Գրպանիկներ, պարկիկներ... ինչպե՞ս է զարգացել պայուսակների պատմությունը
LifestyleՊայուսակները ունեն մոտ վեց հազարամյակի պատմություն: Եվ դա զարմանալի չէ, քանի որ բոլոր ժամանակներում էլ մարդիկ ստիպված են եղել ինչ-որ բանի մեջ իրեր, փող և տարբեր մանրուքներ պահել: Այնուամենայնիվ, գիտնականները կարծում են, որ առաջին պայուսակներն իրականում եղել են հագուստի գրպանները, իսկ նման հագուստ հայտնվել է միայն 17-րդ դարում:
Գրպաններով զարդարել են բաճկոնները, վերնաշապիկները, իսկ հետագայում՝ նաև տաբատները: Չնայած դրան, հագուստի վրա գրպանների հայտնվելուց շատ առաջ էլ մետաղադրամները կամ այլ անհրաժեշտ նյութերը պահվել են պարկիկների մեջ:
Կանայք նախընտրել են դրանք թաքցնել փեշի տակ (մեր ժամանակներում էլ են կանայք շարունակում փողը թաքցնել աչքի համար աննկատ տեղերում), իսկ տղամարդիկ կախել են գոտիներից:
Միջնադարում այդպիսի պարկիկները կոչվել են «բարիքի գրպաններ»: Բացի դա, մետաղադրամների համար հաճախ նաև փոքրիկ կաշվե պայուսակներ են կարել:
Դրանք եղել են արքունիքի անդամների հարդարանքի զարդեր: 15-16-րդ դարերում պարկիկների նորաձևությունը ևս մեկ քայլ առաջ է գնացել, դրանք արդեն պատրաստվել են տարբեր չափերի` սկսած ամենափոքրից մինչև ամենածավալունը:
Քայլելիս այդ պարկերի մեջ հնչել են մետաղադրամները, այնպես, որ այդ ձայնով հնարավոր է եղել որոշել դրա սեփականատիրոջ կարողությունը: Երբ հայտնվել են հագուստի գրպանները, տղամարդիկ իրենց պարկիկների ամբողջ պարունակությունը տեղափոխել են այնտեղ, քանի որ դա զգալի հարմար է:
Կանանց գրպանները չեն բավարարել, ուստի նրանք սկսել են կրել պայուսակներ, որտեղ տեղադրել են իրենց անհրաժեշտ փոքրիկ իրերը: Արդեն այդ ժամանակներում պայուսակները կարվել են տարբեր գործվածքներից, տարբեր տարողության և ձևերի, զարդարված, ասեղնագործված և այլն:
Կանայք դադարել են պայուսակները թաքցնել և սկսել են դրանք ակտիվորեն ցուցադրել որպես զարդարանք: 18-րդ դարում նորաձև են դարձել ժանյակներով ձևավորված «պոմպադուր» պայուսակները. մադամ Պոմպադուրը եղել է ֆրանսիայի թագավոր Լուի 15-րդի ֆավորիտուհին: Ժամանակակից պայուսակների առաջացման պատմությունը սկսվել է Ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակ (18-րդ դարի վերջ - 19-րդ դարի սկիզբ), երբ ձևավորվել է սովորույթ, ըստ որի, կանայք պետք է պայուսակը պահեն ձեռքին, իսկ տղամարդիկ՝ ձեռքերը գրպաններում:
Այս նորարարությունը հանգեցրել է նրան, որ թույլ սեռի ներկայացուցիչներն այլևս կարիք չեն ունեցել գրպանների: Այն ժամանակ պայուսակների լայնածավալ արտադրություն չի եղել: Դրանք պատրաստվել են անհատ վարպետների կողմից, սովորաբար պատվերով: Բայց իրավիճակը ժամանակի ընթացքում փոխվել է, և 19-րդ դարի կեսերից Մեծ Բրիտանիայի Վիկտորիա թագուհու օրոք բացվել են պայուսակների գործարաններ (օրինակ՝ Hermes և Louis Vuitton):
Այդ ժամանակներից պայուսակների արտադրությունը դարձել է մասսայական: Միևնույն ժամանակ, շարունակել են գնահատվել ձեռագործ պայուսակները, բայց միայն շատ հարուստ մարդիկ կարող էին իրենց թույլ տալ նման բան: 19-րդ դարում սկսել են պայուսակների վրա փականներ դնել, բայց կայծակաճարմանդը (молния), որը տարածված է այսօր, հայտնվել է միայն 20-րդ դարում:
Քսաներորդ դարը վերջապես և անվերապահորեն ճանաչել է պայուսակները, ինչպես նաև տաբատները կանանց հարդարանքի պարագաներ: Հոկտեմբերի 4-ին Մեծ Բրիտանիայում անգամ նշվում է հատուկ տոն` Պայուսակների ազգային օր:
Հասարակության մեջ կանանց դիրքը ներկայումս փոխվել է, հետևաբար, հաշվի առնելով կանանց նոր կարիքները, սկսել են հայտնվել մեծ չափի պայուսակներ: Զգեստապահարանի այս իրի նորաձևությունը միշտ էլ արագորեն է փոփոխվել: