրոցեսները տեղափոխվել են բացառապես տեղեկատվական դաշտ, որտեղ մրցում են նախկին և ներկա իշխանության «համակիր» դիրքավորողները, մրցում են հնարավորինս ապաքաղաքական, մարգինալ մեթոդաբանությամբ: Ինչո՞վ են այս ընթացքում զբաղված իշխանությունն ու նոմինալ ընդդիմադիրները, դժվար է ասել: Ողջունելի է, որ նրանք չեն մտնում այն դաշտ, որը մարգինալացվում է տարատեսակ խմբերի կողմից: Այդ դաշտում իսկապես ասելիք չկա: Բայց միաժամանակ այդ դաշտը համատարած քաղաքական պասիվության պայմաններում դառնում է հանրային օրակարգ թելադրող:
Մարգինալները հենց դրա համար էլ մարգինալ են, որ չունեն կազմակերպված քաղաքականություն, գործում են այստեղ և հիմա սկզբունքով, ու դժվար թե ինչ-որ մի պահի վերցնեն իշխանությունը: Այս իմաստով նրանցից վտանգ չկա, վտանգ չկա անգամ, որ նրանք կարող են վերցնել նույնիսկ ընդդիմադիր դաշտը: Սակայն մարգինալության հակառակ կողմն էլ այն է, որ լուսանցքում հայտնված մարդիկ, մեծ հաշվով, չունեն կորցնելու ոչինչ, չունեն պատասխանատվության հստակ սահման ո՛չ թիմի, ո՛չ իրենց էլեկտորատի առաջ: Ասել է թե, ունեն գործողությունների ազատություն, որը կարող են կիրառել ցանկացած ձևով:
Հայաստանը միակը չէ մարգինալների առատության առումով: Այդպիսիք շատ են նույնիսկ կայացած քաղաքական համակարգերում: Խնդիրը նրանց՝ հանրային օրակարգի վրա ազդելու չափման մեջ է: Եթե այդ չափման արդյունքները մեծ են, ուրեմն, ոչ թե նրանք են տաղանդավոր ու հեռանկարային խաղացողներ, այլ դաշտն է սնանկ, ինչի հետևանքով էլ վակուումը լցվում է նմանատիպ սուբյեկտների գործողություններով:
Ամեն դեպքում հարկ է նշել, որ մարգինալացման միտումներից վախենալ պետք է: Մարգինալացումը կարող է ապակայունացնել ու ծայրահեղացնել երկրում իրավիճակը: Նմանատիպ սցենարով մենք անցել ենք բոլորովին վերջերս: Երբ 2014-2015թթ. դատարկելով քաղաքական դաշտը հնարավոր մրցակիցներից, սկսելով Սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծ՝ նախկին իշխանությունը համոզված էր, որ չունի իրեն խանգարող որևէ հանգամանք, հանկարծ վրա հասավ 2016թ. հուլիսը: Հուլիսյան դեպքերի դերակատարները «Սասնա ծռերն» էին, որոնք որպես Նախախորհրդարան անցկացնում էին փոքրաթիվ ակցիաներ, իսկ այդ ակցիաների փոքրաթիվությունն էլ իշխանությունը ծաղրում էր կամ չէր ընդունում ի գիտություն:
Ծռերն, իհարկե, իշխանության չեկան: Ոչ միայն որ բռնության հանդեպ Հայաստանում կա ոչ միանշանակ վերաբերմունք: Իշխանության չեկան, որովհետև բավարար կազմակերպված չէին, չունեին ռազմավարություն և մարտավարություն: Բայց կարողացան ցնցել համակարգը, ավելին՝ նույնիսկ հիմա ցնցման վտանգի վրա են կառուցում իրենց հռետորաբանությունը:
Քաղաքական հասունացող վակուումը պետք է լցնել: Թվացյալ աժիոտաժը տեղեկատվական հարթակներում քաղաքական պրոցես չէ, այն ապաքաղաքական է, տեղ-տեղ հակաքաղաքական: Չարժե, որ մենք նորից նույն ճանապարհով անցնենք:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում