Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
ՄԵՆՅՈՒ
Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ Ուրբաթ է, տեղի կունենա Խաչելության կարգ Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Մայիսին կամ հունիսին սպասվում է Ռուսաստանի կողմից լայնածավալ հшրձակում, բայց մենք պատրաստ չենք․ մենք հիմա օգնության կարիք ունենք․ Զելենսկի Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . Տոնոյան


Չօգ­տա­գործ­ված հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներ, կեղծ ցու­ցա­նիշ­ներ, ծրագ­րե­րի բա­ցա­կա­յու­թյուն. փոր­ձա­գետ­ներն ամ­փո­փում են անց­նող տա­րին. «Փաստ»

Հասարակություն

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Անցնող տարվա ընթացքում բազմիցս առիթ ենք ունեցել փորձագիտական դաշտի ներկայացուցիչների հետ քննարկել մեր երկրում առկա թե՛ քաղաքական, թե՛ տնտեսական, թե՛ իրավական խնդիրները՝ զուգահեռ դիտարկելով նաև կառավարմանն առնչվող հարցերը։ 2019 թվականը մոտենում է իր ավարտին, և «Փաստի» մշտական զրուցակիցները փորձել են ամփոփել տարին՝ ներկայացնելով նշված ոլորտներին առնչվող իրենց արձանագրած պատկերը։

Զարգացման օրակարգ չկա. Արմեն Բադալյան, քաղտեխնոլոգ

2019 թվականին իշխող քաղաքական ուժն այդպես էլ չներկայացրեց Հայաստանի զարգացման օրակարգը, այդպես էլ չհնչեց իշխող ուժի տեսլականը, որից պետք է բխեին հայեցակարգերը, օրենքի նախագծերը։ 

Ընդամենը երեք հանգամանք կառանձնացնեմ, որոնց պարագայում շատ մեծ վերապահումով կարելի է ասել, որ դրանք դեպի ապագա նայող օրակարգային կետեր էին։ Խոսքը կառավարության ծրագրի, ինչ-որ չափով կառավարության կառուցվածքի և Հարկային օրենսգրքի մասին է։ 

Բայց երբ մայիսի երկրորդ կեսին դատավորներից մեկը փոխեց երկրորդ նախագահի խափանման միջոցը, դրանից հետո Հայաստանում այլևս զարգացման օրակարգ, որպես այդպիսին, չկա։ Քաղաքական գործընթացները պտտվում են երկրորդ նախագահի շուրջ։ Բացի այս օրակարգից, կային նաև օրվա կուրսի օրակարգեր։ 

Այսինքն, եթե տվյալ օրն ինչ-որ երևույթ էր տեղի ունենում, այն ամենաշատը երկու օր ուշադրության կենտրոնում էր մնում, մինչև հաջորդ օրվա կուրսի օրակարգը։ 

Ընդհանուր առմամբ, 2019 թվականը Հայաստանի զարգացման հիմնական վեկտորը ցույց տալու հնարավորություն էր, որի պարագայում իշխանությունները նախ հասարակությանը, հետո ԱԺ-ում դրանից բխող բոլոր նորմատիվ իրավական փաստաթղթերը պետք է ներկայացնեին։ Զարգացման մեծ հնարավորություն էր տրված իշխանություններին, որը նրանք չօգտագործեցին։

Վերադարձ՝ դեպի սթափություն. Բենիամին Մաթևոսյան, քաղաքագետ

2018 թվականի դեպքերը ոչ միայն իշխանություն փոխեցին, այլև մարդկանց մոտ առաջացրեցին սպասելիքներ, որոնք շատ դեպքերում արդարացված չէին։ Մարդիկ կարծում էին, որ բավարար գործոն է իշխանության բերել մարդու, որը խոսք է տալիս, որ ամեն ինչ լավ է լինելու, որը, գոնե իր կարծիքով, կապ չունի նախկին համակարգի հետ։ Կարծում էին՝ այդ ամենի համատեքստում անհրաժեշտ չեն համապատասխան քաղաքական գիտելիքներ, փորձառություն, թիմ, ծրագիր։ 

Բայց 2019 թվականը ցույց տվեց, որ երբ չկա գիտելիք, կամք, թիմ հավաքելու, շրջապատող քաղաքական, հասարակական գործիչների հետ աշխատելու ունակություն, ապա այս ամենի հանրագումարում մեկուսանում ես, ինչի արդյունքում հասարակությունն ամեն օր սկսում է սթափվել։ 

Տարվա վերջում արդեն հստակ կարելի է ասել, որ անցնող տարին սթափության շրջան էր։ 30 տարիների ընթացքում մեր հասարակության մեջ կուտակվել էին բազում միֆեր, թույն, ատելություն։ Այս շրջանը մենք վաղ թե ուշ պետք է անցնեինք, բայց այս շրջանին անպայման պետք է հաջորդի առողջացման փուլը։ 

Ես այս իշխանություններից շնորհակալ եմ, որ այս շրջանը հենց իրենց օրոք է տեղի ունենում, որովհետև ցանկացած նոր իշխանություն այս հողի վրա կկարողանա նոր քաղաքական ու հասարակական համակարգ կառուցել։ Խոսքն ադեկվատ իշխանության մասին է։ Ավելի լավ է սա անեն իրենք, քան այլ իշխանություն, որն իր առջև իսկապես զարգացման խնդիր կդնի։ 

Տնտեսության խոցելի հատվածներն ավելի արտահայտիչ դարձան. Վարդան Բոստանջյան, տնտեսագետ

Տնտեսության մեջ էական ոչինչ տեղի չի ունեցել։ Միայն կարելի է փաստել, որ նախկինում սկսված գործընթացները իներցիոն կերպով շարունակվում են նաև այսօր։ Մենք գործ ունենք իներցիոն մեխանիզմի հետ, որից անջատ չէ նաև ողջ տնտեսական համակարգը։ Մի քանի խնդիրների կտրվածքով որոշակի արդյունքներ գրանցվեցին, բայց դրանք հեղափոխության արդյունք չէին։ 

Ավելին, տնտեսության խոցելի հատվածներն ավելի արտահայտիչ դարձան։ Խոսքը, մասնավորապես, ներդրումների մասին է։ ՀՀ-ում զարգացող ներդրումային գործունեություն իրականացնող այս պահին չկա, իսկ զուտ ներդրումները ու զուտ կապիտալ հոսքերը պակասել են։ 

Գործադիր իշխանությունը նախորդող ժամանակահատվածում թերակատարել է և՛ կապիտալ, և՛ ընթացիկ ծախսերը, ինչը ցույց է տալիս, որ հնարավոր չի եղել աշխատանքը կատարել այնպես, որ գոնե միջին ծավալի ու որակի աշխատանք ապահովվի։

 Ոլորտին անծանոթ, մասնագետ չհանդիսացող մարդկանց համար կարելի է հրովարտակներ ուղարկել տարատեսակ թվերի տեսքով, բայց դրանից իրավիճակը չի փոխվում։ Հասարակության բարեկեցությունը այդ ցուցանիշներից չբարձրացավ. տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը կեղծ է և չի տալիս իրական զարգացման պատկերը։

Նոր ժամանակների սառը ցնցուղը. Երվանդ Վարոսյան, փաստաբան

Ընդհանուր առմամբ, կարելի է ասել, որ ոչինչ տեղի չի ունեցել դատաիրավական համակարգում՝ չհաշված հասարակության համար այն տեսանելի զարգացումները, որոնք կատարվեցին դատական համակարգի շուրջ։ Ակնհայտ դարձավ, որ դատական համակարգով իրականում զբաղվելու, այն իրականում բարեփոխելու ո՛չ ցանկություն կա, ո՛չ կարողություն։ 

Իրականում կա իրավիճակ, երբ ինչոր բան դուր չի գալիս իշխանությանը, նա զայրանում է, սկսում է խոսել տարբեր բարեփոխումներից, զտումներից, որոշակի քայլերի է դիմում, պիտակավորում է դատավորներին, վիրավորում նրանց։ Իսկ երբ դատական համակարգն ամեն ինչ կատարում է այնպես, ինչպես ուզում է իշխանությունը, քար լռություն է տիրում։ 

Այսպես չպետք է լինի։ Իրականում ինչպես եղել է միշտ, այնպես էլ հիմա է. այն դատավորները, որոնք դատավորներ չեն եղել, շարունակում են մնալ այդպիսին, իսկ այն դատավորները, որոնք միշտ դատավոր են եղել, այսօր էլ դատավորներ են։ Ցավոք, ոչ ոքի այս իրավիճակը չի հուզում։ 

Եթե նախկինում նաև հասարակությունն էր ներգրավված այս համակարգը բարեփոխելու պահանջին, ապա այսօր հասարակությունն ինքն իրեն համոզել է, որ ամեն ինչ լավ է։ 

Բայց սա ժամանակավոր է, ուշ թե շուտ հանրությունն այդ պահանջը դնելու է նաև նոր իշխանությունների առաջ և հարցնելու է՝ ի՞նչ եք արել X ժամանակահատվածում։ 

Դատական համակարգը երկրում տեղի ունեցող պատմաքաղաքական փոփոխությունների ֆոնին պատմական հնարավորություն ուներ ստանձնելու զսպող մեխանիզմի ու հակակշռի դերը, որը նախանշված է Սահմանադրությամբ։ 

Սակայն իշխանությունների կողմից այս առումով որևէ ցանկություն կամ նպատակ մենք չտեսանք։ Հակառակը՝ տեսանք զայրույթ, ջղայնություն, քրեական հետապնդում դատավորի նկատմամբ։ Այստեղ ոչ թե բարեփոխման, այլ իշխանության հարց է։ 

Եթե նրանք իշխանության էին եկել պատմության մեջ Հայաստանը ճիշտ հունի մեջ դնողներ կոչվելու համար, ապա պետք է վաղուց սկսած լինեին անհրաժեշտ գործընթացները։ 

Այդ դեպքում մենք արդեն նաև անկախ դատական համակարգի ծիլերը կտեսնեինք։ 

Բայց մենք հակառակն ենք տեսնում. երբ բոլորը, այդ թվում՝ դատավորները, մի քանի ամիս շարունակ հավատացին, որ եկել են նոր ժամանակներ, իրենց գլխին սառը ցնցուղն այնպես միացրեցին, որ անմիջապես ուշքի եկան։

Նպատակների ձևակերպման խնդիր. Սերոբ Անտինյան, կառավարման փորձագետ

Երբ դրվեց պետական կառավարման համակարգի օպտիմալացման խնդիրը, հանդես եկա բազմաթիվ հարցազրույցներով ու հրապարակումներով՝ պնդելով, որ պետական համակարգի հետ իրականացվող փոփոխությունները պետք է բխեն այն մեծ ռազմավարական նպատակադրումներից, որոնք ֆիքսել է պետությունն իր երկարաժամկետ տեսլականում, այն համատեքստից, թե պետությունը յուրաքանչյուր ոլորտում ինչպիսի՞ ռազմավարություն, ճյուղային և ոլորտային ինչպիսի՞ քաղաքականություն է իրականացնելու։ 

Երբ նպատակները ֆիքսում ու թիրախավորում ենք, մեզ համար ակնհայտ են դառնում այդ նպատակին հասնելու արդյունավետ մեխանիզմներն ու մեթոդները։ 

Բայց այսօր պետք է արձանագրենք, որ պետության զարգացման առումով դեռևս չունենք համալիր, համապարփակ ռազմավարական ծրագիր։ 

Չունենք տեսլական, թե ոլորտային կամ ճյուղային քաղաքականություն իրականացնելիս մենք ինչ ուղղություններով ենք գնալու։ 

Այդ ռազմավարական մեծ ծրագրի բացակայության պատճառով հնարավոր չէ հիմնավորել՝ վերոնշյալ քայլերն այդ ծրագրին միտվա՞ծ են, թե՞ ոչ։ 2019թ.-ին կառավարման համակարգի կառուցվածքային փոփոխություններ իրականացրեցինք, որոնք դժվար է անվանել բարեփոխում, որովհետև, ըստ էության, բարեփոխումը պետք է միտված լինի որոշակի խնդիրների բացահայտմանն ու դրանք վերացնելուն։

 Մենք արդյունավետության առումով ո՛չ նախկինում, ո՛չ էլ այսօր ուսումնասիրություն չունենք, որոնք թույլ կտան մեզ որակական գնահատականներ տալ իրականացվող փոփոխություններին։ 

Ընդհանուր առմամբ, մենք ճյուղային, ոլորտային ռազմավարությունների, ինչպես նաև պետության համար երկարաժամկետ նպատակների ձևակերպման խնդիր ունենք։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

 

Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ Ուրբաթ է, տեղի կունենա Խաչելության կարգ Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Մայիսին կամ հունիսին սպասվում է Ռուսաստանի կողմից լայնածավալ հшրձակում, բայց մենք պատրաստ չենք․ մենք հիմա օգնության կարիք ունենք․ Զելենսկի «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկի Մենք իբր հողի վրա ենք, բայց մեռած ենք, թաղած չենք․ Էդուարդ Շարմազանով Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա Սողոմոնյան«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել Հետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում Կրոկուսի վրա հարձակում գործած ահաբեկիչները գտնվել են թմրանյութի ազդեցության տակ Հայտնի է՝ ով է ճանաչվել Լա Լիգայի՝ մարտ ամսվա լավագույն մարզիչ Շղթայական ավտոմեքենաների ջարդ Երևանում. 12-ամյա երեխան ու նրա մայրը տեղափոխվել են հիվանդանոց Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանՈւ՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Գագիկ Սուրենյանը սպասված նորություն է հայտնել Ազատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Փաշինյան-Բլինկեն-Ֆոն դեր Լեյեն հանդիպումը չի կարող հանգեցնել էսկալացիայի. Պետքարտուղարությունը՝ Բաքվին ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»«Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Արդեն կես տարի է՝ Ռուբեն Վարդանյանը ապօրինի բանտարկված է Բաքվի բանտում․ «Ապրելու երկիր»Գնել Սանոսյանը դժվարացավ պատասխանել ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի հարցին, թե երբ կավարտվի Շուռնուխ գյուղի տների շինարարությունըՄալաթիա Սեբաստիայում բացվել է 88 ցանցի հերթական սուպերմարկետը Դուք կանաչ լույս վառեցիք Արցախի հայաթափման համար. ՇարմազանովՔուչակ գյուղի վերջնամասում մեքենաներ են բախվել․ կա զոհ և 6 վիրավոր Ադրբեջանը չի մասնակցի Երևանում սամբոյի աշխարհի գավաթի խաղարկությանը