«Այս ճանապարհը ոչ մի տեղ չի տանում». քաղտեխնոլոգ. «Փաստ»
Քաղաքական«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Հայեցակարգի բացակայություն, դրանից բխող գործողություններ ու անորոշության խորացում: Քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանը նշված և մի շարք այլ պատճառներով է բացատրում այն իրողությունը, ըստ որի՝ ունենալով իշխանություն, իշխող ուժն, այդուհանդերձ, չի ձերբազատվում փողոց դուրս գալու մեթոդից: Վերջին օրինակը դատարանների մուտքերը փակելն էր:
«Փողոց դուրս գալը մեթոդոլոգիան իշխանությունն օգտագործում է այն պարզ պատճառով, որ ազդելու այլ մեթոդ չունի: Կարող էր, իհարկե, դատական համակարգի բարեփոխման հայեցակարգ մշակել, փողոցային տեխնոլոգիաներով չփորձել խաթարել դատական համակարգի աշխատանքը, ինչը շատ ավելի ճիշտ կլիներ: Բայց քանի որ իշխող ուժը չունի Հայաստանի ընդհանուր, ինչպես նաև տարբեր ոլորտների զարգացման հայեցակարգերը, գերադասեց այդ տեխնոլոգիան: Կոնկրետ դատարանների առումով մի քիչ անհասկանալի էր այդ քայլը, որովհետև եթե պետք է ելույթ ունենար ու նշեր տեսակետները, դատավորները կարող էին ոչ թե դրսում, այլ շենքի ներսում կանգնել: Մեծ հաշվով, 5 ժամում ոչ մի խնդիր չլուծեց: Իսկ խոստացված ելույթից էլ կարելի է եզրակացնել, որ անգամ այդ պարագայում այդպես էլ չներկայացրեց ՀՀ դատաիրավական համակարգի բարեփոխման հայեցակարգը»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց նա՝ ընդգծելով, որ դեռ հարց է, թե անցումային արդարադատությունը որքանո՞վ կարող է հայեցակարգ համարվել:
Ա. Բադալյանը վերհիշում է այն երկրների օրինակները, երբ գործադիր իշխանության ղեկավարը նման կոչով է հանդես եկել: Թվարկածների մեջ Վենեսուելան է՝ Ուգո Չավեսի իշխանության տարիները:
«Նման դեպքեր եղել են նաև Իրանում. կրոնապետների կոչերն ավելի մեծ նշանակություն են ունեցել, քան օրենսդրությունը: Չի բացառվում, որ նման օրինակներ լինեն նաև աֆրիկյան երկրներում, բայց ԵՄ անդամ երկրներում ու ԱՄՆ-ում հաստատ չեք գտնի»,-ասաց նա՝ նկատելով, որ ժողովրդավարական երկրների պարագայում նման մոտեցումը նորմալ չէ:
«Հայաստանի պարագայում նորմալ է հայեցակարգ մշակելը, դրանից բխող օրենսդրական նախագծեր մշակելը, ԱԺ-ում քննարկելը, և դրանք իրականություն դարձնելը: Եթե ցանկություն կա՝ կանես, բայց քանի որ իշխող քաղաքական ուժը չի պատկերացնում, թե ինչպես պետք է անի, բնականաբար, դիմում է հեղափոխական փողոցային տեխնոլոգիաների: Մեծ հաշվով, այս ճանապարհը ոչ մի տեղ չտանող ճանապարհ է: Բացի այդ, նկատելի էր, որ դատարանի շրջափակմանը բավականին քիչ թվով մարդիկ էին մասնակցում: Ու եթե ուսումնասիրենք, կտեսնենք, որ մեկ տարի առաջ նման տեխնոլոգիան հարյուրավոր մարդկանց էր փողոց բերում: Սրանով մենք տեսնում ենք, որ վարչապետի վարկանիշը կտրուկ անկում է ապրում, և երկրորդ՝ հեղափոխական էյֆորիան այլևս չկա: Այս տեխնոլոգիաներն այլևս իրենց չեն արդարացնում, որովհետև 2030 հոգով դու չես կարող հարց լուծել: Թեև նշում են, որ ակցիան կայացավ, այդուհանդերձ, այն չկայացավ, որովհետև վարչապետի կոչը հասարակության համար արժեք չունի: Այս ամենից, ամենայն հավանականությամբ, իշխանությունը հետևություն չի անի: Իրենք ոչ թե չեն հասկանում, որ պետք է բարեփոխում անեն, այլ ուղղակի չգիտեն՝ ինչ բարեփոխում պետք է անեն: Սա է իրենց պատկերացրած բարեփոխումը, և խնդիրը հենց այստեղ է»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ այդ առումով անգամ չեն ցանկանում լսել այն տեսակետները, որոնք հայտնում են մարդիկ, ովքեր իրենց հետ չեն քայլել:
«Բացի իրենց կողմնակիցներից ու այն պատգամավորներից, որոնք եկել էին շրջափակելու դատարանները, խորհրդարանական ու արտախորհրդարանական բոլոր ուժերը չմասնակցեցին այդ գործընթացին՝ հասկանալով, որ այն խիստ հակասության մեջ է օրենքի հետ: Ի դեպ՝ չմոռանանք, որ որոշումը եղավ այն բանից հետո, երբ փոխվեց 2-րդ նախագահի խափանման միջոցը: Սա լավագույն նվերն էր, որը տրվեց 2-րդ նախագահին՝ իշխանությունների կողմից: Նրա փաստաբաններն անպայման օգտագործելու են սա: Բացի այդ, այնպիսի տպավորություն էր, որ 2-րդ նախագահի խափանման միջոցը փոխելուց հետո վարչապետն ինչ-որ բան պետք է ասեր ու կարևոր չէ՝ ինչ, բայց հասարակության մեջ մի հատված կա, որ սպասում է իր արձագանքին: Տպավորություն կար, որ ասաց՝ ասելու համար, իսկ բովանդակություն չկա»,-ասաց նա:
Քաղտեխնոլոգը մի քանի շեշտադրումներ խնդրահարույց համարեց. «Ի՞նչ է նշանակում այն արտահայտությունը, թե դատարանները չեն ծառայում ժողովրդի իշխանությանը: Դատավորը չպետք է ծառայի ժողովրդի իշխանությանը: Չենթարկվելով քաղաքական ճնշմանը՝ նա պետք է արդարացի, օրենքներից բխող որոշում կայացնի, որին ժողովրդի մեծամասնությունը կարող է և դեմ լինել: Եթե դատավորը պետք է ենթարկվի ժողովրդի մեծամասնությանը, ապա դա արդեն ոչ թե դատարան, այլ ժողովրդական տրիբունալ է, որը ստեղծվեց բոլ շևիկյան հեղափոխությունից հետո: Վարչապետն ասում է՝ դատական համակարգը հաշվի չի առնում 2018թ. ապրիլմայիսյան գործընթացները, բայց դատական համակարգը չպետք է հաշվի առնի, որովհետև այն ԱԺ չէ, Երևանի կամ որևէ գյուղի ավագանի չէ: Մեծ հաշվով, սրանք իրավական, քաղաքական ականներ են, որոնք դրվում են դատարանների գործունեության ներքո, ինչն անցանկալի երևույթ է»:
Նա նկատեց, որ իշխող քաղաքական ուժի և հասարակության պատկերացրած առաջընթացները տարբերվում են միմյանցից. «Սա է պատճառը, որ վարչապետի վարկանիշն անկում է ապրում: Եվ եթե զգացմունքները դնենք մի կողմ, կտեսնենք, որ ինչպես դատական համակարգում, մյուս բնագավառներում ևս ոչինչ չի փոխվել: Այս ամենից մեծանալու է անորոշությունը. հետզհետե այդ երևույթի մեջ ենք մտնում»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում