Լավամարդ ձևանալու և ուրիշի ձեռամբ հասարակությանը համոզելու մեթոդները. իշխանությունն ինքնախաբեությա՞մբ է զբաղվում. «Փաստ»
Քաղաքական«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Gallup International Association»-ի հայաստանյան ներկայացուցչությունն օրերս սոցհարցումների տվյալներ էր հրապարակել, ըստ որոնց՝ պաշտոնավարման առաջին տարում ՀՀ քաղաքացիների ավելի քան 84%-ը դրական է գնահատել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի աշխատաոճը: Այդուհանդերձ, ըստ նույն տվյալների, վարչապետի աշխատանքը դրական գնահատող մարդկանց քանակը նվազել է 10%-ով: Քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանը տվյալները խնդրահարույց է համարում ու հայաստանյան սոցիոլոգիական հարցումները մանիպուլ յացիաների դաշտում է դիտարկում:
«Ընդհանրապես, սոցիոլոգիական մանիպուլ յացիաները հասարակությանը մանիպուլացնելու ընդհանուր հաջորդականության մեջ են: Միշտ է այդպես եղել, և դա գիտեն բոլորը՝ թե՛ նախորդ, թե՛ ներկայիս իշխանությունները: Եվ հիմա, իրենց կարծիքով, այդ հնարքը շատ պրոֆեսիոնալ կերպով օգտագործում են: Բայց մեծ հաշվով, այստեղ ընդամենը նույն քայլերի կրկնօրինակումն է՝ նախորդների քայլերը ներկայիս իշխանություններն են կրկնօրինակում: Որոշ ժամանակ առաջ պարոն Փաշինյանը հայտարարեց, որ իր ղեկավարած քաղաքական ուժի վարկանիշը ոչ միայն չի իջել, այլև ավելացել է: Եվ հենց այդ հայտարարությունից հետո հրապարակվեցին վերոնշյալ հարցման արդյունքները, ինչը մի փոքր տարօրինակ էր: Ես կարող եմ ենթադրել, որ պարոն Փաշինյանը, երևի թե, շատ լավ տեղյակ էր այս չակերտավոր հարցման արդյունքներից»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց քաղաքագետը: Գագիկ Համբարյանը շեշտեց, որ Հայաստանում հասարակությունը սոցիոլոգիական հարցումներին գրեթե երբևէ չի էլ հավատացել:
«Նախորդ իշխանություններն օգտվում էին հիմնականում տեղացի սոցիոլոգներից, օրինակ՝ Ահարոն Ադիբեկյանից, և նրա սոցիոլոգիական հարցումները միշտ վեճերի և սկանդալների առիթներ էին տալիս: Երբ պարոն Ադիբեկյանը սպառեց իր հնարավորությունները, այսինքն՝ հասարակությունն այլևս չէր հավատում նրան, նախորդները սկսեցին օգտվել օտարերկրյա սոցիոլոգիական ծառայություններից: Ընտրությունը կանգ առավ «Gallup»-ի վրա: Իսկ ամենատարօրինակը «Gallup»-ի՝ նախորդ համապետական ընտրություններից առաջ հրապարակված տվյալներն էին, երբ, այդուհանդերձ, բոլորը գիտեին, թե ինչ միջոցներով ու եղանակներով էին ձայներ հավաքվում: Այդ պայմաններում ճշգրիտ հարցումներ տալն ուղղակի ծիծաղելի էր: Հիմա նույն իրավիճակն է. գործող իշխանությունը ինքնախաբեությամբ է զբաղվում ու հասարակությանը փորձում մանիպուլ յացիայի ենթարկել: Շատ խիստ կասկածներ կան, որ ուժն այդքան ռեյտինգ ունի: Կարծում եմ՝ տեղի է ունեցել հարցումների արդյունքների ոչ ճշգրիտ հրապարակում: Եթե հիշում եք, 2018թ. սեպտեմբերին՝ Երևանի ավագանու ընտրություններից առաջ, նույն «Gallup»-ը հարցումների արդյունքներ հրապարակեց, որոնց համաձայն՝ «Իմ քայլը» դաշինքը 60,6 տոկոս ձայն պետք է հավաքեր: Բայց, այդուհանդերձ, հավաքեց շուրջ 81 տոկոս ձայն: Սոցիոլոգիական հարցումներ իրականացնող կազմակերպությունը, որը հարցումների մեջ 20 տոկոսով շեղվում է, թե՛ պրոֆեսիոնալների, թե՛ քաղաքացիների կողմից լուրջ չի կարող դիտարկվել: 20 տոկոս անճշտությունը խայտառակություն է: Կարծում եմ՝ հիմա էլ նույնքան՝ 20 տոկոս անճշտությամբ բոնուս են արել պարոն Փաշինյանին ու նրա ղեկավարած քաղաքական ուժին, և փորձում են լավամարդ ձևանալ նրա մոտ»,-ասաց նա՝ հավելելով, որ նման տվյալները կարող են որոշ ժամանակ ինչ-որ ազդեցություն ունենալ:
«Մեզ, իհարկե, պետք են իրական տվյալներ, բայց եթե սոցիոլոգիական հարցումների ձևաչափն անփոփոխ մնա, ապա որքան ժամանակ անցնի, հասարակությունն ավելի մեծ անվստահությամբ է ընդունելու այդ հար ցում ն ե րի ար դյունք ն ե ր ը : Ն ո ւ յ ն «Gallup»-ը 2017թ. խորհրդարանական ընտրություններին փառահեղ հաղթանակ էր կանխագուշակել ՀՀԿ-ի համար, և նույն Նիկոլ Փաշինյանի և իր թիմակիցների կողմից այս կազմակերպությունը սոցիալական ցանցերում հեգնանքի արժանացավ: Բոլոր հարթակներում հայտարարում էին, որ պետք չէ ընդունել այդ հարցումները, բայց հիմա նույն անձինք, որոնք մեկ տարի անց եկել են իշխանության, ակտիվորեն տարածում են «Gallup»-ի հարցման արդյունքները»,-ասաց քաղաքագետը:
Խոսելով նման հարցումների նպատակների մասին՝ Գագիկ Համբարյանը հավելեց. «Երբ նույն իշխանությունները հասկանում են, որ իրենց վարկանիշը կտրուկ նվազել է, և հասարակության մեջ բողոք կա, հասարակությանը համոզելու համար, որ ամեն ինչ այդքան վատ չէ, երկու մեթոդ են կիրառում. առաջինը վիճակագրական կոմիտեի անունից վիճակագրական տվյալների հրապարակումն է: Սերժ Սարգսյանը ժամանակին նույնկերպ բոլորիս փորձում էր համոզել, որ շատ լավ ենք ապրում, բայց դա չենք հասկանում: Երկրորդը նման սոցիոլոգիական հարցումների հրապարակումն է, որով փորձ է կատարվում ուրիշի ձեռամբ հասարակությանը համոզել, թե ամեն ինչ վատ չէ, ինչպես հասարակությունն է պատկերացնում, բողոքական մասսան փոքրամասնություն է, իսկ իրենք բավականին լայն զանգվածների սերն ու հարգանքն են վայելում»:
Իսկ թե ինչու, ըստ Գագիկ Համբարյանի, գործող իշխանությունը չէր կարող շատ բարձր վարկանիշ գրանցել, քաղաքագետը նշեց. «Հեղափոխությունից մեկ տարի է անցել, և հասարակությունն իր մաշկի և գրպանի վրա որևէ դրական արդյունք չի տեսել: Հասարակությունն իրականում սպասողական վիճակի մեջ է»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում