«Առաջնային եք դարձրել ոչ թե բնակչության, այլ ձեր անձնական եկամուտների կայուն աճը». «Փաստ»
Interview
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Պետական կառավարման արդյունավետությունը մեզ համար խնդիր է դեռ անկախացումից ի վեր, իսկ արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված ցանկացած գործողություն հասկանալի է, ըմբռնելի:
Այս կարծիքին է ՀՅԴ Բյուրոյի տնտեսական հետազոտությունների գրասենյակի ծրագրերի համակարգող Թադևոս Ավետիսյանը:
«Բայց ի՞նչ եղավ, երբ 2018թ.-ին իշխանությունը փոխվեց: Խոստումների ֆոնին, բարձր էյֆորիայի պայմաններում, ունենալով նաև լայն հանրային վստահություն, փորձեցին գնալ իրենց համար հասկանալի, ընկալելի ու ձեռնտու տարբերակով, ինչը, լայն իմաստով, կապ չուներ արդյունավետության բարձրացման և օպտիմալացման հետ:
Արդյունքում մենք ունեցանք պետական կառավարման մի կառուցվածք, որը օբյեկտիվ իրավիճակից ու անհրաժեշտությունից բխող որևէ հիմնավորում չունի:
Երկրորդ փուլում որոշեցին, որ հաստիքներ պետք է կրճատեն, ու վերջում պարզվեց, որ ավելի շատ անցանկալի աշխատողներից ազատվելու խնդիր էր դրված:
Թեպետ լայնամասշտաբ նպատակ դրվեց, որ կրճատմանը զուգահեռ պետք է աշխատավարձերը համընդհանուր բարձրացվեն, այդուհանդերձ, առաջացավ օբյեկտիվ դժգոհություն:
Եվ քանի որ կար նաև ամբողջական վերլուծության խնդիր, իշխանությունը հետ կանգնեց այդ քայլից՝ զգալով հնարավոր քաղաքական վտանգներն ու խնդիրները: Իրականում աչքաչափով, առանց խորքային վերլուծություններ անելու միացումներ, կրճատումներ անելն անհնար է»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Թ. Ավետիսյանը՝ նշելով, որ, այդուհանդերձ, իշխանությունը դեռ մեկ խնդիր ուներ:
«Կար իրենց թիմակիցներին պետական կառավարման համակարգում տեղավորելու անհրաժեշտությունը, իսկ եղած աշխատավարձերը չէին բավարարում: Պետք էր գոնե քաղաքական թիմի աշխատավարձերը բարձրացնել, ու կիրառվեց պարգևատրումների արատավոր երևույթը, որը գնալով ավելի բացասական դրսևորումներ է ստանում:
Արդեն այսօր հանրությանը պարզ դարձավ, որ բարձրաստիճան թիմակիցները իրենց ղեկավարի գլխավորությամբ քննարկել ու որոշել են, որ իրենք արժանի են իրենց ամսվա աշխատավարձի չափով պարգևատրում ստանալ:
Եվ այս ամենն իրականացվել է գաղտնի:
Պետք է նախ փաստել, որ խախտվել են պետական կառավարման համակարգի վարձատրության հիմնական սկզբունքները, որոնք ամրագրված են օրենքով: Այսօր գործում է օրենքի տրամաբանությունից ու կարգավորումներից դուրս պարգևատրումների համակարգ:
Համոզված եմ՝ այդ պրակտիկան իրենց օգտին հետագայում ավելի «կզարգացնեն» ու կլուծեն իրենց սոցիալական խնդիրները, ինչի հետևանքով հնարավոր չի լինի աշխատավարձերի համընդհանուր բարձրացում»,-ասաց տնտեսագետը՝ նշելով, որ պարգևատրման համակարգը չի բխում սոցիալական արդարության սկզբունքից:
«Պարգևատրումը որակյալ աշխատանքի համար պետք է լինի:
Եթե պարգևատրումը լինում է պարբերաբար, առանց գնահատման և ի սկզբանե որոշված, ապա այն կորցնում է իր հիմնական՝ աշխատանքի խթանման ֆունկցիան: Երկրորդ՝ առաջացնում է նաև խտրականություն հենց նույն պետական կառավարման համակարգի ներսում, ինչն ուղղակի անարդյունավետության տանող շատ կարճ ու էֆեկտիվ ճանապարհ է:
Այս ամենի հետևանքները մենք դեռ տեսնելու ենք. պետական համակարգի ներսում չի կարող դժգոհություն չլինել:
Ես չեմ հավատում այն հայտարարությանը, թե այս լուծումները ժամանակավոր են, որովհետև 2020թ. բյուջեի նախագծով ևս պետական ծառայողների վարձատրության հիմնական աշխատավարձի որոշման համար հիմք հանդիսացող բազային աշխատավարձի բարձրացում նախատեսված չէ: Մինչդեռ պետական ծառայողներն են տանում պետական կառավարման բեռը, առավել ևս հիմա, երբ բարձրաստիճան պաշտոնյաները շատ դեպքերում ուղղակի կապ չունեն իրենց ոլորտների հետ, և իրենց փոփոխություններն ավելի շատ խնդիրներ, քան լուծումներ են բերում:
Պարգևատրման այդ մոդելն ու այս պրակտիկան չի բխում նաև մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական միտումներից, որովհետև, մեծ հաշվով, լայն հանրության համար եկամուտները չեն աճում, սոցիալական խնդիրները շարունակում են խորանալ»,ընդգծեց Թ. Ավետիսյանը:
Նա մի քանի հարցադրումներ արեց՝ շեշտելով, որ դրանք օր օրի առարկայական են դառնալու, իսկ հարց տվողները շատանալու են. «Կրկնակի աշխատավարձ ստանալուց հետո կոնկրետ նախարարների, փոխնախարարների աշխատանքի արդյունավետությունը գոնե 1 տոկոսով ավելացե՞լ է:
Դուք եկաք իշխանության այն խոստումներով, թե նվիրյալներ եք, երկիրը պետք է դուրս բերեք ճգնաժամային վիճակից, տանեք արագընթաց հեղափոխական զարգացման: Բայց պարզվում է, որ առաջնային եք դարձրել ոչ թե բնակչության, այլ ձեր անձնական եկամուտների կայուն աճը:
Մյուս հարցադրումն այն է, թե ինչո՞ւ է խախտվում գործող օրենքը, որը վերաբերում է պետական կառավարման մարմինների գործունեությանը:
Ինչո՞ւ են կայացվում որոշումներ, որոնք ի շահ համակարգի չեն: Իհարկե, ցանկացած հարցի կարելի է պոպուլիզմով, մանիպուլ յացիաներով ու դեմքի տարբեր արտահայտությամբ անդրադառնալ, բայց իրական պատասխան չկա, որովհետև իրականությունն այլ է»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
