Մի բոլոլայի պատմություն
ՔաղաքականՄի քանի դիտարկում ՀՀ-ում տեղի ունեցած քաղաքական գործընթացների վերաբերյալ, որոնց մասին արժե երբեմն բացրաձայն մտածել և հետևություններ անել:
2008-ից որոշ ժամանակ անց տարբեր ոլորտներում ի հայտ եկան` և' պրոֆեսիոնալիզմի որոշակի պակաս, և' վստահության պակաս, և` կենտրոնացված կառավարման ձգտում: Դրա արդյունքում առաջացան քաղաքական փաստացի մենաշնորհ ու որոշակի հովանավորչություն, իսկ սրանց օբյեկտիվորեն հետևեցին անարդարության զգացման աճը, տնտեսության աճի դանդաղումը (որին նպաստեց նաև համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամը) ևաղքատության կրճատման տեմպերի նվազումը (ի դեպ` այս կարգի ընթացքից ապահովագրված չէ աշխարհի ոչ մի երկիր):
Վերջիններիս հետևանքով էլ` հասարակության որոշակի փոքր հատվածի մոտ առաջացավ հուսալքություն, արտագաղթի ձգտում և իշխանությանը մերժելու ցանկություն:
Բայց, արդյո՞ք իրականում հասարակության մեջ արդեն այդքան մեծ էր, հիմնավորված էր, փաստարկված էր, և` խորը, անհուսալի, արմատական, գաղափարական ու համատարած էր ակնհայտ դժգոհությունը, զայրույթը և իշխանությանը մերժելու մարմաջը, որպեսզի այն վերածվեր համաժողովրդական խորն ատելության ալիքի:
Միանշանակ` ոչ:
Ակնհայտ էր, որ իրականում կային խնդիրներ, կային մեծ ու փոքր պաշտոնյաներ, որոնք հանրային ընկալման մեջ` իրենց պրոֆեսիոնալ հատկանիշներով, պետական պաշտոնյային անհարիր վարքագծով միգուցե իրոք չէին համապատասխանում իրենց կարգավիճակին: Սակայն դրան զուգահեռ, ընդհանուր առմամբ և ըստ էության երկրում առկա էին անվտանգության երաշխավորված համակարգ, դանդաղ, բայց արդեն աճող տնտեսություն, հարաբերականորեն խաղաղ և համերաշխ սոցիալական կյանք հասարակության ներսում:
Հիմա կարճ փորձենք հասկանալ, թե ի՞նչտեղի ուենցավ այդ ընթացքում:
Իրականում իշխանությանը մերժելու հասարակության մի փոքր հատվածի առկա ցանկությունը տասնապատկվեց և հարյուրապատկվեց` 2010-2011թթ. սկսված` համակարգված, երկարատև և «արդյունավետ» ապատեղեկատվական արշավներով: Դրանք կազմակերպվում և իրականացվում էին նախկինում իրենց արժանի գնահատականը չստացած և չպատժված քաղաքական ուժի մնացորդների, դրանց գաղափարակից մերձավոր կառույցների և մարդկանց (որոշ մասը հարմարավետորեն տեղավորված էր հենց իշխանական «տիրույթում»), ինչպես նաև` երկար տարիներ նրանց աջակցող օտարերկրյա ֆինանսավորմամբ Հայաստանում գործող միավորների կողմից:
Կիարռված գործիքակամն ու տեխնոլոգիան չափազանց պարզունակ էր` բացի վերը նշված միավորների ներկայացուցիչներից, որոնք լծված էին գործին, վարձվում էին նաև` մեծաքանակ կեղծ օգտատերեր (ֆեյքեր) ևնրանց հետ միասին բոլորով` ստեղծում էին հանրային կարծիք: Նրանց հիմնական գործառույթն էր` իշխանության իրական սխալներն ու թերությունները ներկայացնելուն զուգահեռ, ստերով, կեղծ հնարովի պատմություններով ու մեղադրանքներով` սևացնել, մրոտել, հեղինակազրկել և արժեզրկել իշխանության, պետության և ազգային արժեքների հետ ուղղակի, կամ անուղղակի առնչվող ամեն ինչ և բոլորին` առանց խտրականության:
Փաստենք, որ կային նաև իրական սխալներն ու բացթողումները, որոնցից օգտվելով էլ սկսվեց այս ամբողջ գործընթացը:
Իրականում կային լուրջ պատճառներ, որոնցից առանձնացնենք մի քանիսը.իշխող կուսակցությունը սկսեց անսահմանափակ մեծանալ, լրացվել, և շրջապատեց իրեն պատեհապաշտներով, պաշտոնամոլներով, մականունավորներով, օդիոզ կերպարի գործարարներով, երկրապահներով, գոյություն չունեցող և հեղինակազրկված կուսակցությունների ներկայացուցիչներով. այնքան, որ կուսակցությունում և ԱԺ ՀՀԿ խմբակցությունում ազգային պահպանողական գաղափարախոսության կրողներն ու կողմնակիցները փոքրամասնություն դարձան: Փաստացի տաս տարում երեք կառավարության չհաջողվեց աղքատությունը կտրուկ կրճատել, տնտեսական արագ աճ ապահովել, պետական արտաքին պարտքը կրճատել, արտագաղթը նվազեցնել և այլն:
Ընդհանուր պատկերով ոչ մի առումով օբյեկտիվ հիմք չկար, որպեսզի այդչափ ատելության և անհանդուրժողականության մթնոլորտ ստեղծվեր: Այնպիսին, ինչի ականատեսը դարձանք: Դրա պատճառն այլ էր: Իշխանությանը և նրա ներկայացուցիչներին մեղսագրվում էին ոչ միայն վերը նշված իրական, այլ` գերազանցապես «առասպելական» մեղքեր ու բացթողումներ: Այդ «առասպելական» մեղքերի ու բացթողումների մեղսագրմամբ հաջողվեց հասարակության ընդհանրական կարծիքը լրջորեն շեղել իրականությունից և գործնականում անհաղորդ դարձնել անցյալի և ներկայի իրողություններին: Հետևանքն այն էր, որ անցյալի և ներկայի իրողություններն ու դրանց վերաբերյալ ձևավորված հասարակական ընդհանրական կարծիքը աղճատվեցին, հեռացան իրարից, որոշ մասով նույնիսկ հատման կետեր չունեցան:
Հասարակության լայն շերտերը իրենց կարծիքի մեջ սկսեցին ապրել ոչ թե իրական, այլ հիմնականում ալտերնատիվ ( վիրտուալ ) իրականության մեջ: Մի խոսքով` հասարակության մի լայն զանգված ենթարկվեց ամբողջական տեղեկատվական ձեռնածության
Անդրանիկ Հարությունյան