Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . Տոնոյան Չտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ


«Մայ­րե­նի լե­զուն պետք է դա­սա­վան­դել բո­լոր բու­հե­րում, բայց ոչ նույն, մի­աս­նա­կան ծրագ­րով». «Փաստ»

Հարցազրույց

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Վերջին օրերին բուռն քննարկումների կիզակետում է հայտնվել «Հայոց լեզու», «Հայ գրականություն» և «Հայոց պատմություն» առարկաների դասավանդումը բուհերում ոչ պարտադիր դարձնելու և բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների հայեցողությանը թողնելու ԿԳՄՍ նախարարության նախագիծը։ 

Այն միանշանակ չընդունվեց հանրության կողմից։ Կարծիքներ են հնչում, որ մայրենի լեզվի և հայոց պատմության ուսուցումը պետք է շարունակի պարտադիր լինել բուհերում, քանի որ դրանք հայապահպանության կարևոր նախադրյալներ են։ 

Կան նաև հակադիր կարծիքներ՝ դպրոցում 12 տարի հայոց լեզու ուսումնասիրած երեխան առարկայի ուսուցումը չպետք է կրկնի նաև բուհում՝ հատկապես, երբ շատ դեպքերում թե՛ հայոց լեզվի, թե՛ հայոց պատմության դասաժամերը դասացուցակում հայտնվում են մասնագիտական առարկաների դասաժամերի կրճատման հաշվին։ 

Իսկ ո ՞րն է ստեղծված իրավիճակում լավագույն ելքը։

Գրականագետ Դավիթ Գասպարյանը «Փաստի» հետ զրույցում ասում է՝ մեր ելակետը հայն է, Հայաստանն ու հայկականությունը։ 

«Այնտեղ, որտեղ հայը, Հայաստանը և հայկականությունը սեղմվում են կամ դուրս են մղվում, դա արդեն մտահոգիչ է։ Ի՞նչ է նշանակում բուհերից հանել այս առարկաների ուսուցումը։ 

Դժբախտաբար, մեր դպրոցները բարձր որակի կրթություն չեն տալիս, և աշակերտը հիմնավոր պատրաստվածությամբ չի մտնում բուհ։ 

Եվ բացի դա, բոլորը բանասեր կամ պատմաբան չեն դառնում, որ այդ առարկաները սովորեն։ Մարդը դառնում է ֆիզիկոս, քիմիկոս կամ այլ մասնագետ։ 

Նա պարտավոր է շատ լավ իմանալ իր ժողովրդի պատմությունը, լեզուն և գրականությունը, որովհետև այս երեքը կրում են ազգային հիշողություն։ 

Իսկ եթե մենք ազգային հիշողությունը կտրում ենք, ուրեմն տակը ուրիշ՝ վատ բաներ են մնում։

 Կոպիտ սխալ է նաև այս երեք առարկաների ուսուցումը բուհերի ցանկությանը թողնելը։ Դա նշանակում է լուրջ բաներին մատների արանքով նայել։ 

Ի դեպ, այս առարկաները բուհերում ոչ թե մեկ կամ երկու կիսամյակ պետք է դասավանդվեն, այլ 2-3 տարի և հիմնավոր ձևով։ Այս առարկաները հանելու, կրճատելու նախադրյալներից մեկն էլ այն է եղել, որ որոշ բուհերում դրանց ուսուցումը կրել է ձևական բնույթ։ 

Դրանց ուսուցումը բուհերում պետք է լրջացնել, պարտադիր դարձնել ստուգարքները և քննությունները»,ասում է Գասպարյանը։

Նա կարծում է, որ Հայաստանը Հարվարդի համալսարանի հետ համեմատելը մի քիչ լուրջ չէ այն առումով, որ Հարվարդի համալսարանի միայն մեկ տարվա ֆինանսավորումն այնքան է, որքան, օրինակ՝ Ռուսաստանի բոլոր բուհերի ֆինանսավորումը միասին վերցրած։ «Հայաստանի մասին էլ չեմ ասում։ 

Նրանք ուրիշ են, նրանց պահանջները ուրիշ են, դրանք միջազգային բարձրագույն կենտրոններ են, որոնք հասել են այդ մակարդակին։ Բացի դա, հարցը հետևյալ կերպ պետք է դնենք՝ մենք մասնագետ ենք պատրաստում Հայաստանի՞, թե՞ արտասահմանի համար։ 

Հայաստանի համար պատրաստված հայ մասնագետը պարտավոր է իր մայրենի լեզուն, գրականությունը և պատմությունը շատ լավ իմանալ, որովհետև այդ մարդը վաղը կամ մյուս օրը պատգամավոր, հանրային գործիչ է դառնալու։ 

Բա այդ գրագիտությունը չունենա՞»,-ընդգծում է մեր զրուցակիցը։

Գրականագետը, սակայն, համաձայն է այն կարծիքների հետ, որ բուհերում հայոց լեզվի ուսուցմանը լրիվ այլ պահանջներ պետք է ներկայացվեն։ 

«Տարբեր ոլորտների մասնագետները պարտավոր են իմանալ իրենց մասնագիտական ոլորտի եզրույթաբանությունը, խոսքը տերմինների մասին է։ 

Իմանան և՛ միջազգային եզրույթները, և՛ դրանց հայերեն տարբերակները։ Եթե նրանք բուհում հայոց լեզու առարկան չեն անցնում, նրանց և՛ խոսքն է դառնում ոչ հայերեն, և՛ գիրը, և՛ եզրույթաբանությունը։ 

Այս սկզբունքով մայրենի լեզուն պետք է դասավանդել բոլոր բուհերում, ընդ որում՝ ոչ թե միասնական, նույն ծրագրով, այլ ամեն բուհ մասնագիտական իր յուրահատկությամբ պիտի տեղայնացնի, և մարդը վարժվի իր մասնագիտական ոլորտում հայերեն գրագետ խոսելուն»,-ասում է Գասպարյանը։

Նա ընդգծում է՝ լրջագույն խնդիր կա դպրոցներում մայրենիի, օտար լեզուների և առհասարակ մյուս առարկաների ուսուցման հարցում։ 

«Դպրոցներում լեզուների ուսուցման դրվածքը, մասնավորապես մայրենիի, ինչպես նաև օտար լեզուների ուսուցումը, պետք է բարձր մակարդակի վրա լինի։ 

Երեխան պետք է դպրոցն ավարտի և անթերի տիրապետի հայերենին, իսկ մյուս լեզուների պարագայում կարողանա հաղորդակցվել, կարդալ։ 

Մեզ մոտ, դժբախտաբար, դպրոցներն ավարտում են ոչ այդ իմացություններով։ Բուհ ընդունվողներն, իհարկե, պարապում են կրկնուսույցների մոտ, բայց դա հիշողության մեջ շատ չի մնում, ընդունվում են բուհ և մոռանում են, որովհետև տևական ուսուցում չի եղել։ 

Լեզվի և ընդհանրապես տարբեր առարկաների ուսուցումը մեր դպրոցներում լուրջ բնույթ չի կրում։ 

Կան, իհարկե, լավ դպրոցներ և ուսուցիչներ, բայց կան նաև մատների արանքով նայողներ։ Եթե ուսուցիչը ցանկացած գրական երկ չի կարդացել, նա այլևս չի պահանջում դա իր աշակերտից։ 

Մեր խնդիրը պետք է լինի՝ ամրապնդել դպրոցը, ազգային ոգին ուժեղացնել, ամեն ինչ անել, որ դա ծառայի հայ մարդու ազգային կերպարի խորացմանը, որովհետև այդ կերպարն է, որ նրան հայ է պահում այս վիթխարի աշխարհում, երբ գայթակղություններն անսահման են։ 

Տեսեք՝ «Իլիական» և «Ոդիսական» պոեմների համաձայն, Ոդիսևսը գնաց, մասնակցեց Տրոյական պատերազմին։ Երբ վերադառնում էր իր հայրենի երկիր՝ Իթակե, այդ ճանապարհին այնքան գայթակղությունների հանդիպեց. մեկն անմահություն էր խոստանում, մյուսը՝ հարստություն, և այսպես շարունակ։ 

Ամեն ինչ փորձեց ճանապարհին, բայց նրա նպատակն իր հայրենիք վերադառնալն էր։ 

Ահա, այսպես աշխարհն էլ լի է ամեն տեսակի գայթակղություններով, բայց մեր նպատակն այն է, որ ամեն հայ ծառայի Հայաստանի՝ իր հայրենիքի շենացմանն ու հզորացմանը»,եզրափակում է գրականագետ Դավիթ Գասպարյանը։ 

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

Փաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Մենք իբր հողի վրա ենք, բայց մեռած ենք, թաղած չենք․ Էդուարդ Շարմազանով Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանՈւ՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել Ազատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Փաշինյան-Բլինկեն-Ֆոն դեր Լեյեն հանդիպումը չի կարող հանգեցնել էսկալացիայի. Պետքարտուղարությունը՝ Բաքվին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»«Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Արդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»Գնել Սանոսյանը դժվարացավ պատասխանել ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի հարցին, թե երբ կավարտվի Շուռնուխ գյուղի տների շինարարությունըՄալաթիա Սեբաստիայում բացվել է 88 ցանցի հերթական սուպերմարկետը Դուք կանաչ լույս վառեցիք Արցախի հայաթափման համար. ՇարմազանովՔուչակ գյուղի վերջնամասում մեքենաներ են բախվել․ կա զոհ և 6 վիրավոր Ադրբեջանը չի մասնակցի Երևանում սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությանը Fastex-ը շարունակում է Web3 տեղեկատվական հանդիպումների շարքը Հայաստանի բլոկչեյն էմբասիում Արդարի դար չէ, ՈՒժեղի դար է Ընկերությունը կարևորում է նման ճանաչողական այցերը՝ ծանոթացնելու հանրությանը երկրի տնտեսության հենասյուն հանդիսացող որոլտին, ներկայացնելու իրական խնդիրներն ու ձեռքբերումներըԱռաջիկա օրերին օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Տիգրան Ավինյանի շնորհավորանքը՝ Թատրոնի համաշխարհային օրվա առթիվԻշխանությունը միայն պարտվելու ու հանձնվելու սցենար է առաջարկում. Նաիրի Սարգսյան Փաշինյանը դեռ մտմտում է նոր Սահմանադրության մասին