Հայոց Ցեղասպանության ճանաչման հարցը բարոյական հարթությունից պետք է տեղափոխել գործնական դաշտ
ՔաղաքականՔաղաքագետ Լևոն Շիրինյանի կարծիքով՝ ապրիլի 24-ը հայերիս համար ոչ միայն պատմական հիշողության շարունակականության, Եղեռնի զոհերի հիշատակի օր է, այլ նաև անցած տարիների ընթացքում իրականացրած ու չիրականացրած գործերը հանրագումարի բերելու օր: Այսինքն՝ ամենևին էլ պարտադիր չէ, որ տարին Նոր տարվա օրերին ամփոփվի, այլ ժամանակն է, որ հայերիս համար ապրիլի 24-ը նույնպես տարին ամփոփելու ժամանակաշրջան դառնա:
«Ապրիլի 24-ը նախորդ տարվա արածը, չարածն ու անելիքը հասկանալու օր պետք է լինի: Այն նաև համայն հայության մոբիլիզացիայի, միմյանց սատարելու օրի խորհուրդ պետք է ունենա: Ինչ վերաբերում է պետական քաղաքականությանը և քայլերին, ապա ապրիլի 24-ը երկրի ռազմավարության ճշգրտման օր պետք է լինի, ինչը, ցավոք, այդպես չէ: Ժողովրդի մի ստվար զանգված պատմական հեռանկարի գիտակցում չունի և վերածվել է իրադարձություններով ապրող, օրվա ընթացքում հարց լուծող ժողովրդի, բայց եթե հեռանկարի գիտակցումը չկա, ապա դա որևէ հաջողության չի կարող հանգեցնել: Հիշեք անցած երեսուն տարիները, երբ ժողովուրդն ամեն օր իր օրվա հարցն էր լուծում, որի ընթացքում մեծ հաշվով յուրաքանչյուր օրը տանուլ տալիս: Եվ զարմանալին այն է, որ ինչքան շատ է տանուլ տվել, այնքան ավելի պոռոտախոս է դարձել»,- Orer.am-ի հետ զրույցում ասաց Լ. Շիրինյանը:
Ինչ վերաբերում է Հայոց Ցեղասպանության ճանաչմանը, ապա այն ալիքը, որն այսօր կա, ըստ էության, որևէ արդյունքի չի հանգեցնում, քանի որ տարբեր երկրներ թեև Ցեղասպանությունն ընդունում են, բայց դա անում են իրենց շահերից ելնելով, ինչպես Իսրայելը և մյուս երկրները, ասաց քաղաքագետը: Շիրինյանի խոսքով՝ այդ ամենով հանդերձ կարևորագույն գործը տեղափոխում են օրենսդիր մարմիններ, որտեղ «ո՛չ շիշն է վառվում, ո՛չ էլ խորովածը», այսինքն՝ ցույց են տալիս, թե գործ են անում և հայության պահանջն են բավարարում, բայց իրականում իրենց շահերն են սպասարկում:
Ինչ վերաբերում է հատուցմանը, ապա, ըստ նրա, ներկայում դա մի փոքր ֆանտաստիկայի ժանրից է, ուստի մեր պայքարը պետք է տեղափոխվի իրավաքաղաքական դաշտ և հարկավոր է ոչ թե Սևրի պայմանագրի կետերի կատարման վրա կենտրոնանալ, այլ՝ Վ. Վիլսոնի իրավարար վճռի կատարման:
«Սա առաջինը և երկրորդ՝ եթե աշխարհը չկազմակերպի Նյուրեմբերգյան դատավարություն, ապա մենք պետք է դա կազմակերպենք: Բացի այդ, պետք է հիշել, որ 1915 թվականի մայիսի 24-ին երեք գլխավոր դաշնակիցներ Ռուսաստանը, Ֆրանսիան և Անգլիան նույն օրը Սանկտ-Պետերբուրգում, Փարիզում և Լոնդոնում հատուկ հայտարարություն են հրապարակել, որում ասվում է, որ՝ «Հայաստանի քուրդ և թուրք ազգաբնակչությունը նախճիր է գործում տեղի հայ ազգաբնակչության հանդեպ: Պատերազմի ավարտին դաշնակից երկրները դա կդիտեն որպես մարդկության և քաղաքակրթության դեմ ուղղված ոճիր և ինչպես Օսմանյան Թուրքիայի ողջ կառավարությունը, այնպես էլ նրա առանձին-առանձին նախարարներ, այնպես էլ թուրք ժողովուրդը պետք է պատասխանատվություն կրեն այդ նախճիրի համար»:
Այս ամենը մենք պետք է վերցնենք որպես ստրատեգայի հիմք և այն շարունակենք: Բացի այդ ես առաջարկում եմ ողջ հայությանը դատական գործընթաց կազմակերպել՝ հայկական նյուրեմբերգյան դատավարություն Անտանտի գլխավոր պետության՝ Մեծ Բրիտանիայի մայրաքաղաք Լոնդոնում և հանրային հիմունքներով ողջ աշխարհի աչքի առաջ դատել Ցեղասպանության կազմակերպիչներին, Օսմանյան Թուրքիայի կողմից հայերի հանդեպ իրականացրած Ցեղասպանության համար և այն վերածենք դատական ակտի:
Պետք է հիշել նաև, որ նույն Անգլիան է Հայաստանի առաջին հանրապետությանը մեծ օգնություն ցուցաբերել՝ բանակը զինել, սննդով ապահովել և այլն: Այսինքն՝ ճանաչման վրա ծախսվող ռեսուրսը պետք է տեղափոխել այս գործընթացի իրականացման վրա և իմ համոզմամբ Հայոց Ցեղասպանության հանդեպ ողջ աշխարհ վերաբերմունքը կփոխվի: Այսինքն, եթե աշխարհը նման բան չի անում, ապա դա պետք է մենք կազմակերպենք»,- ասաց Լ. Շիրինյանը:
Արմինե Գրիգորյան