ԲՈԿ-ի քննարկմանը Սամվել Խուդոյանը չի մասնակցել, հարցը մնացել է օդում կախված
ՀասարակությունԻնչպես ավելի վաղ տեղեկացրել էինք, օրերս գիտնականների միջև սկսված բանավեճը դարձավ հանրային թեմա, որը նաև այլ մտորումների պատճառ հանդիսացավ: Խոսքը ատենախոսության մեջ օգտագործված մեջբերումները չակերտներով հստակ առանձնացնելուն և հղման կարգին էր վերաբերում, ինչը թեև առաջին հայացքից թվում է, այնքան էլ կարևոր չէ, բայց, պարզվում է, գիտական աշխարհում նման երևույթները կարող են բավական սուր գնահատականների ու քննադատության արժանանալ:
Քննարկման մասնակից ԲՈԿ նախագահ Սմբատ Գոգյանն առաջարկեց նախկին փորձն ուսումնասիրելու համար կրկին հանդիպել, որպեսզի վերջնական որոշում կայացնելու համար հիմքեր լինեն:
Արդյունքների մասին տեղեկանալու համար Orer.am-ը զրուցել է կողմերի հետ: ԵՊՀ Ընդհանուր հոգեբանության ամբիոնի վարիչ Հրանտ Ավանեսյանը նշեց, որ նախապես պլանավորված ԲՈԿ-ում հանդիպմանը չի մասնակցել Խ. Աբովյանի անվան Մանկավարժական համալսարանի Կիրառական հոգեբանության ամբիոնի վարիչ Սամվել Խուդոյանը: Հիշեցնենք, որ նա ատենախոսության մեջ թարգմանաբար ներկայացված հատվածները չակերտով չառանձնացնելը որակել էր որպես գրագողություն, որն բուռն քննարկման առիթն էր դարձել:
«Մոտ կես ժամ սպասելուց հետո, տեսնելով, որ պարոն Խուդոյանը չի գալիս, ես մտա պարոն Գոգյանի հետ հանդիպման: Ներկա էր նաև հումանիտար բաժնի ղեկավար Սերգեյ Աղաջանանը, ով ողջ գործընթացին քաջատեղյակ է, քանի որ նաև պաշտպանությանն է մասնակցել: Տարբեր գիտական ղեկավարների, այդ թվում պարոն Խուդոյանի ղեկավարած ատենախոսություններն ուսումնասիրենցինք, որտեղ ռուսերենից թարգմանված նյութերի մեջբերումներն առանձնացված չէին չակերտներով: Կային նաև դրվագներ, երբ երկու կամ երեք պարբերության վերջում էր հղումը դրված: Քանի որ պարոն Խուդոյանը չէր ներկայացել քննարկմանը, որոշեցինք հարցի վերջնական լուծումը հետաձգել: Ես չգիտեմ, հետո պարոն Խուդոյանը ներկայացել է, թե ոչ: Փաստորեն, այս պահի դրությամբ այն շարունակում է չլուծված մնալ, քանի որ ԲՈԿ-ում կարծում են, որ խնդրի լուծման համար պետք է հոգեբանների հանրությունն արձագանքի, որոշում կայացնի, թե այդպիսի իրավիճակներն ընդունելի կարելի՞ է համարել, թե՞ ոչ»,- ասաց Հ. Ավաեսյանը:
Նա նաև նշեց, որ իրականում գրագողության հարցը բավականին լուրջ և արդիական խնդիր է, որը լուծման կարիք ունի: Բացի այդ, բոլորը շահագրգռված են, որ այնպիսի չափորոշիչներ մշակվեն ու գործեն որոնք կբացառեն նման իրավիճակները: Բայց ինչ վերաբերում է իր հայցորդի ատեախոսությանը, ապա այնտեղ նման բան չի կարող լինել, քաբի որ խոսքը լուջ ուսումնասիրության արդյունքներին է վերաբերում և որևէ առնչություն չունի դրանց հետ:
Ի դեպ, Մանկավարժական ինստիտուտում կազմակերված քննարկման ժամանակ գիտական խորհրդի անդամները ևս նշեցին, որ նման խնդիր չեն տեսնում և ատենախոսության գիտական արժեքին «կողմ» քվեարկելով ոչ միայն արտահայտել են իրենց տեսակետը, այլև շարունակում են նույն կարծիքին մնալ: Նրանք նաև համարում են, որ Ս.Խուդոյանի կողմից արված մեջբերումները չեն կարող ազդել ատենախոսության բովանդակության վրա, ուստի այն արժանի է գիտական թեկնածուի աստիճանի շնորհման:
Պարզելու համար, թե Ս. Խուդոյանն ինչու չի մասնակցել ԲՈԿ-ի քննարկմանը կապ հաստատեցինք նաև նրա հետ: Orer.am-ի հետ զրույցում Խուդոյանը նշեց, որ ինքը չի մասնակցել քննարկմանը, քանի որ իմաստ չի տեսել:
«Ես մտածեցի, որ կարող են նման աշխատանքներ ընտրել և այդ պատճառով էլ այդ քննարկմանը մասնակցելու իմաստ չտեսա: Խոսքը չակերտ դնել-չդնելուն չի վերաբերում, այլ մեջբերման կանոնին: Եթե ուրիշի խոսք է, ապա այն պետք է չակերտի մեջ դրվի, որպեսզի չդառնա գրագողություն: Դա հեղինակային իրավունքների խախտում է: Շատերն են Շեքսպիր թարգմանել, բայց գրում են ոչ թե իրենց անունը, այլ Շեքսպիրի»,- ասաց Ս. Խուդոյանը:
Հարցին, թե ինչպես է նա այս հարցի հանգուցալուծումը տեսնում, նա ասաց, որ անշուշտ նման աշխատանքներ նախկինում շատ են եղել, բայց ոչ թե այդ տեսքով են փորձել պաշտպանել, այլ ատենախոսությունները հետ են վերցրել, շտկումներ են կատարել, հետո են պաշտպանել:
«Որևէ մեկը չի ցանկանում երիտասարդներին վատություն անել, իսկ ինչ վերաբերում է նմանատիպ այն ատենախոսություններին, որոնք արդեն պաշտպանվել են, գուցե ժամանակին նման թերությունները չեն հայտնաբերվել, դրա համար են ընդունվել: Ես դա չեմ բացառում, բայց հարյուրավոր ատենախոսություններ են եղել, որոնք հետ են տրվել այն փուլում, որ նունիսկ դեռև ներկայացված էլ չեն եղել պաշտպանության: Հայցորդները հետ են վերցրել, ուղղել են և դրանից հետո նոր պաշտպանել են: Ես այն օրն էլ ասացի, ուզում եք հաստատեք, չենք ուզում՝ մի հաստատեք, ինձ համար միևնույն է:
Բայց ինձ թվում է, որ, թեև օրենքը թույ չի տալիս, բայց պետք է բացառություն արվի, անտեսվի պաշտպանությունը, ատեախոսությունը վերադարձվի հայցորդին, այդ ամեն ինչը փոխվի և նոր պաշտպանություն իրականացվի: Դա նաև հայցորդի օգտին է լինելու: Ես հայցորդին էլ ասեցի, որ եթե անգամ նման ձևով կարողանաք հաստատել տալ, միևնույն է, այդ բիծը մնալու է իր աշխատանքի վրա: Վաղը մյուս օրը ուրիշներն են աելու, որ այն մեծ կտորներով արտագրված է»,- ասաց Ս. Խուդոյանը:
Դիտարկմանը, թե իր ղեկավարության պաշտպանված ատենախոսությունների մեջ ևս նման թերություններ հայտնաբերվել են, Խուդոյանը նշեց, որ ինքը շատ ուշադիր նայում է իր հայցորդների գրածները: Միևնույն ժամանակ նշեց, որ բացառված չէ, որ նման թերություններ լինեն, իսկ եթե գոնե մեկը գտել են, առաջարկեց դրանք իրեն ներկայացնել:
Մենք պատրաստվում ենք հարցի մասին զրուցել նաև ԲՈԿ նախագահի հետ, պազելու համար, թե ինչ լուծում են պատրաստվում տալ այս կնճռոտ հարցին:
Արմինե Գրիգորյան