Արժե՞ անհանգստանալ Կարսի զորավարժություններից. ռուս փորձագետի դիտարկումները
Society
Ադրբեջանի համար չափազանց թանկ է դառնում ներկայիս բանակը պահելը։
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց ռազմական փորձագետ Վլադիմիր Եվսեևը՝ մեկնաբանելով Բաքվի ու Անկարայի առաջիկա զորավարժություններն ու հետպատերազմական իրավիճակն Արցախում։
Զորավարժությունները մեկնարկելու են փետրվարի 1-ին Կարսում ու շարունակվելու են մինչև փետրվարի 12-ը։ Դրանց ընթացքում գործարկվելու են տանկային միավորումները, հրետանին, դիպուկահարների ջոկատները, հատուկ ջուկատայիններն ու ավիացիան։ Թուրքիայի պաշտպանության նախարարության հայտարարության մեջ նշված է, որ նպատակն է համատեղ գործողությունների անցկացման դեպքում ապահովել գործողությունների համակարգումը, նաև փորձարկել նոր զենքերն ու տրանսպորտային միջոցները։ Նախատեսվում է մշակել նաև պայմանական հակառակորդին հասցվող ավիահարվածները, դեսանտավորումը։
Եվսեևի խոսքով՝ նախորդ` հուլիս-օգոստոսի զորավարժությունները քողարկում էին ղարաբաղյան գոտում պատերազմի պատրաստվելը։ Դրանք թույլ տվեցին Ադրբեջանի տարածք տեղափոխել թուրքական զորքերը, մասնավորապես՝ F-16 ինքնաթիռները, հատուկ ջոկատայիններին ու հնարավոր է՝ մեկ մարտավարական խումբ։
«Կարսի շրջանում անցկացվող զորավարժությունները որևէ նոր պատերազմի պատրաստվելու նպատակ չունեն։ Դա կարելի է դիտարկել որպես ճնշում գործադրելու միջոց, բայց ո՞ւմ վրա։ Գյումրիում ռուսական բազա կա։ Ծիծաղելի է խոսել այն մասին, որ 10 հազար մարդու մասնակցությամբ զորավարժությունները կարող են որևէ լուրջ ճնշում գործադրել Ռուսաստանի Դաշնության վրա», - ասաց Եվսեևը։
Այդ պատճառով սա ինչ–որ առումով պատասխան է Ադրբեջանում անցկացվող զորավարժություններին, սակայն այստեղ նաև Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելու տարրեր կան։ Մասնավորապես մի իրավիճակում, երբ հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատման ու սահմանագծման փոխարեն Ղարաբաղի գոտում զորքեր են ստեղծվում ու սահմանապահ զորքերի համար ենթակառուցվածքներ ստեղծվում։
«Այս պայմաններում դա կարելի է դիտարկել որպես ճնշման միջոց։ Բայց ես չէի գերագնահատի այդ տարրը», - նշեց Եվսեևը։
Նրա խոսքով՝ զորավարժությունները ևս մեկ անգամ հաստատում են ռազմական դաշինքը Ադրբեջանի ու Թուրքիայի միջև։ Այդ դաշինքն ամրանում է։ Ռուսաստանի համար դա անակնկալ չէ։ Հատկապես, որ ռուս-թուրքական հարաբերությունների շրջանակում Մոսկվան կարող է բավականին լուրջ խնդիրներ լուծել։
Ինչ վերաբերում է այն հանգամանքին, որ Թուրքիան օգնում է Ադրբեջանի ԶՈւ-ին անցնել ՆԱՏՕ-ի ստանարտներին՝ փորձագետը ուշադրություն է դարձնում, որ ադրբեջանական զորքերի սպառազինությունն ամեն դեպքում մեծ մասամբ ռուսական է։
«Հավանաբար խոսքը կազմակերպչական-հաստիքային կառուցվածքի փոփոխությունների մասին է, ոչ թե նոր զենքին անցում կատարելու։ Այս դեպքում խոսքը չափազանց մեծ գումարի մասին է. ներկայիս բանակը դա չի կարող իրեն թույլ տալ», - նշեց Եվսեևը։
Նա նշեց, որ երկրորդ պատերազմից հետո Ադրբեջանի համար նույնպես ռազմական ճակատը զգալիորեն երկարել է, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղում։ Այն պահելու համար շուրջ 30 հազար զինծառայող է անհրաժեշտ։
Հերթափոխ ապահովելու համար՝ ևս 60 հազար։ Ստացվում է, որ ամբողջ բանակը 1,5 տարվա ընթացքում պետք է կանոնավոր հերթափոխ անցնի։
«Այդ զորքերը պետք է ապահովված լինեն ոչ միայն զենքով, այլև կենսապահովման համար անհրաժեշտ ամեն ինչով։ Այնտեղ պետք է լուրջ ենթակառուցվածք, ճանապարհներ լինեն։ Այդ խնդիրներն արագ չեն լուծվում ու գումար են պահանջում։ Հատկապես հաշվի անելով, որ ադրբեջանական նավթի արժեքը («ծանր») մեկ բարելի դիմաց կազմում է 46 դոլար։
Այս տարվա բյուջեի պակասուրդն ու առաջիկա ծախսերը, նրա խոսքով, ստիպում են մտածել ոչ թե ինչպես Հայաստանին ճնշել, այլ ինչ անել բանակի հետ։
«Ներկայիս բանակը Ադրբեջանի գրպանին չի համապատասխանում։ Թուրքիան էլ չի պատրաստվում պահել այն», - ասաց Եվսեևը։
Այդ պատճառով երկրների փոխներգործության հետևում կարելի է այդպիսի խնդիրներ էլ տեսնել։ Էլ չենք խոսում այն մասին, որ Ադրբեջանի իրական բնակչությունը չի պատրաստվում Արցախ գնալ, իսկ 1200 ծայրահեղական գրոհայիններն այնտեղից չեն հանվել։
«Ինչպես են նրանք օգտագործվելու ու ում շահերից ելնելով․․․ Հավանաբար` ոչ Բաքվի։ Իսկ եթե նրանց ընտանիքներն այնտեղ հայտնվե՞ն։ Ճնշման նոր օջախ կլինի, ընդ որում՝ ոչ միայն հայերի, այլև հնարավոր է` նաև Ադրբեջանի վրա։
Փորձագետի խոսքով՝ արժե, որ Ադրբեջանի ղեկավարությունը մտածի այդ մասին:
