«Եթե հավասարակշռված քաղաքականություն չվարեն, բյուջեի մուտքերը չեն ավելանա». «Փաստ»
Հասարակություն«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Չնայած յուրաքանչյուր ապրանք իր տեղն ունի մարդու սննդակարգում, սակայն կարևոր է, որ մի ապրանքի թանկացմանը զուգահեռ մեկ այլ ապրանքատեսակի գինը նվազեցնելու քաղաքականություն էլ վարվի: Այդ ժամանակ գուցե հասարակությունը սկսի, օրինակ, գազավորված ըմպելիքի փոխարեն թան կամ կաթ խմել: Ի դեպ, խորհրդային տարիներին, լավ իմանալով, որ կաթն ու կաթնամթերքը հանդիսանում են առաջնային սպառում ունեցող ու օրգանիզմի համար կարևոր նյութեր պարունակող սննդատեսակներ, ամռան ամիսներին կաթնամթերքի գինն էժանացնում էին, որպեսզի մարդիկ կարողանային դրանք ավելի շատ օգտագործել: Սա՝ ի միջի այլոց, բայց որ առողջ սնվելու համար հարկավոր է բավականին բացատրական աշխատանքեր իրականացնել, միանշանակ է:
Առողջ սնվելն ավանդույթ դարձնելու համար հարկեր, տուրքեր բարձրացնելուց առաջ նախ իշխանությունները պետք է մտածեն, թե ինչ փափուկ մեթոդներ կարելի է կիրառել, որպեսզի սպառողներն ինքնակամ, ասենք, գազավորված ընպելիքը փոխարինեն մեկ այլ՝ ավելի անվնաս ըմպելիքով: Իշխանությունների գործն է նաև աշխատել գործարարների հետ, լսել նրանց կարծիքը և նոր միայն ինչ-որ եզրահանգման գալ, որպեսզի, ինչպես ժողովուրդն է ասում, ո՛չ խորովածն այրվի, ո՛չ էլ շամփուրը:
«Սպառողների խորհրդատվական կենտրոն» հ/կ նախագահ Կարեն Չիլինգարյանը «Փաստի» հետ զրույցում ընդգծեց, որ թեև հասարակության շրջանում նման լայնամասշտաբ բացատրական աշխատանքներից հետո անգամ, բնական է, խնջույքների ժամանակ դժվար թե մարդիկ որոշեին կաթով կամ թանով կենացներ խմել, բայց հաշվի առնելով այն փաստը, որ ողջ տարվա ընթացքում ընդամենը մի քանի օր են նման միջոցառումների մասնակցում, դրական էֆեկտն, այնուամենայնիվ, շոշափելի կլիներ և որևէ կողմի մոտ դժգոհություն չէր առաջացնի:
«Չնայած կան մարդիկ, ովքեր ամեն օր են ոգելից խմիչք ու գազավորված ըմպելիքներ օգտագործում, բայց հիմնականում դրանք ավելի շատ օգտագործում են տխրության կամ քեֆ-ուրախությունների ժամանակ: Այսինքն, այս ապրանքների սպառման ծավալները կաթնամթերքի սպառման հետ չես համեմատի: Ուստի, ես կարծում եմ, լավ կլինի, որ եթե ինչ-որ ապրանքի ակցիզային հարկը բարձրացվում է, մեկ այլ սննդամթերքի հարկը պակասեցվի»,- ասաց Կ. Չիլինգարյանը:
Կազմակերպության ղեկավարի կարծիքով, կառավարությունը պետք է ո՛չ թե մահակի, այլ այնպիսի հավասարակշռված քաղաքականություն վարի, որ ո՛չ սպառողը տուժի, ո՛չ ներկրողը և ո՛չ էլ տեղական արտադրողը:
«Հարկավոր է եղած հնարավորությունները ճիշտ համադրել և տեսնել, թե ո՞ր ուղղությունն է պետք կրճատել, ո՞րը զարգացնել, որպեսզի որևէ կողմ դրանից չտուժի: Հարկավոր է բալանսավորել ուժերը, և դա չպետք է կտրուկ շրջադարձերով կամ հավասարակշռությունը խախտելու ճանապարհով իրականացվի: Այսինքն, միայն տարբեր հարկեր բարձրացնելով՝ հնարավոր չի լինի պետական բյուջեի եկամուտներն ավելացնել»,- ասաց Կ. Չիլինգարյանը:
Ի դեպ, սպառողների վարքագծի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ առանց բացատրական աշխատանքներ իրականացնելու, սովորաբար, մեծ հաշվով, ոչինչ էլ չի փոխվում: Ծխելուն սովոր մարդը շարունակում է նույն տեմպով ծխել, խմիչք օգտագործողն էլ՝ խմել՝ հարվածելով և՛ սեփական գրպանին, և՛ առողջությանը:
«Առանց հասարակության հետ բացատրական աշխատանքներ իրականացնելու, բնական է, որ ծխող կամ խմիչք օգտագործող անձինք ոչ թե կսկսեն ավելի քիչ օգտագործել, այլ կսկսեն ավելի էժան և անորակ ապրանք որոնել և գնել: Մի մասն, օգտվելով այդ առիթից, կսկսի մաքսանենգ ճանապարհով ապրանք «ներկրել», մյուսներն էլ, ասենք, տանը կամ սեփական պարտեզում թութուն աճեցնել, որպեսզի օրգանիզմի պահանջը լրացնեն: Այսինքն, վատ սովորությունները վերացնելու համար նախ հարկավոր է պետական քաղաքականություն մշակել, քարոզչություն իրականացնել և հասարակության հետ աշխատել: Ինչ վերաբերում է դժգոհություններին, բոլոր երկրներում էլ հասարակությունը մշտապես դեմ է լինում ցանկացած թանկացման: Ու երբ կարճ ժամանակահատվածում տարբեր ոլորտներում, տարբեր ուղղություններով են սկսում թանկացումներ նախատեսել, դա կարող է ազդել թե՛ արտադրության, թե՛ ներդրման և թե՛ սպառման ծավալների վրա, որից բյուջեն ոչ միայն չի շահի, այլև՝ կտուժի»,- ասաց Կ. Չիլինգարյանը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում